Tổng thống Joe Biden hôm 31/8 cho biết, ông nhận trách nhiệm về cuộc rút quân đẫm máu, hỗn loạn khỏi Afghanistan vừa qua, đồng thời khẳng định việc này sẽ đánh dấu một kỷ nguyên mới trong chính sách đối ngoại của Mỹ, ít dựa vào quân sự hơn.
Phát biểu từ Nhà Trắng 24 giờ sau khi người lính Mỹ cuối cùng rời Kabul, ông Biden đã phản bác lại luồng chỉ trích về quá trình rút quân. Ông nêu lại kết quả việc sơ tán 124.000 dân thường trong 17 ngày sau khi thủ đô Afghanistan thất thủ và cho biết, đã đến lúc "lật lại trang" về vai trò của Mỹ, khẳng định sẽ có một tương lai giảm can thiệp ra nước ngoài.
“Quyết định này không chỉ về Afghanistan, mà về việc kết thúc một kỷ nguyên các hoạt động quân sự lớn để tái thiết các quốc gia khác”, Tổng thống Biden nói.
Trao đổi với báo giới, Tổng thống Biden khẳng định nhận trách nhiệm về quyết định mà ông nhận định là "khôn ngoan" này. Ông thừa nhận chính quyền đã không lường trước được tốc độ sụp đổ của quân đội Afghanistan, nhưng cũng cho biết có những nguyên nhân khách quan liên quan tới người tiền nhiệm của ông và cựu tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani.
Ông Biden dẫn thỏa thuận Doha từ chính quyền người tiền nhiệm Donald Trump, như một trong những nguyên nhân khiến việc rút quân khỏi Afghanistan trở nên hỗn loạn và gây tổn thất. Thỏa thuận ký với Taliban một năm trước đó, khiến cho Mỹ không thể rút quân như đã hứa vào ngày 1/5, đồng thời cho phép trả tự do cho 5.000 tù nhân Taliban. Ông Biden cho biết những chiến binh được thả “bao gồm một số chỉ huy chiến tranh hàng đầu của Taliban, trong số những người vừa nắm quyền kiểm soát Afghanistan”.
"Vào thời điểm tôi nhậm chức, Taliban có vị trí quân sự mạnh nhất kể từ năm 2001, kiểm soát hoặc giao tranh tại gần một nửa đất nước", ông Biden nói.
Về cơ bản, quyết định rút quân của ông Biden nhận được sự ủng hộ lớn. Một cuộc thăm dò của Viện Nghiên cứu Pew được công bố hôm 31/8 cho thấy 54% người trưởng thành ở Mỹ đồng ý rằng quyết định rút lui là đúng đắn. Nhưng sự nhiệt tình đối với tiến trình rút quân rất hạn chế. Chỉ hơn 25% trong số những người được hỏi cho biết chính quyền đã hoàn thành xuất sắc hoặc tốt công việc trong khi 42% cho rằng việc rút quân không hiệu quả.
Ông Biden cũng cho rằng sai lầm lớn nhất là đặt niềm tin vào cựu Tổng thống Ghani, người đã bỏ rơi Kabul và chạy trốn khỏi đất nước khi Taliban tiến vào.
Ông nói rằng người dân Afghanistan “chứng kiến chính phủ sụp đổ và tổng thống bỏ trốn trong bối cảnh tham nhũng và bất chính, giao đất nước cho kẻ thù của họ - Taliban, và làm tăng đáng kể rủi ro cho nhân viên Mỹ và các đồng minh của chúng tôi”.
Tổng thống tuyên bố đã đến lúc rút kinh nghiệm từ những sai lầm của Afghanistan. Ông cho rằng một trong những sai lầm lớn nhất trong cuộc chiến của Mỹ ở Afghanistan là không gắn với những mục tiêu đã đề ra, từ mục tiêu ban đầu là ngăn chặn al-Qaida tấn công Mỹ.
Tuy nhiên, ngay cả khi nói về việc rút quân, ông Biden vẫn nhắc lại mục tiêu chống lại Nhà nước Hồi giáo (IS), được cho là đã thực hiện vụ đánh bom kinh hoàng hôm 26/8 bên ngoài sân bay Kabul. Việc liên tiếp phản công lại các lực lượng khủng bố thông qua các phương tiện quân sự đã khiến Mỹ rơi vào “cuộc chiến mãi mãi” trong quá khứ. Dù ông Biden khẳng định việc này sẽ không lặp lại trong nhiệm kỳ của mình. 11 năm trước bài phát biểu của ông Biden, Tổng thống Barack Obama cũng đã tuyên bố kết thúc "nhiệm vụ chiến đấu" ở Iraq. 4 năm sau đó, ông Obama ra lệnh cho các lực lượng Mỹ quay trở lại đây để chống lại IS.
