Ngang nhiên quảng cáo thuốc lá giữa phố phường

Dẹp không xuể

Vào buổi sáng trên các trục đường Triệu Việt Vương, Hàng Buồm, Đặng Văn Ngữ, Xã Đàn… nhất là các tụ điểm bán hàng ăn sáng, cà phê, có thể thấy hình ảnh những cô gái trẻ trong trang phục bắt mắt, mát mẻ đi tiếp thị thuốc lá không còn xa lạ với người dân Thủ đô. Bằng sự nhiệt tình được đào tạo cộng với các chiêu khuyến mãi, giảm giá từ các nhà cung cấp, một nhân viên tiếp thị có thể bán được hàng chục bao thuốc lá mỗi ngày.

Hình thức vi phạm phổ biến nhất là sử dụng các loại tủ, kệ gắn nhãn hiệu, logo, biểu tượng sản phẩm thuốc lá để trưng bày. Mỗi hãng thuốc lá có kiểu in nhãn hiệu riêng, trình bày đẹp mắt. Các loại tủ, kệ này được các nhãn hàng cung cấp miễn phí cho người bán để trưng bày sản phẩm. Thậm chí, một số nhãn hàng sẵn sàng chi trả thêm phí cho chủ cửa hàng, cửa hiệu tạp hóa để có chỗ trưng bày thuốc lá đẹp. Điều này nhằm đúng vào lòng tham và tâm lý của người bán hàng, vừa có tủ đẹp trưng bày nhiều tiện ích, vừa có thêm tiền được “boa” đều đặn hàng tháng… “Thuốc lá đang được bày bán tràn lan và giá thuốc lá hiện nay còn quá rẻ. Mọi người có thể dễ dàng tiếp cận và mua thuốc lá ở nơi công cộng, đặc biệt là quán cà phê, nhà hàng... là những khó khăn trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá” – Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) Phan Thị Hải cho biết.

Các hộp đèn, bảng, cây quảng cáo thuốc lá được thu giữ sau 2 tháng thanh tra. Ảnh: Thanh Loan

Từ 1/7 - 30/8, Thanh tra Sở VH&TT Hà Nội phối hợp với phòng VH&TT các quận, huyện “ra quân” dẹp quảng cáo thuốc lá. Điều đáng buồn là Thanh tra đi đến đâu đều phát hiện quảng cáo thuốc lá tràn lan ở đó. Tại hệ thống Cà phê Aha (90B Võ Thị Sáu, số 2 Hàng Buồm), Cà phê Gemini (41 Triệu Việt Vương, 101A8 Tô Hiệu), Cà phê số 101, 105 và 104 ngõ 56 đường Đào Tấn… dễ dàng nhận thấy các thương hiệu thuốc lá xuất hiện ở quầy bar hay treo trên các hộp đèn có quán dựng cột cố định. Theo nhận định của ông Nguyễn Thái Sơn – Trưởng đoàn thanh tra: “Thời gian gần đây, quảng cáo thuốc lá xuất hiện tràn lan hơn so với 1 - 2 năm trước, đặc biệt tại các quán cà phê và cửa hàng nhỏ”.

Mặc dù Thanh tra Sở VH&TT đã thu giữ được 30 hộp đèn, 7 bảng quảng cáo, 4 cây quảng cáo thuốc lá… nhưng cũng chỉ là số lượng rất nhỏ, còn rất nhiều hộp đựng, cây quảng cáo di động xuất hiện trên vỉa hè, đường phố. Suốt 2 tháng qua, 5 người trong Đoàn thanh tra đã dẹp không xuể biển bảng quảng cáo thuốc lá.

Xử phạt khó khả thi

“Một số công ty thuốc lá đã đưa ra các chiến thuật nhằm lách quy định của Luật Thương mại khi sử dụng các mô hình bao thuốc lá không chứa thuốc lá bên trong, không có giá trị thương mại, không phải quảng cáo thương mại. Theo Luật Quảng cáo, hành vi này vẫn được coi là vi phạm” – Chánh Thanh tra Sở VH&TT Hà Nội Nguyễn Thanh Phong cho biết. Cho dù dễ dàng xác định hành vi vi phạm trong quảng cáo, nhưng lực lượng thanh tra không dễ để xử phạt các cơ sở kinh doanh. Với các cơ sở vi phạm chủ yếu là các quán cà phê, cửa hàng vỉa hè sẽ khó có đủ khả năng chi trả tiền nộp phạt ở mức 40 - 50 triệu đồng như quy định của Luật Phòng chống tác hại thuốc lá số 09/2012/QH3. “Nhiều quán cà phê sẵn sàng thay đổi giấy phép kinh doanh để tránh nộp phạt” – ông Nguyễn Thái Sơn cho biết.

Trong đợt ra quân kiểm tra 2 tháng vừa qua, Thanh tra Sở VH&TT Hà Nội mới tiến hành thu giữ, nhắc nhở 23 cơ sở kinh doanh vi phạm. Theo kế hoạch từ nay đến cuối năm 2017, Thanh tra Sở sẽ tiếp tục phối hợp với các quận, huyện kiểm tra tình trạng vi phạm thuốc lá ở các cơ sở mới và tái kiểm tra các cơ sở cũ. “Lần kiểm tra tiếp theo chắc chắn chúng tôi sẽ không nương tay nhắc nhở mà sẽ xử phạt, đặc biệt với cơ sở tái vi phạm. Để có thể xử lý nghiêm, cần sự sâu sát của cán bộ phường, ngăn chặn trường hợp chủ cơ sở kinh doanh “lách luật” trốn nộp phạt” – ông Nguyễn Thái Sơn nhấn mạnh.