Ông Trump thông báo sắp diễn ra thượng đỉnh Putin-Zelensky

Phát biểu trước báo giới ngày 25/7 khi được hỏi điều kiện để hai nhà lãnh đạo Nga và Ukraine có thể cùng ngồi vào bàn đàm phán, có thể với sự tham dự của ông, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo: “Cuộc gặp sắp diễn ra, đáng lẽ phải diễn ra từ 3 tháng trước. Chắc chắn sẽ diễn ra thượng đỉnh Nga-Ukraine”. Tuy nhiên, ông Trump không đưa ra mốc thời gian cụ thể.

Cùng ngày, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nói rằng ông dự định sẽ nói chuyện với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump để xem xét khả năng sắp xếp một cuộc gặp trực tiếp giữa ông Putin và ông Zelensky tại Istanbul.

“Trong thời gian tới, có thể trong tuần này, chúng tôi sẽ nỗ lực đưa hai nhà lãnh đạo Nga và Ukraine đến Istanbul bằng cách tiến hành thêm các cuộc trao đổi với ông Putin và ông Trump,” Tổng thống Erdogan nói.

Theo Tổng thống Erdogan, Ngoại trưởng Hakan Fidan đã thay mặt ông tham dự cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Uukraine vừa diễn ra tại Cung điện Chiragan ngày 23/7.

Về phần mình, Tổng thống Ukraine Zelensky nhiều lần bày tỏ mong muốn tham gia đối thoại trực tiếp với nhà lãnh đạo Nga, đồng thời tuyên bố sẵn sàng cho một cuộc gặp 3 bên với Tổng thống Putin và Tổng thống Trump.

Phía Kiev cũng nêu đề xuất này trong các cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul vào ngày 23/7 vừa qua, cho rằng hội nghị thượng đỉnh là điều thiết yếu để chấm dứt giao tranh. Phía Moscow không bác bỏ khả năng diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh, song nhấn mạnh cần có sự chuẩn bị đầy đủ trước đó.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 24/7 chỉ trích Ukraine đang vội vàng khi nỗ lực thúc đẩy cuộc gặp thượng đỉnh với Nga. “Họ đang cố gắng đặt cỗ xe trước con ngựa”, ông Peskov nói và ngầm ám chỉ Ukraine đang thúc ép một cuộc gặp thượng đỉnh trước khi đạt được tiến triển cần thiết trong đàm phán.

Quan chức Điện Kremlin nhấn mạnh thêm: “Một cuộc gặp ở cấp cao nhất có thể và phải là bước kết thúc cho tiến trình giải quyết, và xác lập các phương thức thực hiện những thỏa thuận đó”.

Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev cho rằng việc ông Zelensky nỗ lực thúc đẩy gặp cả Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể là nhằm “tăng cường tính chính danh”, đồng thời dùng các cuộc gặp này làm cái cớ để tiếp tục trì hoãn tổ chức bầu cử tại Ukraine.

Kể từ khi nhậm chức vào tháng 1, Tổng thống Trump đã thúc đẩy việc đạt được một thỏa thuận nhằm chấm dứt xung đột. Ông Trump ngày 14/7 cảnh báo sẽ áp thuế phụ trừng phạt “nghiêm khắc” lên tới 100% đối với các đối tác thương mại của Nga nếu Moscow không đạt được thỏa thuận chấm dứt xung đột Ukraine trong vòng 50 ngày, tức trước đầu tháng 9.

Trong khi đó, phía Nga nhiều lần khẳng định nước này sẵn sàng hướng tới giải pháp ngoại giao, song phải theo cách giải quyết được “căn nguyên của cuộc xung đột” cũng như các mối quan ngại an ninh của Moscow. Những yêu cầu của Nga bao gồm việc Ukraine giữ lập trường trung lập, công nhận “thực tế lãnh thổ trên thực địa”, cũng như thực hiện phi quân sự hóa và “phi phát xít hóa”.

Moscow cũng bày tỏ lo ngại về tính hợp pháp trong vai trò tổng thống của ông Zelensky. Nhiệm kỳ 5 năm của ông đã hết hạn từ tháng 5/2024, nhưng ông Zelensky từ chối tổ chức bầu cử mới với lý do đang trong tình trạng thiết quân luật. Các quan chức Nga cho rằng bất kỳ văn kiện nào do ông Zelensky ký đều có thể gặp thách thức về mặt pháp lý sau này.

Tháng trước, Tổng thống Putin tuyên bố sẵn sàng gặp ông Zelensky nếu cuộc gặp diễn ra ở giai đoạn cuối cùng của quá trình đàm phán.

Ngoài ra, Nga còn đưa ra yêu cầu rằng Ukraine phải dỡ bỏ thiết quân luật và tổ chức bầu cử trong vòng 100 ngày như một phần của bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn lâu dài nào.