Chưa được giao đất, đã lên kế hoạch bán
Dự kiến ngày mai 15/8, TAND TP Hà Nội mở phiên sơ thẩm xét xử vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” và “Tham ô tài sản” đối với 28 bị cáo.
Trong vụ án này, bị cáo Trần Văn Nam (SN 1963, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương), Trần Thanh Liêm (SN 1962, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương), Phạm Văn Cành (SN 1958, nguyên Phó Bí thư Thường trực tỉnh ủy Bình Dương), Nguyễn Thanh Trúc (SN 1965, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương), Trần Xuân Lâm (SN 1968, nguyên Chánh Thanh tra tỉnh Bình Dương) cùng 20 bị cáo nguyên là cán bộ Tỉnh ủy - UBND tỉnh Bình Dương, Tổng Công ty SX - XNK Bình Dương - CTCP (Tổng Công ty 3/2, vốn 100% của Nhà nước, do Tỉnh ủy Bình Dương làm chủ sở hữu), công ty tư nhân bị Viện KSND Tối cao truy tố tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” theo khoản 3 Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015.
3 bị cáo bị truy tố 2 tội danh, gồm: Nguyễn Văn Minh (SN 1955, nguyên Chủ tịch HĐTV kiêm Tổng Giám đốc Tổng Công ty 3/2), Trần Nguyên Vũ (SN 1977, nguyên Tổng Giám đốc Tổng Công ty 3/2), Huỳnh Thanh Hải (SN 1964, nguyên Chủ tịch HĐTV kiêm Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Đầu tư và Quản lý dự án Bình Dương).
3 bị cáo bị truy tố tội “Tham ô tài sản” thuộc công ty tư nhân: Nguyễn Thục Anh (SN 1982, con gái của Nguyễn Văn Minh), Trần Đình Như Ý (SN 1976, cả 2 là nguyên Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Phát Triển); Võ Hồng Cường (SN 1965, nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty CP Hưng Vượng, chồng bị của Ý).
Đại diện Tỉnh ủy, Văn phòng Tỉnh ủy và UBND tỉnh Bình Dương và nhiều doanh nghiệp cũng được HĐXX triệu tập đến tòa với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Theo cáo trạng, trong vụ án này các bị can sai phạm cụ thể tại 2 dự án Khu dân cư – Thương mại – Dịch vụ Tân Phú, diện tích 43ha (dự án 43ha) và dự án “Câu lạc bộ sân golf & Khu nghỉ dưỡng Đảo Hồ Điệp”, diện tích 145ha (dự án 145ha).
Tại dự án 43ha vào năm 2010 còn đang trong giai đoạn bồi thường, giải phóng mặt bằng thì Nguyễn Văn Minh đã có chủ trương chuyển nhượng khu đất này thông qua con rể của mình là Nguyễn Đại Dương (SN 1965) tìm đối tác nhận chuyển nhượng bằng hình thức ký hợp đồng hợp tác với Tổng Công ty 3/2 lập công ty liên doanh. Nguyễn Đại Dương đã vận động một số người quen thành lập Công ty Cổ phần Bất động sản Âu Lạc (Công ty Âu Lạc) vào tháng 6/2010, vốn điều lệ 6 tỷ đồng với 3 thành viên góp vốn.
Giao đất năm 2012 và 2013, tính thuế theo giá năm 2006
Ngày 1/7/2010, Nguyễn Văn Minh - Tổng Giám đốc Tổng Công ty 3/2 (bên A) ký hợp đồng với Công ty Âu Lạc (bên B) do Nguyễn Quốc Hùng (SN 1959, Tổng Giám đốc) lập Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Tân Phú (Công ty Tân Phú), vốn điều lệ 200 tỷ đồng. Bên A góp vốn 60 tỷ đồng tiền mặt (30%), bên B góp 140 tỷ đồng (70%), để thực hiện dự án 43ha.
Sau khi lập Công ty Tân Phú, Nguyễn Văn Minh mới gửi công văn cho Tỉnh uỷ Bình Dương để xin chủ trương hợp tác với Công ty Âu Lạc đầu tư dự án 43ha và được chấp thuận tại công văn 1830-CV/TU ngày 17/8/2010. Với căn cứ này Nguyễn Văn Minh đã chỉ đạo thành lập liên doanh Công ty Tân Phú do Nguyễn Quốc Hùng làm Tổng Giám đốc, đại diện theo pháp luật. Ngày 27/10/2011, Bộ Xây dựng có Công văn 1804/BXD-KTQH chấp thuận quy hoạch điều chỉnh tên gọi và diện tích đất của các dự án nêu trên, UBND tỉnh Bình Dương ban hành công văn 54/UB-KTN ngày 9/1/2012 cho Tổng Công ty 3/2 được lập thủ tục giao đất và Tổng Công ty 3/2 có đơn xin nhận 43ha đất vào ngày 29/8/2012 gửi UBND tỉnh Bình Dương, và được Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) cấp 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) đối với diện tích 43ha.
Tại dự án 145ha, vào ngày 21/12/2012 Tổng Công ty 3/2 mới có đơn xin UBND tỉnh Bình Dương giao đất, cũng được Sở TN&MT tỉnh Bình Dương cấp 5 giấy CNQSDĐ vào ngày 29/8/2013 với diện tích nêu trên (loại đất thương mại dịch vụ).
