Phó Cục trưởng Phụ trách Cục Việc làm, Bộ LĐTB&XH Lê Quang Trung cho biết: Với cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0), Việt Nam sẽ chuyển từ thâm dụng lao động sang thâm dụng về trí tuệ và công nghệ.
Tạo cơ hội việc làm cho mọi người lao động
“Chất lượng lao động qua đào tạo tăng, người lao động (NLĐ) đã có thay đổi nhận thức về việc học nghề. Thể hiện rõ nhất là nhiều học sinh tốt nghiệp THPT đã đăng ký vào trường nghề, nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học lại quay trở lại học nghề, cho thấy đào tạo gắn với việc làm là hướng đi đúng” – Phó Cục trưởng Lê Quang Trung nhận định về bức tranh thị trường lao động của Việt Nam trong năm 2018.
Tuy nhiên, ông Quang Trung cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại và thách thức. Chất lượng việc làm còn hạn chế, thể hiện ở năng suất lao động thấp, tỷ lệ NLĐ làm việc ở khu vực dễ bị tổn thương cao. Chuyển dịch cơ cấu lao động từ khu vực nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, từ khu vực phi chính thức sang khu vực chính thức chậm dẫn đến chậm cải thiện chất lượng việc làm. Nhận thức của một bộ phận người sử dụng lao động còn chưa coi NLĐ là tài sản đáng quý của DN, chưa coi trọng yếu tố đầu vào.
Vì thế, để cải thiện tình hình, một trong những hướng cần ưu tiên đó là tạo điều kiện thu hút được nhiều NLĐ vào DN làm việc, nâng cao chất lượng việc làm. Những ai có việc làm rồi thì chất lượng làm việc sẽ tốt hơn. Bộ LĐTB&XH cũng sẽ nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống chính sách về lao động, việc làm, tiền lương, bảo hiểm xã hội. Đồng thời hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động. Bên cạnh đó là nâng cao chất lượng phân tích, dự báo cung - cầu lao động làm cơ sở định hướng nghề nghiệp, giúp NLĐ chọn nghề để học, chọn việc để làm phù hợp với nhu cầu của thị trường và xã hội.
Bên cạnh đó, Bộ LĐTB&XH cũng sẽ triển khai hiệu quả các chương trình, đề án, chính sách hỗ trợ tạo việc làm cho NLĐ, nhất là nhóm lao động yếu thế nhằm phát huy tối đa năng lực của họ. Đặc biệt, là nâng cao chất lượng và hiệu quả của các trung tâm dịch vụ việc làm trong tư vấn chính sách, tư vấn giới thiệu việc làm, kết nối cung - cầu lao động. Qua đó giúp người lao động chọn được công việc phù hợp với năng lực, DN tuyển dụng được người phù hợp với yêu cầu, sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực.
Người lao động tận dụng năng lực bản thân
Phản hồi về việc, Việt Nam thuộc nhóm các quốc gia chưa sẵn sàng cho cuộc CMCN 4.0, chỉ xếp thứ 70/100 về nguồn nhân lực và 81/100 về lao động có chuyên môn cao, ông Lê Quang Trung cho biết: Với cuộc CMCN 4.0, Việt Nam sẽ thay đổi từ thâm dụng lao động sang thâm dụng về trí tuệ và công nghệ. Điều này đồng nghĩa với CMCN 4.0 làm thay đổi hoàn toàn từ một số lĩnh vực về cơ chấy lao động, tính chất công việc…
Kể cả thay đổi từ việc NLĐ đi tìm việc làm sang tự tạo việc làm và khởi sự DN. CM 4.0 sẽ thay đổi từ việc làm mang hàm lượng chất lượng thấp sang chất lượng cao. Về việc này, Bộ LĐTB&XH đã chủ động nghiên cứu, đánh giá tác động chính vào thị trường lao động trong nước và có các giải pháp.
Phó Cục trưởng phụ trách Cục Việc làm Lê Quang Trung cho rằng, để chủ động cho thị trường việc làm thời kỳ 4.0 thì từng ngành phải nghiên cứu, dự báo nhân lực. Thứ nữa, là khẩn trương tổ chức các phương án đào tạo về chuyên môn, công nghệ, kỹ năng mềm và những nhu cầu cần thiết cho NLĐ. Song song với đó là xây dựng các biện pháp, cơ chế, chính sách để hỗ trợ NLĐ trong hội nhập. Đồng thời phải tính trước những giải pháp đối với NLĐ bị mất việc làm do ảnh hưởng của thời kỳ 4.0, trong đó có chính sách bảo hiểm thất nghiệp.
Trả lời câu hỏi về diễn biến thị trường lao động năm 2019, ông Quang Trung kỳ vọng sẽ tiếp tục theo hướng tích cực, cung – cầu gặp nhau ở mức hợp lý. Nhu cầu sử dụng lao động của DN tăng lên, nhất là lao động trình độ cao và trung. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu, chúng ta phải đẩy mạnh phối kết hợp, nâng cao chất lượng nhân lực, tăng cường công tác đào tạo. Tại các địa phương, các ngành cần có sự phối hợp giữa cơ sở đào tạo và đơn vị sử dụng lao động; cộng với dự báo thông tin thị trường lao động, cũng như thực hiện tốt hơn chính sách bảo hiểm thất nghiệp. “Chúng ta sẽ có những dự án trong đó đưa ra những biện pháp để sử dụng một cách tốt nhất những lao động là hộ nghèo, bộ đội, người cao tuổi, người trung tuổi...” - ông Trung thông tin thêm.
Đồng thời, khuyên NLĐ Việt Nam trong bối cảnh 4.0 cần nhận thức rõ xu hướng thị trường lao động, tận dụng năng lực bản thân, tham gia vào đào tạo về chuyên môn kỹ thuật, kỹ năng mềm và pháp luật để thực hiện tốt hơn công việc. Về phía DN quan tâm đến đào tạo cho NLĐ; DN phối hợp với cơ sở dạy nghề theo phương châm 3 cùng: Cùng tuyển sinh, cùng đào tạo và cùng giải quyết việc làm cho NLĐ.
