Nhà văn Nguyên Ngọc:Chân tình về “Các bạn tôi ở trên ấy”

09:03 12/10/2013

Chia sẻ

Kinhtedothi - Không phải ngẫu nhiên mà trong Lễ trao giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội năm 2013, Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội Phạm Xuân Nguyên đã nhận định "Nhà văn Nguyên Ngọc là tấm gương cho những người viết, trong đó có những người viết trẻ.

Nhà văn Nguyên Ngọc:Chân tình về “Các bạn tôi ở trên ấy” - Ảnh 1

Ông đã ngoài 80 tuổi, nhưng sức sống, sức đi, sức nghĩ và sức viết vẫn dồi dào. Đó là nền tảng của một nhà văn chân chính. Việc Hội trao hạng mục văn xuôi cho bút ký "Các bạn tôi ở trên ấy" của ông khẳng định giá trị ấy". Nhà văn Nguyên Ngọc đã chia sẻ những suy tư của mình xung quanh giải thưởng này.

Đây là lần thứ 3 ông nhận giải thưởng về văn học ở trong nước, ông có cảm nhận gì về giải thưởng lần này?

- Đúng rồi, lần đầu cách đây 58 năm, hồi 1955 của Hội Văn nghệ Việt Nam với tiểu thuyết "Đất nước đứng lên". Lần thứ hai là 10 năm sau đó, năm 1965 của Hội Văn nghệ giải phóng miền Nam Việt Nam, cho tập truyện ngắn "Rừng xà nu". Và lần này của Hội Nhà văn Hà Nội, cho tập bút ký "Các bạn tôi ở trên ấy". Đây là một vinh dự lớn, bởi vì giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội đã trở thành một giải thưởng danh giá, được xã hội tin cậy và coi trọng.

Nhà văn Nguyên Ngọc:Chân tình về “Các bạn tôi ở trên ấy” - Ảnh 2

Thường thì các nhà văn hay khởi đầu từ bút ký rồi truyện ngắn, sau đó mới đến tiểu thuyết, nhưng hình như ông lại đi ngược trình tự ấy?

Ngoài giải thưởng ở thể loại văn xuôi trao cho tập bút ký "Các bạn tôi ở trên ấy" của nhà văn Nguyên Ngọc, Giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội 2013 còn được trao cho: Tập thơ "Đường gió" của Giáng Vân; tập biên khảo "Nắng được thì cứ nắng, Phan Khôi từ Sông Hương đến Nhân Văn" của Phan An Sa; tác phẩm dịch "Tâm" - tuyển thơ của M. Tsvetaeva của dịch giả Phạm Vĩnh Cư; công trình nghiên cứu "Văn học cổ cận đại Việt Nam từ góc nhìn văn hóa đến các mã nghệ thuật" của Nguyễn Huệ Chi.

- Tôi lần mò đi dần hơn 50 năm từ tiểu thuyết đến truyện ngắn, cuối cùng là bút ký. Tặng thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội chứng tỏ Hội không quan niệm giá trị các thể loại văn học theo trật tự lên xuống đó. Hoặc cũng có thể Hội đã nhạy cảm nhận ra độc giả đang dành quan tâm nhiều hơn cho thể loại vốn từng bị coi là không mấy văn học này. Riêng với tôi, tôi đã bị lôi cuốn bởi bút ký vì khả năng to lớn đến không ngờ của nó có thể trộn lẫn tất cả, hiện thực khắc nghiệt và tưởng tượng bay bổng, phi hư cấu nghiêm ngặt và thả lỏng tự do; trữ tình say đắm và chính luận chặt chẽ, cả suy tư lan man và triết luận sâu xa. Cũng có lúc, tôi nghĩ, có phải sự trộn lẫn như vậy không chỉ mang ý nghĩa hình thức mà còn là một nét đặc biệt của hiện đại hay hậu hiện đại chăng, khi cuộc sống là một hiện thực phức hợp?

Điều đặc biệt khác là cả 3 tác phẩm đoạt giải thưởng trong nước của nhà văn đều viết về Tây Nguyên. Hẳn nhà văn có những tình cảm sâu đậm với mảnh đất này?

- Đối với tôi, Tây Nguyên là một số kiếp. Nếu ai đã từng đọc cả 3 tác phẩm này, hẳn có thể thấy càng về sau càng bi tráng hơn, hay nói thẳng và rõ ra, càng buồn hơn. Ấy là vì Tây Nguyên nơi tôi tin có thể hàm chứa những câu trả lời cho những câu hỏi trằn trọc nhất không chỉ của chính nó, mà còn của con người nói chung. "Các bạn tôi ở trên ấy" được Hội Nhà văn Hà Nội vinh danh là tiếng lòng gửi về Tây Nguyên. Tôi tin, một giải thưởng có uy tín và có tiếng vang như giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội tất có thể làm tác phẩm đến gần bạn đọc hơn, được chú ý hơn.

Xin cảm ơn nhà văn!