Khả năng vỡ nợ sớm nhất vào hôm nay (15/3)?
Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov cho biết, một nửa dự trữ ngoại hối của nước này - tương đương khoảng 437 tỷ USD - đã bị đóng băng do các lệnh trừng phạt của phương Tây sau chiến dịch đặc biệt tại Ukraine.
Do đó, Moscow tuyên bố sẽ trả nợ cho các chủ nợ trong danh sách "các quốc gia không thân thiện" mà Nga đã đưa ra bằng đồng rúp cho đến khi các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ.
Các cơ quan xếp hạng tín dụng có thể sẽ coi Nga là một quốc gia không vỡ nợ nếu Moscow chỉ bỏ lỡ các khoản thanh toán, hoặc trả các khoản nợ phát hành bằng USD hoặc euro bằng các loại tiền tệ khác như đồng rúp của Nga hoặc Nhân dân tệ của Trung Quốc.
Một vụ vỡ nợ có thể khiến số ít các nhà đầu tư nước ngoài còn lại rời khỏi Nga và cô lập thêm nền kinh tế này. Theo dự báo của JPMorgan Chase, vụ vỡ nợ có thể xảy ra sớm nhất là vào ngày 15/3, khi Moscow cần chuyển khoản 162 triệu USD tiền lãi cho trái phiếu chính phủ.
Mặc dù Nga đã phát hành trái phiếu có thể được hoàn trả bằng nhiều loại tiền kể từ năm 2018, nhưng các khoản thanh toán này phải được thực hiện bằng USD.
Kristalina Georgieva, Giám đốc điều hành của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), hôm 13/3 nói rằng việc Nga vỡ nợ không còn là "chuyện không thể xảy ra". "Nga có tiền để trả nợ, nhưng hiện không thể tiếp cận được" - bà Georgieva trả lời phỏng vấn CBS.
Tuần trước, Fitch Ratings đã hạ cấp các khoản nợ của Nga, nói rằng sự sẵn sàng và khả năng trả nợ của Moscow đã bị suy giảm và việc vỡ nợ "sắp xảy ra". Cơ quan xếp hạng cũng cảnh báo rằng Nga có thể cố gắng trả nợ cho các chủ nợ ở các quốc gia cụ thể bằng đồng rub.
Các khoản thanh toán lãi suất đến hạn vào ngày 15/3 sẽ đi kèm với thời gian ân hạn 30 ngày. Nhưng các cơ quan xếp hạng tín dụng tuyên bố Nga có thể sẽ vỡ nợ trước khi giai đoạn đó kết thúc nếu Moscow nói rõ rằng họ không có ý định trả tiền.
Lần gần nhất Nga vỡ nợ nội địa là khi nước này rơi vào khủng hoảng tài chính do giá hàng hóa giảm vào năm 1998. Vụ vỡ nợ ngoại tệ gần nhất của Nga/Liên Xô xảy ra vào năm 1918, khi nhà lãnh đạo Vladimir Lenin từ chối trái phiếu do chính phủ Sa hoàng phát hành.
Khó đánh giá các tác động
Chính phủ Nga đã vay tương đối ít. JPMorgan ước tính rằng Moscow có khoảng 55 tỷ USD nợ ngoại tệ vào cuối năm ngoái, khoảng một nửa trong số đó do các nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ. Nhưng hậu quả tiềm ẩn của một vụ vỡ nợ rất khó đánh giá.
Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và đại dịch Covid-19 đã cho thấy những cú sốc tiêu cực có thể lan rộng như thế nào trong nền kinh tế và hệ thống tài chính toàn cầu được kết nối hiện đại.
Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, các ngân hàng quốc tế đang nợ các thực thể của Nga hơn 167 tỷ USD. Các ngân hàng châu Âu có tổng số tiền yêu cầu bồi thường hơn 116 tỷ USD, trong đó Pháp, Italia và Áo là các ngân hàng chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Các ngân hàng Mỹ nợ 20,4 tỷ USD.
Bà Georgieva hôm 13/3 nói rằng, không có khả năng xảy ra một cuộc khủng hoảng tài chính vào thời điểm hiện tại. Ngay cả khi Moscow tạm dừng thanh toán cho các nhà đầu tư nước ngoài đối với tất cả các khoản nợ có chủ quyền, thì khoản vỡ nợ khoảng 83,27 tỷ USD - bao gồm cả khoản nợ bằng đồng rúp được giữ ở nước ngoài - sẽ là tình huống tương tự với Argentina vào năm 2020, được cho là không phải vấn đề đối với thị trường.
Tuy nhiên, các nhà phân tích tại Capital Economics cảnh báo rằng một tổ chức tài chính lớn có thể đặc biệt hứng chịu các khoản nợ của Nga, điều này có thể gây ra sự lây lan tài chính rộng rãi hơn.
Rủi ro thứ hai là việc vỡ nợ có thể kích hoạt các khoản thanh toán bị bỏ lỡ của các công ty Nga.
Ông Vladimir Potanin, doanh nhân giàu nhất nước Nga, tuần trước đã kêu gọi Moscow nới lỏng các hạn chế đối với ngoại tệ để có thể trả lãi trái phiếu và các khoản vay nước ngoài.
Nếu không, một rủi ro được dự báo là Nga có thể vỡ nợ đối với toàn bộ khoản nợ nước ngoài của mình, mà ông Potanin ước tính là vào khoảng 666 tỷ USD.
