Nâng mức giảm trừ gia cảnh: giảm gánh nặng thuế, nâng cao đời sống người dân

Tin vui cho hơn 2 triệu người nộp thuế

Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa biểu quyết thông qua Nghị quyết điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân theo đề nghị của Chính phủ. Theo đó, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế tăng từ 11 triệu đồng lên 15,5 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, việc điều chỉnh này là cần thiết trong bối cảnh giá cả, chi phí sinh hoạt và thu nhập bình quân đầu người đã tăng mạnh so với thời điểm năm 2020. “Chính sách mới giúp đảm bảo công bằng, hợp lý, và kịp thời chia sẻ khó khăn với người lao động sau nhiều năm đời sống tăng nhưng ngưỡng giảm trừ vẫn giữ nguyên” - ông Chi nhấn mạnh.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, người có thu nhập 17 triệu đồng/tháng không phải nộp thuế nếu không có người phụ thuộc và nếu có một người phụ thuộc, ngưỡng thu nhập chịu thuế sẽ từ 24,2 triệu đồng/tháng trở lên. Trường hợp có hai người phụ thuộc, người lao động có thu nhập 31 triệu đồng/tháng cũng chưa phải nộp thuế.

Như vậy, với mức giảm trừ mới, hơn 2,1 triệu người hiện đang nộp thuế sẽ được miễn hoàn toàn, giảm gần một nửa số người nộp thuế thu nhập cá nhân hiện nay. Số người còn lại phải nộp thuế chỉ còn khoảng 2,21 triệu người.

Theo Báo cáo Khảo sát mức sống dân cư năm 2024 của Tổng cục Thống kê, thu nhập bình quân đầu người Việt Nam đạt 5,4 triệu đồng/tháng; trong khi nhóm 20% dân số giàu nhất có thu nhập bình quân 11,8 triệu đồng/tháng/người. Như vậy, mức giảm trừ 15,5 triệu đồng cho bản thân người nộp thuế cao gần gấp 3 lần thu nhập bình quân đầu người – cho thấy chính sách mới đã phần nào phản ánh đúng mặt bằng thu nhập và đời sống hiện nay.

 Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam Nguyễn Thị Cúc đánh giá: “Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh lần này là bước đi đúng đắn, thể hiện tính nhân văn trong chính sách thuế. Người lao động sẽ bớt áp lực trong chi tiêu, đồng thời có thêm phần tích lũy, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy tiêu dùng.”Theo bà Cúc, khi thu nhập khả dụng tăng, người dân chi tiêu nhiều hơn, qua đó thúc đẩy tổng cầu của nền kinh tế. “Mặc dù ngân sách Nhà nước có thể giảm thu trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn, nền kinh tế sẽ sôi động hơn, sản xuất – kinh doanh phát triển, tạo nguồn thu bền vững hơn cho ngân sách” - bà Cúc nói.

Không chỉ giới chuyên gia, nhiều người lao động cũng bày tỏ niềm vui khi biết tin được điều chỉnh giảm trừ gia cảnh.

Chị Nguyễn Ngân, công nhân tại khu công nghiệp Thạch Thất – Quốc Oai chia sẻ: “Tôi có hai con đang đi học, thu nhập khoảng 14 triệu đồng/tháng. Trước đây tháng nào cũng bị khấu trừ thuế, tuy không nhiều nhưng vẫn thấy thiệt vì mọi chi phí đều tăng. Nay nếu mức giảm trừ lên 15,5 triệu, chắc tôi không còn phải nộp nữa, cuộc sống đỡ căng thẳng hơn”.

Còn theo anh Lê Văn Phúc, nhân viên kỹ thuật tại một DN công nghệ ở Bắc Ninh, việc nâng mức giảm trừ là hợp lý, vì thực tế chi phí sinh hoạt đã tăng rất mạnh trong vài năm qua. Giá thuê nhà, điện nước, học phí… đều cao. Thu nhập giữ nguyên mà ngưỡng giảm trừ không đổi thì người làm công ăn lương chịu thiệt.

Cần cơ chế điều chỉnh linh hoạt, phù hợp biến động kinh tế

Nghị quyết mới của Thường vụ Quốc hội sẽ có hiệu lực từ kỳ tính thuế anwm 2026, áp dụng thống nhất trên phạm vi cả nước. Cơ quan thuế sẽ hướng dẫn chi tiết việc kê khai, đăng ký người phụ thuộc và áp dụng mức giảm trừ mới. Việc điều chỉnh giảm trừ gia cảnh lần này không chỉ là giải pháp kỹ thuật tài chính, mà còn là tuyên bố chính sách mạnh mẽ của Nhà nước trong việc đồng hành cùng người dân và DN.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi nhận định, chính sách thuế thu nhập cá nhân cần đảm bảo hai mục tiêu công bằng xã hội và khuyến khích lao động sáng tạo. Mức giảm trừ mới là bước đầu trong lộ trình đó.

Đáng chú ý, Nghị quyết cũng khẳng định việc áp dụng mức giảm trừ mới thống nhất cho tất cả cá nhân, không phân biệt giới tính, dân tộc, hay vùng miền, đảm bảo nguyên tắc bình đẳng trong chính sách thuế.

Trong bối cảnh giá cả leo thang và thu nhập thực tế của người dân còn nhiều thách thức, việc nâng mức giảm trừ gia cảnh được xem là “liều thuốc an sinh” kịp thời, giúp củng cố niềm tin của người lao động vào chính sách tài khóa nhân văn, đồng thời thúc đẩy tiêu dùng và phục hồi kinh tế.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cần được thực hiện định kỳ, có cơ chế tự động điều chỉnh dựa trên tốc độ tăng GDP bình quân đầu người và thu nhập thực tế của dân cư, thay vì chỉ căn cứ vào chỉ số giá tiêu dùng. Điều này sẽ giúp chính sách thuế theo kịp thực tiễn đời sống, đồng thời đảm bảo người dân được hưởng thành quả tăng trưởng kinh tế của đất nước.

Theo chuyên gia thuế Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, bên cạnh việc tăng mức giảm trừ gia cảnh, Nhà nước cần xây dựng cơ chế điều chỉnh linh hoạt, tự động hơn trong tương lai. Ông Được cho rằng, mức giảm trừ nên được điều chỉnh định kỳ theo biến động chỉ số giá tiêu dùng, hoặc thu nhập bình quân đầu người, thay vì chờ nhiều năm mới sửa một lần như hiện nay. “Thực tế, thu nhập của người lao động và chi phí sinh hoạt thay đổi nhanh hơn chính sách thuế. Nếu không có cơ chế cập nhật thường xuyên, mức giảm trừ sẽ nhanh chóng lạc hậu, khiến người dân chịu gánh nặng thuế không hợp lý” - ông Được nhận định, đồng thời đề xuất quy định rõ ngưỡng trượt giá để cơ quan có thẩm quyền tự động điều chỉnh khi CPI tăng vượt mức nhất định, giúp chính sách thuế công bằng và kịp thời hơn.