Ngành nông nghiệp tăng trưởng cao nhất 7 năm qua

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, trong năm 2018, các địa phương đã chuyển 105.000ha đất lúa kém hiệu quả sang nuôi trồng thủy sản, cây ăn quả và các cây màu, cây làm thức ăn chăn nuôi cho hiệu quả kinh tế cao hơn. Sản lượng và chất lượng nhiều loại rau màu, trái cây tăng 26.100ha về diện tích và 300.000 tấn về sản lượng so với năm 2017. Giá trị sản xuất trồng trọt tăng 2,52%, cao hơn mục tiêu đề ra (2,5%).

Lĩnh vực chăn nuôi đã có chuyển biến rõ nét trong tổ chức sản xuất theo hướng công nghiệp và bán công nghiệp, trang trại theo chuỗi. Một số sản phẩm chăn nuôi bước đầu đã xuất khẩu, như thịt lợn đông lạnh chính ngạch sang Myanmar, thịt gà sang Nhật Bản,... Tổng sản lượng thịt hơi đạt 5,36 triệu tấn, tăng 3,2% so với năm 2017. Giá trị sản xuất chăn nuôi tăng 3,98%, cao hơn mục tiêu đề ra (2,1%).

Năm 2018, tổng sản lượng thủy sản đạt 7,75 triệu tấn, tăng 6,1%. Tỷ trọng các sản phẩm có giá trị cao tăng mạnh (tôm các loại đạt khoảng 804.000 tấn, tăng 8,0%, cá tra đạt khoảng 1,418 triệu tấn, tăng 10,3%). Giá trị sản xuất tăng 6,5%, vượt mục tiêu đề ra (5,29%).

Sự phát triển của công nghiệp chế biến góp phần quan trọng thúc đẩy xuất khẩu. Hầu hết nông sản được tiêu thụ kịp thời, giá ở mức có lợi cho nông dân. Tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 40,02 tỷ USD, tăng 9,6% so với năm 2017; thặng dư thương mại đạt 8,72 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu các mặt hàng nông sản chính ước đạt 19,51 tỷ USD, tăng 1,4%; thủy sản ước đạt 9,01 tỷ USD, tăng 8,5%; đồ gỗ và lâm sản ước đạt 9,34 tỷ USD, tăng 15,7% so với năm 2017. Tiếp tục duy trì 10 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1,0 tỷ USD, trong đó có 5 mặt hàng có kim ngạch trên 3 tỷ USD (gỗ và sản phẩm gỗ: 8,86 tỷ USD; tôm: 3,59 tỷ USD; rau quả: 3,81 tỷ USD; cà phê: 3,46 tỷ USD; hạt điều: 3,43 tỷ USD).

Đánh giá tổng thể, ngành NN&PTNT năm 2018 tiếp tục khẳng định xu thế, chuyển đổi cơ cấu ngành toàn diện, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, phát huy hiệu quả, thị trường xuất khẩu mở rộng, giá cả ổn định, cùng với ứng dụng khoa học công nghệ mới là động lực chủ yếu tạo sự đổi mới mô hình tăng trưởng và xây dựng nông thôn mới. Hoàn thành và vượt 5/5 chỉ tiêu, đó là: Tốc độ tăng trưởng GDP ngành NN&PTNT đạt 3,76%, cao nhất trong 7 năm trở lại đây; Giá trị sản xuất toàn ngành tăng 3,86%; Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 40,02 tỷ USD; Tỷ lệ che phủ của rừng đạt 41,65%; Tỷ lệ xã đạt tiêu chí nông thôn mới là 42,4%, có 61 đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới.

Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, kết quả trên có được là thành quả của đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước, sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ cơ chế, cải cách thủ tục hành chính, khai thông thị trường, nên đã tạo môi trường thuận lợi, tăng niềm tin, phát huy cao độ tinh thần lao động cần cù sáng tạo của bà con nông dân, thu hút doanh nghiệp đầu tư và đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị. Sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các ngành, các cấp hướng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn… và nỗ lực, hành động quyết liệt, sáng tạo, đổi mới, bứt phá, sát thực tiễn trong thực hiện cơ cấu lại và xây dựng nông thôn mới của Bộ và toàn ngành ngay từ những ngày đầu năm.

