Ngày hôm nay (5/11), cử tri khắp nước Mỹ chính thức bước vào cuộc bỏ phiếu quyết định vị tổng thống thứ 47, người có vai trò quan trọng trong việc lèo lái không chỉ tương lai của nước Mỹ, mà là cả thế giới trong 4 năm tới.
Cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay giữa cựu Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống Kamala Harris hứa hẹn sẽ gay cấn đến phút chót. Dù đã có khoảng 76 triệu lá phiếu bầu sớm được xác định, giới phân tích vẫn chưa thể đưa ra dự đoán chắc chắn về người chiến thắng cuối cùng.
Từ những số liệu toàn quốc...
Nhìn vào các cuộc thăm dò ý kiến cử tri toàn nước Mỹ, Phó Tổng thống Kamala Harris đang duy trì một khoảng cách nhỏ so với đối thủ. Theo trang phân tích bầu cử FiveThirtyEight, bà Harris dẫn trước ông Trump khoảng 1,1%, trong khi Nate Silver - người sáng lập trang, lại ước tính khoảng cách này là 0,8%. Các báo Washington Post và New York Times đưa ra con số lần lượt là 2% và 1%. Riêng RealClearPolitics - tổ chức tổng hợp các thông số thăm dò không mang tính thiên vị đảng phái, cho thấy 2 ứng viên tổng thống đang có tỷ số ngang bằng nhau.
Thực tế, trung bình các cuộc thăm dò cử tri toàn nước Mỹ đều cho kết quả rất sít sao trong nhiều tuần, nếu không muốn nói là nhiều tháng. Điều này có thể khiến đảng Dân chủ thêm phần lo lắng khi vào năm 2016, ứng cử viên Hillary Clinton vẫn thất bại dù dẫn trước cựu Tổng thống Trump 2,1% về tỷ lệ phiếu bầu phổ thông trên toàn quốc. Tổng thống Joe Biden cũng giành chiến thắng sít sao trước ông Trump vào năm 2020 dù tạo ra cách biệt về phiếu phổ thông lên tới 4,5%.
Tuy nhiên, không rõ cựu Tổng thống Trump có còn chiếm ưu thế về số phiếu đại cử tri hay không, và nếu có thì lợi thế đó lớn đến mức nào. Dù vậy, theo Tạp chí New York, chất lượng chung của các cuộc thăm dò năm nay cao hơn hẳn so với các cuộc bầu cử tổng thống gần đây, dù mức độ sai số chưa được xác định cụ thể.
Đến các địa bàn then chốt...
Tại các tiểu bang chiến địa, tình hình càng trở nên căng thẳng hơn. Theo FiveThirtyEight, ông Trump đang chiếm ưu thế tại 5 trong số 7 tiểu bang quan trọng nhất đối với kết quả bầu cử, gồm Arizona, Georgia, Nevada, Bắc Carolina và Pennsylvania. Tuy nhiên, khoảng cách này không đáng kể - chỉ hơn 1 điểm ở Georgia và Bắc Carolina, thậm chí còn thấp hơn nửa điểm ở Nevada và Pennsylvania. Trong khi đó, Phó Tổng thống Harris đang dẫn trước ở 2 tiểu bang Michigan và Wisconsin, nhưng cũng chỉ với cách biệt khoảng 1%.
Các số liệu thăm dò ở những bang chiến địa của báo New York Times thì cho thấy chênh lệch giữa hai ứng viên tổng thống ở 6 trong số 7 tiểu bang này chỉ sít sao 1% (trừ Arizona, nơi ông Trump dẫn trước 3 điểm). Báo Washington Post cũng đưa ra tỷ lệ tương tự, trong đó bà Harris dẫn trước ở Michigan và Wisconsin với 2%, Nevada với 1%; và Pennsylvania với ít hơn 1%, còn ông Trump dẫn trước ở Arizona và Georgia với cùng cách biệt 2% và Bắc Carolina với ít hơn 1%. Điều đó cho thấy chỉ cần 1% chênh lệch trong số lượng phiếu bầu có thể mang lại 308 phiếu đại cử tri cho phó tổng thống của đảng Dân chủ hoặc 312 phiếu đại cử tri cho cựu tổng thống của đảng Cộng hòa.
Tuy nhiên, một diễn biến bất ngờ mới đây đến từ bang Iowa, nơi cuộc thăm dò của Des Moines Register/Mediacom và chuyên gia thăm dò Ann Selzer cho thấy Phó tổng thống Harris đang dẫn trước cựu Tổng thống Trump tới 3 điểm. Đây là một kết quả gây sốc tại tiểu bang vốn được xem như “sân nhà” đảng Cộng hòa những năm gần đây. Nếu chính xác, nó có thể báo hiệu một xu hướng có lợi cho bà Harris tại khu vực Trung Tây.
Những xáo trộn về cử tri
Điều đáng chú ý là cả hai ứng viên tổng thống năm nay đều có những điểm mạnh riêng trong các vấn đề then chốt. Cựu Tổng thống Trump tiếp tục nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ những đối tượng cử tri quan tâm nhiều đến các vấn đề nhập cư và kinh tế. Về phần mình, Phó Tổng thống Harris có lợi thế lớn trong các nhóm cử tri ưu tiên vấn đề quyền phá thai.
So với cuộc bầu cử năm 2020, bà Harris đã cải thiện được tỷ lệ ủng hộ từ nhóm cử tri da trắng có học vấn cao, trong khi ông Trump gia tăng được sự ủng hộ từ cộng đồng người da đen và gốc Mỹ-Latin. Không có gì ngạc nhiên khi điều này giúp phó tổng thống Mỹ nắm được lợi thế nhỏ ở những tiểu bang có khối cử tri không phải da trắng tương đối thấp (như Michigan, Pennsylvania và Wisconsin) và giúp cựu tổng thống Mỹ tạo ưu thế ở các tiểu bang “Vành đai Mặt Trời” như Arizona, Georgia, Nevada và Bắc Carolina.
Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo kết quả cuối cùng vẫn có thể khác xa so với các cuộc thăm dò, với sai số thông thường khoảng 3,5 điểm. Thêm vào đó, những sự kiện xảy ra ở những ngày cuối cùng trong chiến dịch tranh cử của cả hai ứng viên vẫn có thể tác động đến quyết định của cử tri. Điều đó được thể hiện qua phản ứng của dư luận đối với những bình luận gây tranh cãi về người Puerto Rico tại một sự kiện vận động cử tri của cựu Tổng thống Trump ở thành phố New York, hay việc Tổng thống Joe Biden vô tình gọi những người ủng hộ ông Trump là “rác rưởi”.
Với tình hình hiện tại, cuộc đua năm 2024 đang cho thấy sự phân cực sâu sắc trong xã hội Mỹ. Kết quả cuối cùng có thể phụ thuộc vào tỷ lệ cử tri đi bầu trong ngày bầu cử chính thức và hiệu quả của chiến lược vận động cử tri của mỗi ứng viên trong những giờ phút cuối cùng. Dù kết quả có là gì, cuộc bầu cử tổng thống năm nay hứa hẹn sẽ là một trong những cuộc đua gay cấn nhất trong lịch sử chính trị Mỹ hiện đại.
