Ông Trump: loại bỏ thuế quan đối ứng sẽ là thảm họa với Mỹ

Ngày 29/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố toàn bộ các mức thuế quan mà ông đã áp đặt trước đây đối với hàng nhập khẩu từ nhiều quốc gia vẫn đang có hiệu lực, bất chấp phán quyết mới nhất của một tòa phúc thẩm liên bang cho rằng các gói thuế đó là bất hợp pháp.

“Các mức thuế "Ngày giải phóng" vẫn còn nguyên hiệu lực. Hôm nay, một tòa phúc thẩm thiên vị đã sai lầm khi nói rằng thuế quan của chúng ta cần bị loại bỏ." ông Trump cho biết.

Họ nên biết rằng nước Mỹ cuối cùng sẽ chiến thắng. Nếu loại bỏ các gói thuế đối ứng này, đó sẽ là thảm họa hoàn toàn cho đất nước, đồng thời sẽ khiến chúng ta suy yếu về tài chính, trong khi nước Mỹ phải mạnh mẽ,” ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social hôm thứ Sáu.

Ông Trump nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ không chấp nhận tình trạng thâm hụt thương mại khổng lồ cũng như những rào cản thuế quan và phi thuế quan mà các quốc gia khác, dù là “bạn hay thù”, áp đặt lên hàng hóa Mỹ.

“Nếu phán quyết này được giữ nguyên, nó sẽ thực sự hủy hoại nước Mỹ,” người đứng đầu Nhà Trắng cảnh báo, đồng thời khẳng định chính quyền của ông sẽ kháng cáo lên Tòa án Tối cao Mỹ.

Tuyên bố trên được nhà lãnh đạo Mỹ đưa ra ngay sau khi Tòa phúc thẩm Liên bang Mỹ tại Washington, D.C ra phán quyết rằng Tổng thống Trump đã lạm dụng thẩm quyền khi áp thuế quan dựa trên Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), cho rằng chỉ Quốc hội mới có quyền áp dụng những biện pháp như vậy.

“Quyền lực cốt lõi của Quốc hội trong việc áp các loại thuế như thuế quan đối ứng được hiến pháp trao độc quyền cho nhánh lập pháp. Thuế quan là quyền lực cốt lõi của Quốc hội,” phán quyết nêu rõ.

Phán quyết này ảnh hưởng đến hai nhóm thuế quan mà ông Trump tìm cách áp đặt. Thứ nhất là loại thuế quan theo từng quốc gia hay còn gọi là “thuế đối ứng”. Thứ hai là mức thuế 25% mà Tổng thống Trump áp lên một số hàng hóa từ Canada, Trung Quốc và Mexico với lý do các nước này không ngăn được dòng chảy fentanyl và các chất gây nghiện khác vào Mỹ.

Phán quyết hôm 29/8 không ảnh hưởng đến những thuế quan áp dụng theo các luật khác, chẳng hạn mức thuế 50% với thép và nhôm áp lên các đối tác thương mại toàn cầu khác. Các mức thuế này được thực thi theo nhiều điều khoản trong Đạo luật Thương mại năm 1974 và Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962.

Tuy nhiên, các thẩm phán đã trì hoãn phán quyết của họ, cho phép các mức thuế "Ngày giải phóng" mà ông Trump công bố ngày 2/4 tiếp tục có hiệu lực đến giữa tháng 10, tạo thêm thời gian để chính quyền Tổng thống Trump chuẩn bị cho các bước tiếp theo, bao gồm cơ hội nộp đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao Mỹ.

Bình luận về phán quyết của Tòa phúc thẩm Liên bang Mỹ, người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai hôm thứ Sáu cho biết: “Ông Trump đã thực thi hợp pháp quyền lực áp thuế mà Quốc hội trao cho để bảo vệ an ninh quốc gia và kinh tế trước các mối đe dọa từ bên ngoài. Các mức thuế của Tổng thống Trump vẫn còn hiệu lực, và chúng tôi mong chờ chiến thắng cuối cùng trong vấn đề này”.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho rằng phán quyết của tòa có nguy cơ gây “thiệt hại không thể khắc phục” đối với Mỹ, ảnh hưởng tới an ninh, ngoại giao và có thể khiến các đối tác thương mại trả đũa.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cũng cảnh báo việc đình chỉ thuế quan Ngày giải phóng sẽ làm gián đoạn đàm phán thương mại giữa nước này với các nước, đồng thời khiến các đối tác yêu cầu Washington làm rõ tính hợp pháp của chính sách thuế quan.

Giới quan sát nhận định phán quyết này không chỉ tạo ra rào cản pháp lý cho chính sách thương mại cứng rắn của Tổng thống Trump, mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới các cuộc đàm phán thương mại mà Mỹ đang tiến hành với châu Âu, Nhật Bản và Anh.

Mặc dù việc áp dụng luật IEEPA đã bị chặn, ông Trump vẫn có một số cách khác để áp thuế nhập khẩu nếu Tòa án Tối cao Mỹ cũng chặn việc sử dụng luật này.

Ví dụ, ông Trump có thể chỉ thị cho Bộ trưởng Thương mại và Đại diện Thương mại Mỹ tiến hành điều tra theo Mục 301 của Đạo luật Thương mại Hoa Kỳ năm 1974 đối với các đối tác thương mại khác nhau, điều này cho phép áp dụng thuế quan sau khi cuộc điều tra kết thúc.

Ông chủ Nhà Trắng cũng có thể sử dụng Mục 232 của Luật Thương mại năm 1962, vốn đang được ông sử dụng cho thuế thép và nhôm. Bên cạnh đó, còn có một luật thương mại chưa từng được sử dụng trước đây, Mục 338 của Đạo luật Thương mại năm 1930, cho phép Tổng thống áp đặt mức thuế lên tới 50% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia.

Dù vậy, các chuyên gia lưu ý rằng những công cụ pháp lý này thường phức tạp và tốn thời gian, trong khi các thỏa thuận thương mại song phương thực chất mà ông Trump từng công bố đến nay chủ yếu chỉ là khung thỏa thuận sơ bộ.