Dự báo cắt giảm nhân sự do AI
Theo báo cáo “Future of Jobs” năm 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), khoảng 41% doanh nghiệp trên toàn cầu dự kiến sẽ giảm nhân sự do AI.
Tại Mỹ, tỷ lệ này cao hơn, lên đến 48%. Những con số này cho thấy AI không chỉ tác động đến một số ngành nghề nhất định mà còn có ảnh hưởng sâu rộng đến toàn bộ thị trường lao động.
Tuy nhiên, không phải tất cả các doanh nghiệp đều sa thải nhân viên ngay lập tức. 77% doanh nghiệp cho biết họ sẽ tập trung vào việc đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho nhân viên thay vì cắt giảm lao động.
Những ngành nghề bị ảnh hưởng nhiều nhất
Những công việc có nguy cơ bị AI thay thế cao nhất thường là các vị trí liên quan đến nhập liệu, tài chính và dịch vụ hành chính. Các lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề bao gồm:
- Nhập liệu và văn thư: AI có khả năng tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại, khiến các vị trí nhân viên văn phòng, trợ lý hành chính, và thư ký pháp lý dần bị loại bỏ.
- Tài chính và kế toán: Hệ thống AI có thể phân tích dữ liệu tài chính nhanh hơn con người, dẫn đến sự suy giảm trong nhu cầu về nhân sự kế toán và kiểm toán.
- Thiết kế đồ họa: AI tạo sinh ngày càng thông minh, có thể tự động thiết kế logo, chỉnh sửa hình ảnh, thậm chí tạo ra các sản phẩm sáng tạo mà không cần sự can thiệp của con người.
Đáng chú ý, lần đầu tiên các vị trí thư ký pháp lý và thiết kế đồ họa cũng bị liệt kê vào danh sách những công việc có nguy cơ bị thay thế cao nhất.
Thực tế triển khai AI trong doanh nghiệp
Không chỉ là dự đoán, việc AI thay thế nhân sự đã diễn ra trên thực tế. Một cuộc khảo sát do Đại học Duke và Cục Dự trữ Liên bang Atlanta và Richmond thực hiện vào tháng 6/2024 cho thấy:
- 37% giám đốc tài chính đã triển khai AI để thực hiện các nhiệm vụ trước đây do nhân viên đảm nhận.
- 54% doanh nghiệp dự kiến sẽ tiếp tục áp dụng AI để cắt giảm chi phí nhân sự trong năm tới.
- Trong các công ty lớn, tỷ lệ này còn cao hơn, lên đến 76%.
Các công ty công nghệ, ngân hàng và doanh nghiệp dịch vụ tài chính là những nơi đi đầu trong việc sử dụng AI để thay thế nhân sự.
Ngành tài chính và làn sóng sa thải hàng loạt
Theo một nghiên cứu của Bloomberg Intelligence, ngành ngân hàng có thể cắt giảm tới 200.000 việc làm trong vòng 5 năm tới do tác động của AI. Trong đó:
- Gần 25% doanh nghiệp dự kiến giảm từ 5% đến 10% nhân sự.
- Các ngân hàng lớn, đặc biệt là trên phố Wall, đang tích cực ứng dụng AI để giảm chi phí vận hành.
Mặc dù có nhiều lo ngại về mất việc làm, một số chuyên gia cho rằng AI không hoàn toàn thay thế con người mà chỉ thay đổi cách làm việc.
AI có thực sự gây ra làn sóng thất nghiệp hàng loạt?
Một số chuyên gia tin rằng AI không nhất thiết sẽ dẫn đến thất nghiệp hàng loạt mà thay vào đó sẽ tạo ra sự chuyển đổi trong thị trường lao động.
Till Leopold, trưởng nhóm nghiên cứu của WEF, cho rằng: “Vấn đề thực sự không phải là thiếu việc làm mà là công việc sẽ thay đổi.”
John Graham, giáo sư tài chính tại Đại học Duke, nhận định rằng AI chủ yếu giúp các công ty lấp đầy chỗ trống, giảm nhu cầu tuyển dụng mới hơn là sa thải hàng loạt.
Tomasz Noetzel, chuyên gia phân tích tại Bloomberg Intelligence, cho biết AI có thể cắt giảm một số vị trí nhưng vẫn cần con người giám sát và vận hành hệ thống.
Giải pháp: nâng cao kỹ năng thay vì sa thải nhân viên
Thay vì sa thải nhân viên, nhiều doanh nghiệp đang tìm cách đào tạo lại lực lượng lao động để họ có thể thích nghi với môi trường làm việc mới.
- 77% doanh nghiệp có kế hoạch đào tạo lại nhân viên để họ có thể làm việc cùng AI.
- 47% doanh nghiệp dự kiến sẽ chuyển đổi nhân viên từ những vị trí bị ảnh hưởng sang vai trò mới trong công ty.
- Nhu cầu về các công việc liên quan đến AI đang gia tăng mạnh mẽ, với 70% doanh nghiệp dự định tuyển dụng thêm nhân sự có khả năng thiết kế và quản lý công cụ AI.
Kết luận
AI đang tạo ra một làn sóng cắt giảm nhân sự trên toàn cầu, ảnh hưởng đến nhiều ngành nghề. Tuy nhiên, thay vì chỉ tập trung vào nguy cơ mất việc, thách thức thực sự là làm thế nào để lực lượng lao động thích nghi với sự thay đổi này.
Việc đào tạo lại nhân viên và phát triển kỹ năng mới là yếu tố quan trọng giúp con người làm việc hiệu quả cùng AI, đảm bảo một tương lai bền vững cho cả doanh nghiệp và người lao động.
