Phản ứng của Nga sau tuyên bố lạc quan của Ukraine về hòa đàm

Nga đã mở một loạt các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái nhằm vào Ukraine vào rạng sáng ngày 23/12, chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhận định rằng những đề xuất hòa bình mới nhất do Mỹ hậu thuẫn giữa Kiev và Moscow “khá vững chắc”, dù thừa nhận còn trở ngại trong đàm phán. 

Trong diễn biến liên quan, vài giờ sau phát biểu của ông Zelensky, Nga bắt đầu tấn công hạ tầng năng lượng và các công trình dân sự của Ukraine bằng hơn 650 máy bay không người lái cùng hàng chục tên lửa, theo giới chức Ukraine.

Ít nhất ba người đã thiệt mạng, trong đó có một trẻ em 4 tuổi tại khu vực Zhytomyr, phía tây Kiev, theo nhà chức trách Ukraine.

Thủ tướng Ukraine Yulia Svyrydenko cho biết “các cơ sở năng lượng ở các khu vực phía tây Ukraine bị tấn công nặng nề nhất”, trong khi Bộ Năng lượng nước này thông báo ít nhất ba tỉnh Rivne, Ternopil và Khmelnytskyi đã bị mất điện trên diện rộng. Khoảng 60 khu vực khác cũng chịu cảnh mất điện cục bộ và tình trạng cắt điện trên diện rộng được áp dụng trên toàn quốc, theo tuyên bố của Bộ.

Cuộc tấn công diễn ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt chiến tranh đang được xúc tiến “gửi đi một thông điệp cực kỳ rõ ràng về các ưu tiên của Nga,” ông Zelensky nói vào sáng ngày 23/12.

Sau đó, ông cho biết các nhà đàm phán Ukraine đã trở về từ Mỹ và trình lên báo cáo chi tiết về kết quả các cuộc làm việc với quan chức Mỹ. Một số “văn bản dự thảo”, trong đó bao gồm các bảo đảm an ninh cho Ukraine, đã được soạn thảo, ông Zelensky cho biết, đồng thời khẳng định Kiev sẽ tiếp tục tham gia tiến trình một cách xây dựng.

Theo Tổng thống Ukraine, mỗi cuộc tấn công của Nga nhằm vào Ukraine và các đợt tiến công dữ dội trên tiền tuyến cho thấy cam kết của Ukraine trong việc chấm dứt chiến tranh lớn hơn rất nhiều so với Nga. 

Những phát biểu của ông Zelensky làm nổi bật mâu thuẫn cốt lõi trong các cuộc đàm phán: Nga nhiều khả năng sẽ bác bỏ những điều kiện khiến một thỏa thuận hòa bình trở nên chấp nhận được đối với Ukraine. Khoảng cách này chủ yếu xoay quanh vấn đề nhượng bộ lãnh thổ và các bảo đảm an ninh. Theo đó, một quan chức cấp cao Điện Kremlin cuối tuần qua đã gọi các đề xuất hòa bình mới nhất là “khá thiếu tính xây dựng”.

Ukraine đang tìm kiếm các bảo đảm an ninh mang tính ràng buộc chặt chẽ nhằm ngăn Nga tái tấn công sau khi hòa bình được thiết lập. Ngày 22/12, ông Zelensky đã phác thảo một gói biện pháp được thảo luận với Mỹ, bao gồm việc duy trì quân đội Ukraine ở mức 800.000 binh sĩ trong thời bình, với nguồn tài trợ từ các đối tác phương Tây; tư cách thành viên Liên minh châu Âu; hỗ trợ quân sự từ châu Âu; và các bảo đảm an ninh song phương từ Mỹ.

Ông Zelensky cho biết hỗ trợ quân sự từ châu Âu sẽ đến từ “Liên minh những quốc gia sẵn sàng”, bao gồm khoảng 30 quốc gia cam kết tăng cường an ninh hậu chiến cho Ukraine bằng cách đóng góp vào năng lực phòng thủ trên không, trên bộ và trên biển. Điều này có thể bao gồm việc triển khai lực lượng châu Âu tại Ukraine.

Nga từ lâu đã phản đối bất kỳ sự hiện diện nào của quân đội phương Tây tại Ukraine, coi đây là “lằn ranh đỏ” trong các cuộc đàm phán hòa bình. Moscow cũng tìm cách áp đặt giới hạn quy mô quân đội Ukraine.

Một đề xuất hòa bình trước đó do Mỹ và Nga soạn thảo từng đề xuất giới hạn quân đội Ukraine ở mức 600.000 binh sĩ.

Ông Zelensky ngày 22/12 cho biết, các quan chức Mỹ vẫn đang tiếp tục đàm phán với các đại diện Nga và Kiev sẽ “nhận được phản hồi” về kết quả của các cuộc thảo luận này.