Dù đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, tuy nhiên, nông nghiệp, nông thôn nước ta vẫn còn 4 hạn chế, yếu kém và nhiều thách thức cần tập trung khắc phục trong thời gian tới.

Thứ nhất, cơ cấu lại nông nghiệp triển khai chưa đồng đều ở các địa phương; đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất chưa đáp ứng được yêu cầu; tổ chức sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị chưa trở thành phổ biến, chủ đạo; kinh tế hộ nhỏ lẻ vẫn chiếm tỷ trọng cao và tiếp tục bộc lộ những hạn chế, yếu kém cản trở quá trình sản xuất hàng hóa quy mô lớn. Công nghiệp chế biến sâu chưa phát triển, lợi thế cạnh tranh năng suất lao động thấp, tổn thất sau thu hoạch còn cao.

Thứ hai, thị trường tiêu thụ ngày càng biến động, nguy cơ rủi ro; trong khi năng lực quản trị công tác dự báo cung, cầu còn bất cập; việc “giải cứu” thịt lợn, giá thịt lợn có thời điểm tăng rất cao là bài học sâu sắc trong công tác chỉ đạo; chưa giải quyết dứt điểm việc gỡ “Thẻ vàng” của EC đối với đánh bắt hải sản; sản phẩm cây công nghiệp giá cả bất lợi; thiên tai, bão, lũ, sạt lở bờ sông, bờ biển tiếp tục được dự báo diễn ra nghiêm trọng hơn, trong khi nguồn lực còn rất hạn chế sẽ ảnh hưởng đến sản xuất, duy trì tăng trưởng ngành và nâng cao giá trị xuất khẩu.

Thứ ba, dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi luôn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát; quản lý ATTP vẫn rất khó khăn, phức tạp.

Thứ tư, khoảng cách chênh lệch về kết quả xây dựng nông thôn mới giữa các vùng, miền khá lớn; một số địa phương cơ bản hoàn thành xây dựng nông thôn mới để chuyển sang giai đoạn nâng cao, thì một số địa phương có số xã đạt chuẩn rất thấp; các vấn đề phát triển sản xuất, thu nhập, hạ tầng cơ sở, nhất là tình trạng môi trường nông thôn chưa chuyển biến rõ nét.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, để thực hiện thắng lợi những mục tiêu, nhiệm vụ đề ra trong năm 2019, ngành NN&PTNT sẽ tiếp tục cơ cấu lại ngành và đẩy mạnh sản xuất, chế biến, phát triển thị trường tiêu thụ nông sản, thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Rà soát, đánh giá lợi thế, tiềm năng để xây dựng, phát triển cơ cấu sản phẩm theo 3 trục sản phẩm phù hợp nhu cầu thị trường và thích ứng với biến đổi khí hậu để có giải pháp chỉ đạo phù hợp; đồng thời, chú trọng phát triển thị trường tiêu thụ kịp thời, hiệu quả. Phát triển công nghiệp chế biến, bảo quản, ưu tiên chế biến tinh, chế biến sâu, nhất là các sản phẩm chủ lực như trái cây, cây công nghiệp, gỗ và lâm sản, tôm, cá tra, thịt lợn...

Bên cạnh đó, Bộ NN&PTNT sẽ đẩy mạnh triển khai Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”; chú trọng phát triển sản xuất, bảo vệ môi trường và tạo cảnh quan nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp, hiện đại; nâng cao chất lượng đời sống văn hoá và giữ gìn an ninh trật tự. Phát triển kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn; tăng cường quản lý tài nguyên; chú trọng phát triển thủy lợi và phòng chống thiên tai thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh. Triển khai các giải pháp để tận dụng tối đa cơ hội của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, đặc biệt là các lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch, công nghệ sinh học, công nghệ chế biến, bảo quản giảm tổn thất trong nông nghiệp. Đồng thời, thúc đẩy các hoạt động hợp tác song phương với EU, các nước châu Á, châu Mỹ, châu Phi, Mỹ La tinh; Tập trung đàm phán tháo gỡ các rào cản thương mại, phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông lâm thủy sản...