Phát biểu khai mạc Hội thảo, Ths Hồ Hồng Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ TT&TT) cho biết, theo số liệu thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam, cứ 100 trường hợp tử vong thì có tới 77 người tử vong do các bệnh không lây nhiễm, trong đó nguyên nhân do bệnh tim mạch chiếm 31%, ung thư chiếm 19%, COPD chiếm 6%, đái tháo đường chiếm 4% và các bệnh không lây nhiễm khác chiếm 18%.
Đối với các bệnh không lây nhiễm thường không xác định được nguyên nhân cụ thể mà chỉ có một nhóm yếu tố nguy cơ góp phần làm bệnh phát triển gồm: Môi trường sống không lành mạnh, thuốc lá, rượu bia, các loại thực phẩm nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, ăn nhiều muối, và đường (đặc biệt là trong các đồ uống ngọt), ít vận động... là yếu tố nguy cơ phổ biến.
Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 155/QĐ-TTg ngày 29.1.2022 về việc Phê duyệt Kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh không lây nhiễm và rối loạn sức khỏe tâm thần giai đoạn 2022-2025; trong đó các giải pháp trọng tâm là đẩy mạnh truyền thông để nâng cao sức khỏe để giảm thiểu các hành vi nguy cơ, dự phòng mắc bệnh không lây nhiễm và rối loạn sức khỏe tâm thần.
Do đó, Bộ TT&TT đã phối hợp với Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Healthbridge Canada tại Việt Nam tổ chức hội thảo nhằm mục tiêu đẩy mạnh công tác truyền thông giúp giảm thiểu các hành vi nguy cơ chính dẫn đến các bệnh không lây nhiễm.
Nói thêm về hậu quả của bệnh không lây nhiễm, TS.Angela Pratt - Trưởng đại điện WHO tại Việt Nam cho rằng, hiện nay bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong tại Việt Nam. Đó là lý do vì sao cần nâng cao vai trò nhận thức cho xã hội, trong đó bao gồm cả các đối tượng là những người lập chính sách. Bệnh không lây nhiễm không chỉ gây gánh nặng về y tế, sức khỏe mà còn cả về mặt kinh tế. Đại diện WHO đưa ra dẫn chứng, mỗi năm thuốc lá gây thiệt hại kinh tế toàn cầu lên tới 4,5 tỉ USD. Thuốc lá không chỉ gây hại cho sức khỏe người dân, giảm năng suất lao động, mà còn là nguyên nhân gây ra tử vong hàng đầu. Thực tế tại Việt Nam cho thấy, hiện nay giá thuốc lá còn rất rẻ, người dân dễ dàng tiếp cận các sản phẩm thuốc lá có sẵn trên thị trường… mà một trong những nguyên nhân là do tỷ lệ thuế áp lên thuốc lá quá thấp. Hiện nay chưa có sản phẩm nào gây ra tỷ lệ tử vong cao như thuốc lá.
“Có bằng chứng rõ ràng thuyết phục cho thấy đầu tư vào phòng, chống bệnh không lây nhiễm không chỉ mang lại lợi ích to lớn về sức khỏe cho người dân, mà còn cả về mặt kinh tế. Một trong những biện pháp có thể thực hiện đó là đánh thuế với những sản phẩm có hại cho sức khỏe như thuốc lá, đồ uống có cồn bên cạnh việc giảm quảng cáo, giảm hoạt động xúc tiến thương mại để giảm tiêu dùng sản phẩm độc hại” - TS Angela Pratt khẳng định.
Các nghiên cứu cho thấy, sau nhiều năm thực hiện các hoạt động truyền thông, một số yếu tố nguy cơ gây bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam đã có cải thiện nhưng còn có tỉ lệ cao như hút thuốc, uống rượu bia, ăn ít rau và trái cây, ăn nhiều muối, thiết hoạt động thể lực… Do đó, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần thực hiện một số biện can thiệp mang lại hiệu quả, chi phí thấp nhằm giảm nguy cơ gia tăng các bệnh không lây nhiễm như tăng thuế thuốc lá (làm giảm sức mua), cấm hoàn toàn quảng cáo và tài trợ thuốc lá; quy định hạn chế bán rượu; tiến hành các chương trình nâng cao dinh dưỡng và hoạt động thể lực…
