Ông Trump tái áp thuế toàn cầu, hàng loạt đối tác bị ảnh hưởng

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp tái áp thuế quan đối với hàng loạt quốc gia, đánh dấu một bước đi quan trọng trong định hướng điều chỉnh quan hệ thương mại của Mỹ với các đối tác toàn cầu. Sắc lệnh này được công bố tối thứ Năm và quy định các mức thuế mới sẽ có hiệu lực sau bảy ngày.

Theo thông báo của Nhà Trắng, sắc lệnh điều chỉnh thuế quan đối với nhiều quốc gia nhằm phản ánh các thỏa thuận gần đây và kết quả đàm phán thương mại song phương. Một số quốc gia được giảm thuế sau khi hoàn tất đàm phán với Mỹ, trong khi các đối tác chưa đạt được thỏa thuận trước thời hạn do Tổng thống Trump đưa ra bị áp thuế cao hơn.

Ấn Độ và Đài Loan (Trung Quốc) nằm trong nhóm các quốc gia và vùng lãnh thổ bị áp thuế lần lượt 25% và 20%. Trong bài đăng trên mạng xã hội, lãnh đạo Đài Loan Lại Thanh Đức mô tả mức thuế 20% mà Mỹ áp dụng là “tạm thời” và cho biết nguyên nhân là do hai bên chưa kịp hoàn tất các thủ tục kỹ thuật cần thiết để tổ chức cuộc họp tóm tắt trước ngày 1/8, thời hạn do Tổng thống Trump đặt ra cho vòng đàm phán kế tiếp.

Theo dữ liệu thương mại năm 2024, Đài Loan là đối tác thương mại lớn thứ bảy của Mỹ, với thặng dư thương mại tăng hơn 56% trong năm ngoái, chủ yếu nhờ xuất khẩu chất bán dẫn.

Trong khi đó, Ấn Độ từng tham gia vòng thương lượng với Mỹ vào đầu tháng 7 nhưng không đạt được thỏa thuận do khác biệt trong vấn đề tiếp cận thị trường dược phẩm và thiết bị viễn thông.

Cùng với Ấn Độ và Đài Loan (Trung Quốc), Canada là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng lớn nhất từ sắc lệnh thuế mới. Thuế đối với hàng hóa Canada không thuộc phạm vi Hiệp định thương mại Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) được tăng từ 25% lên 35%.

Thông báo từ Nhà Trắng cho biết quyết định này liên quan một phần đến việc Ottawa chưa kiểm soát hiệu quả tình trạng buôn lậu fentanyl vào Mỹ. Tuy nhiên, phía Canada đã nhiều lần khẳng định chỉ một phần nhỏ fentanyl tại Mỹ có nguồn gốc từ nước này và cho biết đã tăng cường các biện pháp kiểm soát biên giới.

Trước khi sắc lệnh được ký, vào sáng thứ Năm, Tổng thống Trump tuyên bố “rất khó” đạt được thỏa thuận với Canada sau khi nước này công khai bày tỏ lập trường ủng hộ nhà nước Palestine trong một tuyên bố gần đây. Thủ tướng Canada Mark Carney được cho là đã liên hệ với Washington, nhưng không có cuộc thảo luận nào chính thức diễn ra giữa hai bên.

Tháng 6, ông Carney từng tuyên bố nếu không đạt được thỏa thuận thương mại trước ngày 1/8, Canada có thể áp thuế bổ sung đối với thép và nhôm xuất khẩu của Mỹ.

Tại khu vực Đông Nam Á, mức thuế quan được điều chỉnh như sau: Campuchia, Indonesia, Malaysia, Philippines và Thái Lan đều chịu mức 19% trong khi Brunei áp dụng mức 25% và Lào cùng Myanmar ở mức 40%. Riêng Thái Lan, từng được đề xuất áp thuế 36% vào tháng 4, nay được điều chỉnh giảm xuống 19%. Bộ trưởng Tài chính Thái Lan Pichai Chunhavajira cho biết mức thuế mới là kết quả của các cuộc trao đổi gần đây với phía Mỹ và có thể góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư.

Thủ tướng Campuchia Hun Manet cũng cho rằng mức thuế 19% mà Washington áp dụng sẽ tạo điều kiện để các doanh nghiệp trong nước cải thiện năng lực cạnh tranh và tăng cường xuất khẩu minh bạch.

Đọc thêm: Mỹ trước ngã rẽ kinh tế: phục hồi hay suy thoái?

Tại khu vực Nam Á, các mức thuế được quy định cụ thể gồm Afghanistan 15%, Bangladesh 20%, Ấn Độ 25%, Pakistan 19% và Sri Lanka 20%. Bhutan, Maldives và Nepal không có tên trong phụ lục các đối tác được áp dụng thuế đối ứng, do đó sẽ chịu mức thuế tiêu chuẩn 10%.

Úc hiện đang chịu mức thuế cơ bản 10% theo sắc lệnh mới của Mỹ. Bộ trưởng Thương mại Don Farrell cho biết mức thuế này phản ánh cách tiếp cận kiên định và hợp tác của chính phủ Úc trong quá trình trao đổi với phía Mỹ. Ông cũng cho biết Úc đang tiếp tục vận động để được giảm thêm thuế. Mỹ là thị trường xuất khẩu quan trọng đối với nhiều mặt hàng nông sản của Úc, trong đó có rượu vang, thịt bò và lúa mì. Theo phía Úc, việc duy trì mức thuế ổn định sẽ giúp các ngành này bảo vệ vị thế cạnh tranh tại thị trường Mỹ.

Thị trường chứng khoán Úc vẫn ghi nhận diễn biến tiêu cực. Chỉ số S&P/ASX 200 giảm 0,77% vào giữa trưa thứ Sáu. Người phát ngôn của Bộ trưởng Farrell cho biết phía Mỹ đã xác nhận không có quốc gia nào được áp mức thuế thấp hơn Úc trong danh sách hiện tại.

New Zealand ban đầu được áp mức thuế 10%, nhưng sau đó bị điều chỉnh lên 15% do chưa đạt được thỏa thuận cụ thể với Mỹ. Bộ trưởng Thương mại Todd McClay cho biết ông đã đề nghị tổ chức một cuộc trao đổi với Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer nhằm trình bày lý do New Zealand mong muốn được xem xét giảm mức thuế hiện tại.

Ông McClay nhấn mạnh New Zealand xuất khẩu khoảng 9 tỷ đô la New Zealand (5,3 tỷ USD), hàng hóa sang Mỹ mỗi năm, do đó mức thuế 15% là con số có tác động đáng kể đối với các doanh nghiệp xuất khẩu của nước này.

Thị trường chứng khoán châu Á phản ứng nhanh chóng sau thông báo áp thuế mới của Mỹ. Chỉ số Taiex của Đài Loan (Trung Quốc) giảm 1,4%, Kospi của Hàn Quốc giảm 3,3% và Nikkei 225 của Nhật Bản giảm 0,6%. Mỹ cho biết đã đạt được thỏa thuận sơ bộ với Nhật Bản và Hàn Quốc, tuy nhiên chi tiết các thỏa thuận này hiện vẫn chưa được công bố.

Tại Mỹ, hợp đồng tương lai của chỉ số S&P 500 giảm 0,2% và Nasdaq giảm 0,3%. Trái phiếu kho bạc Mỹ giữ nguyên ở mức ổn định trong phiên giao dịch đầu ngày thứ Sáu.