Mỹ bất ngờ công kích chiến lược trừng phạt Nga của EU

Trả lời phỏng vấn hãng tin NBC News hôm Chủ nhật, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tuyên bố, các biện pháp hạn chế mà Brussels áp đặt lên Moscow liên quan tới cuộc xung đột tại Ukraine không đạt hiệu quả.

Ông Bessent chỉ trích việc EU kiên trì lặp lại cùng một chiến lược trong 19 gói trừng phạt liên tiếp đối với Nga, đồng thời cho rằng các quan chức châu Âu đang “tự tài trợ cho cuộc chiến chống lại chính mình”.

Theo Bộ trưởng Bessent, Mỹ đang kết hợp “sáng kiến hòa bình” với việc gia tăng “áp lực kinh tế” đối với Nga nhằm sớm chấm dứt chiến sự tại Ukraine.

Ông cũng nhắc lại việc các quan chức châu Âu thông báo cho Mỹ về kế hoạch triển khai gói trừng phạt mới nhất đối với Moscow và nhận xét: “Theo quan điểm của tôi, nếu một việc phải làm đến 19 lần, tức là nó đã thất bại”.

Bộ trưởng Bessent cũng phê phán EU vì không đi theo chiến lược áp thuế của Mỹ đối với Trung Quốc và Ấn Độ trong bối cảnh 2 quốc gia châu Á tiếp tục mua năng lượng từ Nga. Ông nói rằng rằng việc EU vẫn tiêu thụ các sản phẩm chế biến từ dầu Nga đi ngược mục tiêu gây áp lực lên Moscow.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump thời gian qua đẩy mạnh việc áp thuế nhằm vào các đối tác lớn, trong đó có mức thuế 50% đối với Ấn Độ vì mua dầu Nga. New Delhi gọi động thái này là “không công bằng và không thể chấp nhận”.

Bên cạnh đó, chính quyền Washington tiếp tục gây sức ép buộc các đồng minh châu Âu tăng áp lực thương mại lên Bắc Kinh.

Hồi tháng 10 vừa qua, EU công bố gói trừng phạt thứ 19 nhằm vào Moscow, nhắm đến ngân hàng, sàn giao dịch tiền mã hóa, doanh nghiệp tại Ấn Độ và Trung Quốc, cùng một số nhà ngoại giao Nga.

Phía Nga nhiều lần bác bỏ áp lực từ phương Tây, cho rằng các lệnh trừng phạt không làm thay đổi cục diện chiến sự tại Ukraine, trái lại gây tổn hại cho chính kinh tế châu Âu. Nội bộ EU cũng ngày càng chia rẽ về chiến lược gây sức ép kinh tế đối với Moscow khi một số thành viên như Hungary và Slovakia kêu gọi Brussels xem xét lại cách tiếp cận, thay vào đó thúc đẩy biện pháp ngoại giao.

Trong khi đó, nhiều quan chức cấp cao của Mỹ cũng hoài nghi về hiệu quả chiến lược trừng phạt của EU. Phó Tổng thống J.D. Vance tuần trước nhận định kỳ vọng của EU ề khả năng xoay chuyển xung đột tại Ukraine bằng việc tăng cường tài chính, vũ khí hoặc trừng phạt là “phi thực tế”.

Giữa tháng 11, Ngoại trưởng Marco Rubio thừa nhận Washington “đã cạn kiệt” sự lựa chọn trừng phạt khi đưa thêm các tập đoàn dầu mỏ lớn của Nga như Lukoil và Rosneft vào danh sách đen theo yêu cầu của Kiev và các bên ủng hộ Ukraine.

Theo Ngoại trưởng Rubio, việc nhắm mục tiêu vào “hạm đội bí mật của Nga”, thuật ngữ phương Tây dùng để chỉ các tàu chở dầu bị cáo buộc vận chuyển lén lút nhằm né tránh trừng phạt, giờ đây nên do các quốc gia châu Âu đảm trách, vì “phần lớn hoạt động diễn ra ở khu vực gần họ hơn”.

Trong khi đó, Ukraine đang đối mặt khủng hoảng tài chính nghiêm trọng khi nhiều báo cáo dự báo Kiev có thể cạn kiệt ngân sách ngay từ tháng 2/2026 nếu không nhận thêm hỗ trợ từ phương Tây.

EU đang thúc đẩy một khoản vay bồi thường trị giá 140 tỷ euro (160 tỷ USD) để giúp Ukraine duy trì hoạt động, Kế hoạch này dựa trên việc sử dụng tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga đang bị phong tỏa tại một công ty lưu ký chứng khoán Euroclear đặt ở Brussels (Bỉ).

Tuy nhiên, đề xuất gói vay bảo đảm bằng tài sản của Nga đang bị phong tỏa tại Euroclear đang vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Bỉ - quốc gia nắm vai trò then chốt trong quyết định này. Chính quyền Brussels yêu cầu phải có cơ chế đảm bảo rõ ràng rằng họ không phải là nước duy nhất chịu hệ quả, bên cạnh nhiều quan ngại pháp lý và chính trị khác.