Mức sinh thấp nhất trong lịch sử, dân số Việt Nam gặp nhiều thách thức

Đây là một trong những hoạt động hướng tới kỷ niệm 95 năm thành lập Đảng cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2025) và khởi đầu kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, công tác dân số Việt Nam hiện nay đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Nhiều vấn đề dân số thực tiễn phát sinh đã và đang tác động trực tiếp đến đời sống, xã hội, sự phát triển bền vững của Việt Nam trong hiện tại và tương lai.

Đó là việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc chưa thật sự bền vững, xuất hiện xu thế mức sinh xuống thấp (năm 2023 ước tính là 1,96 con/phụ nữ, thấp nhất trong lịch sử và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo).

Tốc độ gia tăng nhanh tỷ số giới tính khi sinh đã được khống chế, nhưng vẫn ở mức cao và chưa có dấu hiệu giảm (năm 2023 là 112 bé trai/100 bé gái). Tốc độ già hóa dân số nhanh và sẽ sớm bước qua thời kỳ dân số vàng; tình trạng tảo hôn, mang thai và sinh con ở người chưa thành niên, tầm vóc, thể lực, chất lượng cuộc sống cần phải được cải thiện nhiều hơn...

Trong khi đó, tổ chức bộ máy làm công tác dân số chưa ổn định, thiếu thống nhất giữa các tỉnh, TP. Nguồn lực đầu tư cho công tác dân số chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ được giao.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, năm 2025 và những năm sắp tới, công tác dân số còn tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhiều chỉ tiêu có nguy cơ khó đạt.

Để thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ, chỉ tiêu kế hoạch được giao, Bộ Y tế kêu gọi đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác dân số tiếp tục đoàn kết, tích cực, chủ động, sáng tạo tham mưu với các cấp ủy Đảng, chính quyền; phối hợp và động viên Nhân dân thực hiện hiệu quả chủ trương, chính sách về dân số.

Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế Hà Nội Nguyễn Đình Hưng cho biết, những năm qua, TP đã triển khai hiệu quả nhiều mô hình nâng cao chất lượng dân số, nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của người dân. Đơn cử như mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng; mô hình tư vấn và khám sức khỏe trước kết hôn; mô hình chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên…

Năm 2024, TP Hà Nội tiếp tục duy trì vững chắc mức sinh thay thế, quy mô dân số ổn định. Tỷ số giới tính khi sinh giảm dần hàng năm. Chất lượng dân số được nâng lên đáng kể.

Dân số Hà Nội xấp xỉ 8,7 triệu người. Tuổi thọ trung bình đạt 76,3. Tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ đạt 88%. Tỷ lệ thanh niên được tư vấn khám sức khỏe trước kết hôn đạt 65%. Đặc biệt, Hà Nội quan tâm triển khai các hoạt động tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh trên địa bàn TP với tỷ lệ sàng lọc trước sinh đạt 85%; tỷ lệ sàng lọc sơ sinh đạt 89%.

Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế Hà Nội nhấn mạnh, dân số trong kỷ nguyên vươn mình của một dân tộc đóng vai trò quyết định sức mạnh cho sự phát triển. Để công tác dân số trên địa bàn Hà Nội hiệu quả, tạo sự chuyển biến rõ nét, chất lượng và ổn định, thời gian tới, Hà Nội tiếp tục tập trung thực hiện tốt 5 nhiệm vụ trọng tâm.

Trong đó, TP chú trọng đến các chương trình, kế hoạch về nâng cao chất lượng dân số. Cùng với đó, Hà Nội kiểm soát mức sinh, duy trì vững chắc mức sinh thay thế góp phần phát triển Thủ đô nhanh, bền vững cũng như cải thiện dịch vụ y tế.

Tại  lễ phát động, Ban Tổ chức phát đi 5 thông điệp của Tháng hành động quốc gia về dân số. Đó là: dân số chất lượng cao, động lực cho Việt Nam phát triển; khám sức khỏe trước hôn nhân chuẩn bị hành trang đón thế hệ vàng; duy trì mức sinh hợp lý, cân bằng dân số, vững bền tương lai; sinh đủ 2 con cha mẹ thông thái, con cái được nhờ; bình đẳng giới nền tảng cho kiểm soát tỷ số giới tính khi sinh.

Sau lễ phát động, Thứ trưởng Bộ Y tế trao cờ lệnh cho Đoàn Thanh niên huyện Đông Anh để thực hiện diễu hành cổ động Tháng hành động quốc gia về dân số.