Phát hành chủ yếu theo hệ thống nội bộ
Ngày 25/9, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội (UBVHGDTNTN&NĐ) tổ chức Phiên họp toàn thể lần thứ 7. Báo cáo tóm tắt kết quả khảo sát một số nội dung trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về xuất bản, in, phát hành SGK giai đoạn 2012 – 2017, Phó Chủ nhiệm UBVHGDTNTN&NĐ Hoàng Thị Hoa cho biết, hoạt động này còn tồn tại nhiều hạn chế. Qua khảo sát cho thấy, dư luận rất băn khoăn khi Bộ GD&ĐT vừa tổ chức biên soạn, vừa thẩm định, phê duyệt, chỉ đạo xuất bản, in và phát hành SGK. Điều này tạo ra thế độc quyền khép kín trong tất cả các khâu của quy trình từ biên soạn đến phát hành, không thúc đẩy cạnh tranh nhằm nâng cao chất lượng, giảm giá bán SGK. “Việc giao Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn, phê duyệt xuất bản SGK không phù hợp với Luật Xuất bản 2012 và xu hướng phổ biến trên thế giới hiện nay” – bà Hoa nhấn mạnh.
Kết quả khảo sát cũng chỉ ra, số lượng SGK GDPT đã in, phát hành giai đoạn 2012 - 2017 tương đối ổn định với khoảng trên 100 triệu bản/năm và chiếm khoảng 30% tổng sản lượng xuất bản phẩm cả nước. Nếu tính cả sách tham khảo, sách VNEN và tài liệu Tiếng Việt - Công nghệ giáo dục lên đến 75%. Việc in SGK GDPT chỉ được đấu thầu rộng rãi sau khi đã trừ sản lượng giao cho các đơn vị in nội bộ của NXB Giáo dục Việt Nam và những tên sách có số lượng in thấp, dẫn đến tính cạnh tranh chưa cao, hạn chế về chất lượng, khó giảm giá thành. Tình trạng in lậu, nối bản SGK ngày càng lan rộng, tinh vi và phức tạp.Hiện nay, việc phát hành SGK GDPT chủ yếu theo hệ thống nội bộ, khép kín của NXB Giáo dục Việt Nam, nhưng qua nhiều khâu trung gian làm tăng chi phí vận chuyển. Không chỉ thế, mức chi chiết khấu phát hành SGK GDPT khá cao, chưa phù hợp với cơ cấu giá thành, ảnh hưởng lớn đến việc chi trả của học sinh. Mặc dù giá bán SGK GDPT 2000 khá thấp so với mặt bằng chung của thị trường xuất bản phẩm và giữ nguyên từ năm 2011, nhưng nhiều năm qua, phần lớn SGK chỉ sử dụng một lần gây lãng phí ngân sách Nhà nước, bức xúc dư luận xã hội. “Việc biên soạn, thiết kế SGK chưa hợp lý, đã đưa các dạng/mẫu bài tập vào hầu hết SGK tiểu học và THCS. Bên cạnh đó, chất lượng giấy in, đóng quyển SGK GDPT chưa bảo đảm; việc chỉ đạo, hướng dẫn sử dụng, giữ gìn, bảo quản sách và công tác kiểm tra, đánh giá việc in, phát hành SGK của Bộ GD&ĐT chưa được quan tâm đúng mức” – bà Hoa chỉ ra nguyên nhân.Chiết khấu phát hành 25% nhưng vẫn lỗKết quả khảo sát cũng chỉ ra thực trạng xuất bản, in, phát hành bộ sách VNEN và tài liệu Tiếng Việt – Công nghệ giáo dục có những nghịch lý. Sách VNEN và Tiếng Việt 1 – Công nghệ giáo dục là thí điểm, nhưng giá bán 1 bộ sách VNEN cao gấp 3 - 4 lần giá 1 bộ SGK GDPT 2000. Tuy là thí điểm, nhưng hàng năm sản lượng in, phát hành sách VNEN và Tiếng Việt 1 - Công nghệ giáo dục lại tăng đột biến từ 5 – 13 lần, với số lượng 5 – 10 triệu bản. Doanh thu từ sách VNEN tương dương 1/3 doanh thu từ SGK GDPT 2000. Và sách VNEN và tài liệu Tiếng Việt 1 - Công nghệ giáo dục cùng do NXB Giáo dục Việt Nam chỉnh sửa hàng năm, thay hàng năm, không sử dụng lại gây ra lãng phí. Việc thí điểm/thực nghiệm bộ sách VNEN và Tiếng Việt lớp 1 - Công nghệ giáo dục trong nhà trường phổ thông thời gian qua cũng đang gây những ý kiến trái chiều trong dư luận. Bà Đàng Thị Mỹ Hương – Trưởng ban Văn hóa xã hội HĐND tỉnh Ninh Thuận bày tỏ bức xúc khi SGK, tài liệu VNEN, Tiếng Việt 1 – Công nghệ giáo dục chỉ được sử dụng một lần nhưng mức chiết khấu phát hành lên tới 25%. “Việc này không chỉ thiếu yếu tố giáo dục và rèn luyện kỹ năng cho học sinh, mà còn đi ngược lại nguyên tắc của giáo dục là học và hành. Tôi đề nghị xin tổ chức phiên giải trình của Chính phủ, Quốc hội để làm rõ việc này đúng sai như thế nào”. Trong khi đó, bà Tô Thị Bích Châu - Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hồ Chí Minh đặt ra vấn đề trích chiết khấu 25% phát hành SGK thì số tiền đó đi về đâu, vào việc gì. Chủ nhiệm Ủy ban VHGDTNTN&NĐ Phan Thanh Bình cho rằng, hiện nay, xuất bản SGK ở các địa phương không ai động vào, nhất là xuất bản ở hệ thống nội bộ của NXB Giáo dục Việt Nam, trong đó có cả sách VNEN và Tiếng Việt 1 - Công nghệ giáo dục. Việc in SGK và sách tham khảo lên tới 75% tổng sản lượng xuất bản phẩm cả nước. Chiết khấu phát hành SGK GDPT 25% khoảng 250 tỷ đồng/năm nhưng lỗ 40 tỷ đồng, tại sao? Thực hiện xã hội hóa việc biên soạn SGK, Bộ TT&TT đã bổ sung chức năng xuất bản SGK cho 5 NXB khác, nhưng bản quyền vẫn của NXB Giáo dục Việt Nam, do đó vẫn chưa hiệu quả. Vì thế, rất cần đặt ra vấn đề về bản quyền sách.
| Ngày 25/9, Bộ GD&ĐT đã có báo cáo về việc xuất bản, phát hành sách Hướng dẫn học mô hình VNEN. Theo đó, sách được biên soạn theo Chương trình GDPT hiện hành. Học sinh (HS) sử dụng sách hướng dẫn thay cho SGK; trừ các môn Âm nhạc, Mỹ thuật, Thể dục chỉ biên soạn sách "Hoạt động giáo dục" dành cho giáo viên để tổ chức hoạt động học cho HS. So với SGK thông thường, sách Hướng dẫn học theo mô hình VNEN có số trang nhiều hơn, được in 4 màu, khổ sách 19x27cm, chủng loại giấy in tốt hơn nên có giá cao hơn 1,5 - 1,6 lần. Giá sách Hướng dẫn học theo mô hình VNEN cũng do Bộ Tài chính quản lý như đối với SGK. |
