Phân tích được công bố hôm 24/5 bởi Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA) - một tổ chức tư vấn độc lập của Phần Lan - cho thấy Moscow gần đây đã có thể thu được lợi nhuận từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch, bất chấp việc áp đặt lệnh cấm nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU) vào cuối năm ngoái và mức trần giá dầu của G7.
Báo cáo được đưa ra chưa đầy 1 tuần sau khi các nhà lãnh đạo G7 phát biểu kết thúc Hội nghị thượng đỉnh ở Nhật Bản rằng giá trần đối với các sản phẩm dầu mỏ và dầu mỏ của Nga "đang phát huy tác dụng", "doanh thu của Nga giảm, cùng với giá dầu mỏ và khí đốt giảm, đang mang lại lợi ích cho các nước trên thế giới".
Các nhà phân tích năng lượng tại CREA cho rằng sự thất bại của cái gọi là "liên minh trần giá" trong việc sửa đổi mức giá và thực thi chính sách đã dẫn đến các biện pháp "mất đi động lực, tính toàn vẹn và độ tin cậy".
"EU đã thất bại trong cam kết xem xét lại mức trần giá 2 tháng một lần để đảm bảo rằng nó luôn thấp hơn giá thị trường trung bình"- CNBC dẫn lời Lauri Myllyvirta, trưởng nhóm phân tích tại CREA, cho biết - "Đây là một dấu hiệu rõ ràng rằng việc thực thi (các lệnh trừng phạt Nga) không hiệu quả".
Đáng chú ý, sự phục hồi doanh thu dầu mỏ của Nga dự kiến sẽ còn tiếp tục.
Vào đầu năm, dữ liệu cho thấy doanh thu của Nga từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch đã giảm trong tháng 12/2022. Điều này dường như nhấn mạnh tính hiệu quả của các nhà hoạch định chính sách phương Tây khi nhằm vào doanh thu dầu mỏ của Moscow, và dấy lên những lời kêu gọi về các biện pháp thậm chí còn cứng rắn hơn để giúp Kiev thắng thế.
Tuy nhiên, phát hiện mới nhất của CREA cho thấy doanh thu từ thuế dầu mỏ của Nga đã tăng 6% so với tháng trước trong tháng 4 do doanh thu xuất khẩu tăng trong tháng 3. Báo cáo cũng chỉ ra, doanh thu xuất khẩu tăng trong tháng 3 đã giúp số thu thuế khai thác khoáng sản của Nga trong tháng 4 tăng 5% so với cùng kỳ tháng trước - và dự kiến mức tăng thậm chí còn lớn hơn vào tháng 5 này.
Điều đó có nghĩa là, sau khi chạm đáy vào đầu năm 2023, nguồn thu từ thuế dầu mỏ của Nga kể từ đó đã phục hồi, do doanh số bán hàng tăng lên.
"Doanh thu thuế của Điện Kremlin theo sát giá dầu thô của Nga, cho thấy tầm quan trọng của việc giới hạn giá dầu. Nhà nước Nga cũng đang thay đổi chính sách thuế của mình để giảm bớt tác động của mức giá trần" - Isaac Levi, nhà phân tích năng lượng tại CREA, giải thích.
"Trừ khi liên minh trần giá có hành động để hạ thấp mức trần và lấp đầy khoảng cách thực thi, những thay đổi đối với cơ cấu thuế dầu của Moscow sẽ giúp giá dầu thô của Nga tiến gần hơn đến các tiêu chuẩn quốc tế, dẫn đến sự phục hồi hơn nữa doanh thu từ dầu mỏ của Nga và thất bại trong việc bán buôn của hệ thống giá giới hạn" - Isaac nói thêm.
Phân tích của CREA còn cho biết, kể từ lệnh cấm nhập khẩu của EU và mức trần giá G7 đối với dầu của Nga, Moscow đã kiếm được khoảng 58 tỷ euro (62,5 tỷ USD) doanh thu xuất khẩu từ dầu vận chuyển bằng đường biển.
Phần lớn trong số đó được vận chuyển trên các tàu chở dầu do châu Âu sở hữu hoặc bảo hiểm. CREA cho biết doanh thu của Nga có thể bị cắt giảm thêm 22 tỷ euro nếu giá trần đối với dầu thô giảm xuống 30 USD/thùng, và giá trần đối với các sản phẩm dầu mỏ được điều chỉnh tương ứng.
G7, Australia và EU đã thực hiện mức trần giá 60 USD/thùng đối với dầu của Nga vào ngày 5/12/2022. Động thái này diễn ra cùng với động thái của EU và Anh nhằm áp đặt lệnh cấm nhập khẩu dầu thô của Nga bằng đường biển. Các biện pháp được phối kết hợp, là bước đi quan trọng nhất của phương Tây nhằm cắt giảm doanh thu xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch đang tài trợ cho chiến dịch đặc biệt của Nga ở Ukraine.
Vào tháng 2 năm nay, liên minh trần giá đã theo dõi mức trần giá dầu thô của mình bằng cách áp đặt mức giá trần 100 USD/thùng đối với các sản phẩm xăng dầu của Nga như dầu diesel, và mức trần 45 USD/thùng đối với các sản phẩm dầu mỏ của Nga như dầu nhiên liệu được giao dịch với giá chiết khấu so với dầu thô.
Trong một bản báo cáo vào tuần trước, Bộ Tài chính Mỹ tự tin khẳng định rằng gần 6 tháng sau khi thực thi giá trần, chính sách này đã đạt được tất cả các mục tiêu đề ra.
Bộ này ước tính rằng doanh thu từ dầu mỏ của Nga đã giảm xuống chỉ còn 23% ngân sách Nga trong năm nay, giảm từ 30% xuống 35% tổng ngân sách Nga trước khi Moscow phát động chiến dịch đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022.
