Mỹ, Slovakia tiếp tục “dội gáo nước lạnh” vào kế hoạch thu giữ tài sản Nga

Theo truyền thông Mỹ, các quan chức nước này muốn Liên minh châu Âu (EU) trả lại tài sản bị đóng băng của Nga sau khi ký thỏa thuận hòa bình với Ukraine, trái ngược với kế hoạch của khối này là sử dụng số tài sản này để hỗ trợ Kiev.

Các nhà lãnh đạo EU muốn cấp "khoản vay bồi thường" trị giá 140 tỷ euro (tương đương 160 tỷ USD) cho Ukraine bằng cách sử dụng các khoản tiền bị đóng băng của Nga làm tài sản thế chấp, bất chấp sự phản đối từ Bỉ, quốc gia đang nắm giữ phần lớn tài sản Moscow bị phong tỏa tại châu Âu.

Nguồn tin trên tiết lộ, các quan chức Mỹ đã nói với Đặc phái viên trừng phạt của EU, ông David O'Sullivan, trong chuyến thăm Washington hồi mùa hè rằng họ có kế hoạch trả lại tài sản bị đóng băng của Nga sau khi hiệp ước hòa bình được ký kết.

Theo kế hoạch hòa bình 28 điểm do chính quyền Tổng thống Donald Trump đề xuất vào tháng trước, khoảng 100 tỷ USD tài sản bị đóng băng của Nga sẽ được đầu tư vào "những nỗ lực tái thiết và đầu tư vào Ukraine" do Mỹ dẫn đầu, trong đó Washington sẽ nhận được 50% lợi nhuận.

EU sẽ đóng góp thêm 100 tỷ USD để tăng quy mô đầu tư, trong khi số tài sản còn lại của Moscow sẽ được chuyển vào một "phương tiện riêng biệt giữa Mỹ và Nga". Tờ Bloomberg sau đó đưa tin điều khoản liên quan đến tài sản bị phong tỏa của Nga đã bị hủy bỏ.

Điều khoản này đã trở thành vấn đề gây tranh cãi sau khi kế hoạch hòa bình Ukraine bị rò rỉ, với việc các quan chức EU phản đối kịch bản Mỹ sử dụng một phần tài sản bị đóng băng của Nga và chuyển phần còn lại vào một phương tiện chung với Moscow.

Trong một diễn biến liên quan, Slovakia - quốc gia thành viên EU, mới đây cũng lên tiếng phản đối việc chuyển giao tài sản Nga bị đóng băng cho Ukraine. Thủ tướng Slovakia Robert Fico ngày 2/12 khẳng định, việc tịch thu tài sản bị phong tỏa của Moscow là hành vi chiếm đoạt bất hợp pháp và có thể dẫn đến các vấn đề về trọng tài quốc tế cũng như phản ứng từ phía Nga

Theo Thủ tướng Fico, Slovakia phản đối việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga dưới bất kỳ hình thức nào để viện trợ quân sự cho Ukraine.

Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Slovakia bày tỏ ủng hộ quan điểm trong kế hoạch hòa bình của Mỹ cho cho rằng các tài sản này chỉ nên được sử dụng cho công cuộc tái thiết Ukraine và phải có sự đồng thuận của Moscow.

Trước đó, ngày 1/12, Ngoại trưởng Bỉ Maxime Prevot tuyên bố rằng đề xuất sử dụng tài sản Nga làm tài sản thế chấp khoản vay 140 tỷ euro cho Ukraine "không mang lại sự chắc chắn về mặt pháp lý cũng như không loại bỏ được các rủi ro tài chính. Theo Ngoại trưởng Prevot, một "khoản vay thông thường của EU" dành cho Kiev sẽ hợp lý hơn.

Trước đó, Trung tâm thanh toán bù trừ Euroclear của Bỉ, nơi đang nắm giữ khoảng 200 tỷ USD trong tổng số 300 tỷ USD tài sản của Nga bị phương Tây đóng băng, tuần trước cảnh báo việc sử dụng các tài sản Nga bị đóng băng để hỗ trợ Ukraine có thể làm tăng nợ công của EU và làm nhà đầu tư e ngại.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) mới đây cũng từ chối hỗ trợ khoản thanh toán 140 tỷ euro cho Ukraine được bảo đảm bằng tài sản bị đóng băng của Nga, với lý do rủi ro đối với đồng euro.

Theo truyền thông Anh, ECB cho rằng đề xuất của Ủy ban châu Âu đã vượt quá thẩm quyền của mình, đồng thời quyết định này khiến tình hình thêm phức tạp cho Brussels, trong bối cảnh châu Âu đang tìm cách đảm bảo khoản vay bồi thường bằng cách sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga được lưu giữ tại ngân hàng lưu ký Euroclear của Bỉ.

Về phần mình, Moscow nhiều lần tuyên bố sẽ coi bất kỳ nỗ lực tịch thu tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga là “hành vi trộm cắp”, gây tổn hại nghiêm trọng niềm tin của các nước thứ ba vào hệ thống tài chính phương Tây.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 2/12 chỉ trích EU muốn “chiếm đoạt các tài sản Nga bị đóng băng và sử dụng chúng để hỗ trợ cỗ máy chiến tranh của Kiev”. Ông Peskov nhấn mạnh việc phong tỏa tài sản Nga là bất hợp pháp và cảnh báo rằng mọi hành vi sử dụng trái phép số tiền này sẽ bị coi là “trộm cắp” và có thể dẫn tới các biện pháp đáp trả từ Moscow.