Không đầy 100 ngày nữa, ở nước Mỹ sẽ có cuộc bầu cử tổng thống. Hai ứng cử viên chính là tổng thống đương nhiệm Donald Trump ở phía Đảng Cộng hòa và cựu phó tổng tống Joe Biden ở phe Đảng Dân chủ trực diện sự phán quyết của cử tri thông qua lá phiếu bầu.
Dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra hoành hành dữ dội và tai hại ở nước Mỹ đến mức cả hai người này không thể tiến hành vận động tranh cử được như mong muốn và cuộc vận động tranh cử tổng thống năm nay của tất cả các ứng cử viên không được sôi động như những lần trước đây.
Ông Trump muốn được tái đắc cử nhưng cơ may chiến thắng của người này hiện khá mờ mịt. Bản thân ông Trump cũng đã phải nhận thấy là tình thế đang trở nên càng ngày càng thêm bất lợi cho mình nên đã xa gần và mập mờ đề cập đến khả năng không công nhận kết quả bầu cử cuối cùng có lợi cho ông Biden và bất lợi cho mình.
Mới đây nhất, ông Trump nêu ý tưởng hoãn cuộc bầu cử tổng thống năm nay. Lý do được ông Trump đưa ra là thời buổi dịch dã mà tiến hành bầu cử thì nguy hiểm đối với cử tri mà sử dụng phương cách bầu cử bằng thư gửi qua bưu điện thì dễ bị gian lận.
Bầu cử bằng thư gửi qua bưu điện là cách thức bỏ phiếu bầu được áp dụng rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới. Trong cuộc bầu cử tổng thống ở Mỹ năm 2016 với kết quả cuối cùng là ông Trump đắc cử và bà Hillary Clinton thất cử, có khoảng 20% cử tri Mỹ sử dụng phương cách bầu cử này. Hoãn bầu cử cũng không phải là chuyện hiếm thấy trên thế giới.
Một khi điều kiện khách quan không cho phép, chẳng hạn như có mối nguy hiểm đối với sức khỏe hay tính mạng của cử tri, hoặc an ninh và trật tự không được đảm bảo... thì trì hoãn cuộc bầu cử rất đáng được xem xét một cách nghiêm túc.
Vấn đề ở đây là ông Trump khởi xướng việc hoãn bầu cử tổng thống năm nay không phải vì những lý do nói trên mà vì lo ngại bị thất cử.
Ông Trump đưa ra ý tưởng này gần như ngay sau khi những số liệu thống kê mới nhất về tình hình tăng trưởng kinh tế và tỷ lệ thất nghiệp cho quý 2 năm nay ở Mỹ được chính thức công bố. Theo đó, kinh tế Mỹ trong khoảng thời gian ấy suy thoái gần 33% so với năm ngoái và tỷ lệ thất nghiệp tăng tới 11%.
Trong tất cả các cuộc thăm dò dư luận ở Mỹ, ông Trump đều không được cử tri Mỹ tín nhiệm bằng ông Biden. Đa số cử tri ở Mỹ giờ dường như có nhận thức chung là ông Trump không có được cả bản lĩnh lẫn năng lực dẫn dắt nước Mỹ đi tới thành công trong cuộc chiến chống dịch bệnh và khắc phục hậu quả cũng như hệ luỵ của dịch bệnh, không làm nhanh chóng xoay chuyển được tình trạng thê thảm hiện tại ở nước Mỹ về tăng trưởng kinh tế và giảm thất nghiệp. Mà ngày bầu cử cứ tiếp tục đến gần.
Trong bối cảnh tình hình như thế, hoãn bầu cử sẽ giúp ông Trump có thêm được thời gian để xoay chuyển tình thế, để cử tri Mỹ quên việc ông Trump không thành công trong ứng phó dịch bệnh, để kỳ vọng kinh tế Mỹ bớt suy thoái và tỷ lệ thất nghiệp giảm. Ông Trump khuấy động lo ngại về gian lận bầu cử do bầu cử bằng cách gửi qua bưu điện để ngăn cản khả năng các bang và cử tri tăng cường sử dụng chính phương cách bầu cử này.
Tỷ lệ cử tri tham gia bầu cử càng cao thì nguy cơ thất cử càng thêm thực tế đối với ông Trump. Bầu cử bằng gửi qua bưu điện càng được cho phép và áp dụng rộng rãi thì sẽ có càng nhiều cử tri là người da mầu ở Mỹ tham gia bầu cử trong khi một chiến lược bầu cử của ông Trump và Đảng Cộng hòa hiện tại là ngăn cản như có thể được cử tri là người da màu đi bỏ phiếu, chẳng hạn như bằng cách chỉ lập ra ít nơi bỏ phiếu ở những nơi có rất đông cử tri là người da mầu.
Khi đưa ra ý tưởng này, ông Trump thừa biết là hiện tại nó không thể khả thi. Hơn nữa, hiến pháp Mỹ quy định cụ thể là bầu cử tổng thống và quốc hội được tổ chức vào ngày Thứ Ba đầu tiên trong tuần đầu tiên của tháng mười một trong năm bầu cử, quốc hội mới nhóm họp phiên đầu tiên vào ngày 3/1 của năm tới và nhiệm kỳ của tổng thống đương nhiệm kết thúc vào 12 giờ trưa ngày 20/1 của năm sau cuộc bầu cử. Đảng Dân chủ hiện kiểm soát hạ viện và sẽ không để cho ông Trump toại nguyện với ý tưởng này.
Dù vậy, việc ông Trump tung ra ý tưởng này vẫn là điềm bất lành đối với nước Mỹ vì trong thực chất đấy là sự chuẩn bị dư luận của ông Trump cho hành động của mình trong trường hợp bị thất cử chẳng hạn như không công nhận kết quả bầu cử hay không chịu chuyển giao quyền bính cho tổng thống đắc cử, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát khủng hoảng chính trị, quyền lực, pháp lý và xã hội như chưa từng xảy ra ở nước Mỹ.