Giai đoạn tháng 7/2010 đến 12/2015, ông Trần Văn Nam là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương (Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương nhiệm kỳ 2015-2020) sau khi ký giao 2 khu đất nêu trên (đất có thu tiền sử dụng đất) cho Tổng Công ty 3/2, hồ sơ được chuyển qua Cục thuế để tính thuế. Theo quy định việc áp giá đất phải tính theo thời điểm giao đất là năm 2012 (dự án 43ha) và năm 2013 (dự án 145ha), tuy nhiên, Cục trưởng Cục thuế Lê Văn Trang cùng cấp dưới vẫn thống nhất áp giá thuế theo Quyết định 5853/QĐ-UBND ngày 27/12/2006 của UBND tỉnh Bình Dương là 51.914 đồng/m2, rồi có văn bản gửi Văn phòng UBND tỉnh với đề xuất áp giá này.
Văn bản của Cục thuế được giao cho Trần Xuân Lâm (lúc này là Trưởng phòng Kinh tế), nghiên cứu, đề xuất. Dù biết việc áp giá năm 2006 cho năm 2012 là trái quy định pháp luật, nhưng Lâm vẫn đồng ý và dự thảo văn bản 3444/UBND-KTN ngày 23/11/2012 trình cho Võ Văn Lượng (SN 1962, Phó Chánh Văn phòng) và Nguyễn Thanh Trúc (lúc này là Chánh Văn phòng UBND tỉnh) ký nháy để trình ông Trần Văn Nam. Mặc dù biết bản dự thảo trái quy định pháp luật, nhưng ông Nam vẫn ký ban hành quyết định 3444/UBND-KTN chấp thuận đơn giá là 51.914 đồng/m2.
Ngày 13/1/2013, Tổng Công ty 3/2 nộp tiền thuế trước bạ, tiền sử dụng đất (SDĐ), tiền chậm nộp đối với 43ha đất chỉ hơn 5 tỷ đồng. Tương tự, dự án 145ha, vào ngày 28/5/2013 Tổng Công ty 3/2 cũng nộp theo đơn giá 51.914 đồng cho diện tích này hơn 24,4 tỷ đồng.
Nhà nước bị thiệt hại nhiều nghìn tỷ đồng
Sau khi khởi tố vụ án, khởi tố bị can, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã yêu cầu Cục thuế tỉnh Bình Dương tính đúng, tính đủ tiền thuế trước bạ và tiền SDĐ theo quy định pháp luật đối với 2 khu đất nêu trên tại thời điểm Tổng Công ty 3/2 được giao. Theo đó, dự án 43ha tính thuế thời điểm năm 2012 hơn 111,3 tỷ đồng, khu đất 145ha tính theo năm 2013 hơn 674,5 tỷ đồng. Chỉ riêng hành vi áp giá tính thuế sai của 2 dự án, các bị can Nguyễn Thái Thanh, Võ Thanh Bình, Lê Văn Trang, Trần Xuân Lâm, Võ Văn Lượng, Nguyễn Thanh Trúc và Trần Văn Nam đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 761 tỷ đồng.
Trong khi dự án 145ha còn đang thực hiện dở dang và dự án 43ha chưa được triển khai, ngày 18/12/2015, UBND tỉnh Bình Dương có quyết định 3332/QĐ-UBND về việc cổ phần hóa Tổng Công ty 3/2, thì các bị can thuộc nhóm Tổng Công ty 3/2 và một số cá nhân là lãnh đạo các cơ quan quản lý Nhà nước tỉnh, doanh nghiệp có liên quan đã liên tục vi phạm pháp luật.
Cụ thể nhóm bị can Tổng Công ty 3/2 không đưa khu đất 145ha vào xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa, tự định giá và kê khai để đưa vào cổ phần hóa với giá hơn 442,3 tỷ đồng, trong khi Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự (ĐGTSTTTHS) định giá thời điểm tháng 6/2017 (đưa vào góp vốn) diện tích 145ha hơn 2.091 tỷ đồng, thời điểm khởi tố vụ án hơn 4.472 tỷ đồng. Nếu so thời điểm tháng 6/2017, các bị can gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 1.648 tỷ đồng.
Còn tại dự án 43ha, thay vì phải bàn giao về Công ty Impco (thuộc sở hữu của Tỉnh ủy Bình Dương), nhưng Nguyễn Văn Minh và thuộc cấp vẫn không thực hiện mà đem bán cho Công ty Tân Phú với giá hơn 250,1 tỷ đồng vào tháng 12/2016. Sau đó Công ty Tân Phú chuyển nhượng toàn bộ dự án cho Công ty Âu Lạc và công ty này bán cho Công ty A Đông Hải (sau đổi tên thành Công ty Kim Oanh, do bà Đặng Thị Kim Oanh làm giám đốc) với giá 350 tỷ đồng. Dự án này, Hội đồng ĐGTSTTTHS xác định giá trị quyền SDĐ vào thời điểm chuyển nhượng tháng 12/2016 hơn 552 tỷ đồng, còn tại thời điểm khởi tố vụ án vào tháng 12/2019 có giá hơn 1.335 tỷ đồng.
Các bị can Nguyễn Văn Minh, Trần Nguyên Vũ, Huỳnh Thanh Hải, Huỳnh Công Phát, Lý Thanh Châu, Nguyễn Thế Sự, Trần Văn Nam, Phạm Văn Cành, Trần Thanh Liêm, Ngô Dũng Phương, Nguyễn Đại Dương, Nguyễn Quốc Hùng đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 201,7 tỷ đồng (hơn 552 tỷ đồng trừ 350 tỷ đồng). Riêng Nguyễn Văn Minh trực tiếp gây thiệt hại về tài sản cho Nhà nước tại 2 dự án nêu trên hơn 1.850 (hơn 1.648 tỷ đồng + hơn 201 tỷ đồng), còn hành vi “Tham ô tài sản” của Minh hơn 815 tỷ đồng.
