Nhận định được đưa ra sau khi danh sách kiểm soát xuất khẩu cập nhật của Bộ Thương mại Mỹ công bố hôm 10/5 đã nêu tên 22 công ty hàng đầu của Trung Quốc về nghiên cứu lượng tử và công nghiệp hóa trong tổng số 37 “thực thể” Trung Quốc bị nhắm tới.
Các phần bổ sung vào danh sách đen, tên gọi chính thức là “Danh sách thực thể”, được thiết kế để ngăn những công ty Mỹ bán vật liệu và thiết bị cho các thực thể trong danh sách.
Theo các nhà khoa học Trung Quốc, đây là lần thứ hai các viện nghiên cứu và công ty liên quan đến lượng tử bị thêm vào danh sách đen thương mại, nhưng phạm vi rộng hơn.
Yin Zhangqi, nhà vật lý tại Viện Công nghệ Bắc Kinh, cho biết: “Hầu hết sức mạnh cốt lõi của Trung Quốc trong nghiên cứu thông tin lượng tử đã bị cho vào danh sách".
Trong đó, “22 viện và công ty đã được thêm vào… để mua hoặc cố gắng mua các mặt hàng có nguồn gốc từ Mỹ nhằm nâng cao khả năng lượng tử của [Trung Quốc]”, Cục Công nghiệp và An ninh của Bộ cho biết trong một tuyên bố.
“Những hoạt động này có ứng dụng quân sự đáng kể và gây ra mối đe dọa đáng kể đối với an ninh quốc gia Mỹ”, thông báo cho biết.
Lĩnh vực công nghệ cao của Trung Quốc bao gồm công nghệ thông tin lượng tử, đặc biệt liên quan đến năng lực quốc phòng của nước này, đã trở thành mục tiêu trừng phạt của Mỹ trong nhiều năm. Vào tháng 11 năm 2021, hai công ty truyền thông lượng tử và một viện nghiên cứu đã trở thành những thực thể Trung Quốc đầu tiên bị đưa vào danh sách đen xuất khẩu.
Và vào tháng 8 năm ngoái, Tổng thống Joe Biden đã ký một sắc lệnh hành pháp ngăn chặn dòng USD đổ vào các chất bán dẫn và vi điện tử, công nghệ thông tin lượng tử và một số hệ thống trí tuệ nhân tạo nhất định của Trung Quốc, trong nỗ lực ngăn chặn khả năng tiếp cận của Bắc Kinh đối với những công nghệ tương tự.
Trao đổi với SCMP, một số nhà vật lý lượng tử cho rằng động thái mới nhất của Mỹ có thể gây ra hậu quả lớn cho các nghiên cứu liên quan ở nước này, từ việc tiếp cận thiết bị tiên tiến đến trao đổi học thuật.
Một công ty trong danh sách, Origin Quantum Computing Technology, được thành lập vào năm 2017 bởi hai nhà vật lý lượng tử hàng đầu của USTC và là trụ cột cho nghiên cứu điện toán lượng tử của Trung Quốc và các ứng dụng công nghiệp của nước này.
USTC - Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc, là cơ quan tiên phong trong nghiên cứu lượng tử trong nước. Giáo sư Pan Jianwei, được mệnh danh là “cha đẻ của lượng tử” của Trung Quốc.
Đây cũng là một trong những trung tâm đổi mới sản sinh ra nhiều công ty khởi nghiệp nhờ những đột phá khoa học ổn định, nguồn nhân tài cạnh tranh và sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương.
Bốn trung tâm nghiên cứu trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học hàng đầu Trung Quốc, bao gồm Trung tâm Xuất sắc về Thông tin Lượng tử và Vật lý Lượng tử, Viện Vật lý, Phòng thí nghiệm Trọng điểm về Thông tin Lượng tử, Viện Vi hệ thống và Công nghệ Thông tin Thượng Hải, cũng nằm trong danh sách trừng phạt được cập nhật.
Chuyên gia Yin tại Viện Công nghệ Bắc Kinh cho biết, nghiên cứu lượng tử tại USTC được hưởng lợi từ việc gửi sinh viên và nhà nghiên cứu đến phương Tây để đào tạo. Tuy nhiên, trong khi nhiều sinh viên tốt nghiệp USTC có thể tiếp tục đến Mỹ để học cao hơn, thì biện pháp mới nhất chắc chắn sẽ trở thành lực cản.
Mặt khác, danh sách trừng phạt do Bộ Thương mại Mỹ ban hành không liên quan trực tiếp đến Cơ quan Di trú và Nhập tịch Mỹ nên khó có thể tác động trực tiếp đến đơn xin thị thực của sinh viên USTC trong thời gian ngắn.
Tuy nhiên, danh sách đen cho thấy Mỹ sẽ ngày càng nghiêm ngặt trong việc cấp thị thực cho sinh viên Trung Quốc trong các lĩnh vực liên quan đến STEM, theo chuyên gia Yin.
