Cuộc họp trực tiếp đầu tiên của các quan chức ngoại giao Mỹ và Trung Quốc dưới thời Tổng thống Joe Biden đã bắt đầu hôm thứ Năm với một cuộc tranh luận gay gắt tại buổi họp báo, theo NBC News. Cuộc gặp ngoại giao cấp cao Mỹ - Trung kéo dài hai ngày sẽ kết thúc vào ngày 19/3.
| Các quan chức ngoại giao cấp cao Mỹ và Trung Quốc tổ chức cuộc gặp trực tiếp tại Alaska (Mỹ) hôm 18/3. |
Phái đoàn Mỹ tham gia cuộc họp tại Alaska là Ngoại trưởng Antony J. Blinken và Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan. Trong khi dẫn đầu phái đoàn Trung Quốc là Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng Công tác Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì và Ngoại trưởng Vương Nghị.
Phát biểu tại buổi họp báo, Ngoại trưởng Antony Blinken cho biết, trong cuộc gặp ở Alaska, Mỹ sẽ thảo luận về “mối quan ngại sâu sắc” đối với những vấn đề như Hồng Kong, Đài Loan và Tân Cương, các cuộc tấn công mạng vào Mỹ.
“Các hành động của Trung Quốc đã "đe dọa đến trật tự dựa trên các quy tắc được thiết lập để duy trì sự ổn định toàn cầu", Ngoại trưởng Blinken nhận định trong cuộc họp cấp cao Mỹ - Trung ngày 18/3 ở Alaska, Mỹ.
Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan khẳng định Mỹ không muốn xung đột với Trung Quốc nhưng sẵn sàng “đấu tranh cho những nguyên tắc, cho người dân của chúng tôi và bạn bè của chúng tôi".
Trong khi đó, Chủ nhiệm Văn phòng Công tác Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì đã dành bài phát biểu 15 phút của mình để chỉ trích những nhận định của Mỹ. Ông Dương Khiết Trì nhấn mạnh rằng Bắc Kinh coi các vấn đề ở Tân Cương, Hồng Kông và Đài Loan là một phần công việc đối nội của mình.
Ông Dương Khiết Trì tái khẳng định tại cuộc họp rằng Trung Quốc kiên quyết phản đối sự can thiệp của nước ngoài. Quan chức ngoại giao cấp cao Trung Quốc cũng lưu ý rằng Washingtin nên có biện pháp đối phó với Bắc Kinh theo "cách đúng đắn" và nhắc lại lời kêu gọi hợp tác của Trung Quốc. “Mỹ đã lạm dụng cái gọi là quan niệm về an ninh quốc gia để cản trở trao đổi thương mại bình thường đối với Trung Quốc” - ông Dương Khiết Trì cho hay.
Cũng tại phiên họp hôm 18/3, các quan chức ngoại giao Trung Quốc cũng nhấn mạnh thành công trong việc sớm kiểm soát đại dịch Covid-19 cũng như giúp 1,4 tỷ người dân Trung Quốc thoát khỏi cảnh nghèo đói.
Giới quan sát không kỳ vọng cuộc gặp ngoại giao cấp cao Mỹ - Trung tại Alaska sẽ có đột phá, giúp thu hẹp những bất đồng giữa hai cường quốc kinh tế thế giới.
Phát biểu trên kênh CNBC hôm 16/3, cựu Thủ tướng Australia Kevin Rudd nhận xét: “Cuộc gặp giữa các quan chức ngoại giao Mỹ và Trung Quốc trong tuần này tại Alaska khó có thể tạo ra bất kỳ đột phá lớn nào.
Quan hệ Mỹ - Trung trở nên căng thẳng trong những năm gần đây do những bất đồng về vấn đề quyền sở hữu trí tuệ, thương mại không công bằng cũng như nguồn gốc của đại dịch Covid-19.
Trên thực tế, cả Mỹ và Trung Quốc hầu như đạt được rất ít sự đồng thuận trong các cuộc trao đổi ngày tối 18/3 ở Anchorage, Alaska và hai bên sẽ tiếp tục thảo luận thêm vào ngày kế tiếp.
Thậm chí, bản chất của cuộc gặp này cũng là một điểm gây tranh cãi khi Trung Quốc cho rằng đây là "cuộc đối thoại chiến lược" đưa quan hệ song phương giữa 2 nước trở lại đúng hướng. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ đã bác bỏ điều này và gọi đây là phiên họp một lần, chứ không phải khởi đầu của hàng loạt cuộc họp tương tự sau này.
Ngay trước khi diễn ra cuộc gặp cấp cao tại Alaska, chính quyền Mỹ hôm 17/3 đã áp lệnh trừng phạt 24 quan chức Trung Quốc và đặc khu Hồng Kông vì các cáo buộc Bắc Kinh gia tăng tác động vào hệ thống chính trị đặc thù của Hồng Kông.
