Ông Trump bất ngờ định hướng lại 1,8 tỷ USD viện trợ toàn cầu

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang xúc tiến kế hoạch chuyển 1,8 tỷ USD từ quỹ viện trợ nước ngoài sang các sáng kiến gắn với khẩu hiệu Nước Mỹ trên hết.

Theo một thông báo gửi Quốc hội Mỹ, chính quyền cho rằng việc điều chỉnh nguồn tiền nhằm ứng phó những thách thức mới và giúp Mỹ an toàn hơn, mạnh mẽ hơn, thịnh vượng hơn.

Khoản tiền này sẽ không còn dành chủ yếu cho viện trợ lương thực, y tế hay phát triển kinh tế, vốn được coi là công cụ quyền lực mềm trong chính sách đối ngoại, mà tập trung vào các lĩnh vực chiến lược.

Thông báo này nêu rõ các chương trình được tài trợ sẽ hướng tới việc củng cố vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ, bao gồm đa dạng hóa chuỗi cung ứng khoáng sản, phát triển hạ tầng chiến lược, kiềm chế ảnh hưởng từ Trung Quốc và xử lý vấn đề nhập cư.

Trong số đó, 400 triệu USD sẽ phân bổ cho châu Âu, tập trung vào các dự án năng lượng và khai thác khoáng sản tại Ukraine, cùng hoạt động phát triển kinh tế và bảo tồn ở Greenland. Hòn đảo tự trị thuộc Đan Mạch này có vị trí chiến lược, giàu dầu mỏ, khí đốt và khoáng sản quan trọng cho công nghiệp công nghệ cao. Ông Trump từng nhiều lần bày tỏ mong muốn có vai trò kiểm soát Greenland.

Tại Tây bán cầu, 400 triệu USD khác sẽ được sử dụng để ngăn chặn tình trạng nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ, hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong lĩnh vực khoáng sản và trí tuệ nhân tạo.

Kể từ tháng 1, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đã bị giải thể, nhiều chương trình viện trợ bị đóng băng hoặc cắt giảm hàng tỷ USD. Hàng nghìn nhân viên và nhà thầu mất việc, nhiều hoạt động cứu trợ y tế, lương thực quốc tế bị đình trệ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao khẳng định chính quyền mong muốn làm việc với Quốc hội về các chương trình viện trợ phù hợp chính sách ưu tiên trong nước, đồng thời nhấn mạnh Mỹ sẽ ưu tiên thương mại, cơ hội và đầu tư hơn là phụ thuộc vào viện trợ.

Đọc thêm: Công đoàn Pháp kêu gọi đình công toàn quốc ngày 2/10

Kế hoạch này đã vấp phải phản ứng từ một số nghị sĩ. Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, thành viên cấp cao Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho rằng việc chuyển hướng viện trợ làm suy yếu quyền kiểm soát chi tiêu của Quốc hội theo Hiến pháp. Bà nhấn mạnh việc tài trợ cho các dự án mang động cơ chính trị hoặc dùng viện trợ để gây sức ép về nhập cư là không phù hợp với lợi ích đối ngoại và là sự lạm dụng tiền thuế.

Các trợ lý của Thượng nghị sĩ Jim Risch, chủ tịch ủy ban thuộc phe Cộng hòa, chưa đưa ra phản hồi. Trong khi đó, vào tháng 7, khi đánh dấu việc USAID chính thức được chuyển giao cho Bộ Ngoại giao, Ngoại trưởng Marco Rubio cho biết Mỹ sẽ từ bỏ mô hình dựa trên từ thiện và tập trung vào việc trao quyền cho các quốc gia tự phát triển bền vững.

Theo số liệu, viện trợ nước ngoài thường chỉ chiếm khoảng 1% ngân sách liên bang nhưng từ lâu vẫn đóng vai trò trong chính sách đối ngoại và hình ảnh quốc tế của Mỹ.