Phường Tương Mai - bức tranh đô thị tương lai của một phường đông dân của Thủ đô
Kinhtedothi - Cái tên “Tương Mai” không chỉ mang ý nghĩa địa danh, mà còn gợi nhớ về vùng đất cổ lâu đời nằm ở cửa ngõ phía Nam của kinh thành Thăng Long, từng là điểm nối giao thương quan trọng từ đồng bằng Bắc Bộ vào nội đô. Việc lựa chọn tên gọi này nhằm khẳng định và tôn vinh những giá trị văn hóa – lịch sử truyền thống trong công cuộc phát triển đô thị hiện đại.
Phường Tương Mai được thành lập dựa trên việc hợp nhất nhiều khu vực hành chính từ các phường thuộc các quận: Hoàng Mai, Hai Bà Trưng và Thanh Xuân – trong đó bao gồm các phần của các phường như Tương Mai, Hoàng Văn Thụ, Giáp Bát, Trương Định, Phương Liệt, Đồng Tâm, Minh Khai, Vĩnh Hưng, Tân Mai và Mai Động.
Về vị trí địa lý, Tương Mai giáp với các phường Bạch Mai, Kim Liên, Vĩnh Tuy, Phương Liệt, Định Công, Hoàng Mai, Vĩnh Hưng, tạo thành một vùng liên kết đô thị chiến lược phía Nam Hà Nội. Phường có diện tích tự nhiên 3,56 km², với dân số lên tới 136.292 người – thuộc nhóm có mật độ dân số cao nhất Thủ đô, hơn 37.000 người/km². Đây là yếu tố đặt ra nhiều thách thức nhưng cũng mở ra cơ hội lớn trong quy hoạch đô thị và phân bổ hạ tầng xã hội trong tương lai.
Điểm phục vụ hành chính công của phường Tương Mai cơ bản nhận được sự hài lòng của người dân địa phương. Ảnh Hoa Thành.
Chuyển mình mạnh mẽ
Thời gian gần đây, Tương Mai hiện đang chuyển mình mạnh mẽ từ một vùng đất truyền thống sang đô thị hiện đại với cơ cấu kinh tế chủ yếu là thương mại – dịch vụ và bất động sản. Các tuyến đường huyết mạch như Giải Phóng, Kim Đồng, Trương Định cùng với các khu đô thị hiện đại ... đã trở thành tâm điểm phát triển, hình thành mạng lưới siêu thị, ngân hàng, nhà hàng, và dịch vụ y tế, tài chính đa dạng.
Khu vực đường Giải Phóng và Trương Định còn là nơi tập trung các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể, tạo công ăn việc làm và đóng góp không nhỏ vào ngân sách địa phương. Gần các bệnh viện tuyến Trung ương và nhiều trường đại học, phường cũng có lợi thế trong phát triển dịch vụ y tế và giáo dục tư nhân. Ngoài ra, các chợ truyền thống như Giáp Bát cùng hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi đa dạng đang song hành và đáp ứng nhu cầu dân sinh hiện đại.
Về văn hóa, Tương Mai là một trong bốn làng cổ thuộc vùng Kẻ Mơ, với hàng loạt di tích văn hóa lịch sử có giá trị như chùa Tương Mai (Linh Ứng Tự), đình Hoàng Mai, đền Lư Giang, đền Trung Lập… Mỗi năm, nơi đây vẫn tổ chức các lễ hội cổ truyền như lễ hội Đình Tương Mai, lễ rước nước, lễ vật cầu Thúy Lĩnh… Trong lòng đô thị hóa, Tương Mai vẫn gìn giữ và phát huy nền văn hóa đa tầng, hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại.
Về kinh tế, cấp ủy, UBND phường Tương Mai đang hướng tới mô hình kinh tế đêm và đô thị dịch vụ dựa trên hệ thống giao thông công cộng, đặc biệt là tuyến đường sắt đô thị. Cụ thể, mô hình TOD (Transit-Oriented Development) sẽ được triển khai quanh các ga tàu điện, phường Tương Mai tận dụng sức mạnh nguồn lực trong dân để phát triển thương mại dịch vụ. Lịch sử cho thấy người dân Tương Mai có truyền thống buôn bán, thương mại.
Bản đồ phương án thành lập phường Tương Mai.
Các khu thương mại hình thành tại Tương Mai không chỉ phục vụ mua sắm mà còn tích hợp không gian văn hóa, giải trí, chăm sóc sức khỏe, tạo nên trung tâm sinh hoạt cộng đồng sôi động về đêm và cuối tuần. Việc tận dụng không gian ngầm dưới lòng đất cho hoạt động thương mại, bãi đỗ xe và giao thông nội bộ cũng là hướng đi chiến lược để giải tỏa áp lực về mặt bằng trong bối cảnh đô thị chật chội. Nhưng muốn làm được điều này Tương Mai cần được sự quan tâm hỗ trợ rất lớn từ Thành phố, ngay từ khâu lập dự án.
Về văn hóa – xã hội, phường Tương Mai sẽ đẩy mạnh số hóa di sản, bảo tồn và phục hồi các di tích xuống cấp, đồng thời xây dựng các không gian văn hóa ẩm thực và công nghiệp sáng tạo, thúc đẩy du lịch cộng đồng. Các lễ hội truyền thống trên địa bàn sẽ được khai thác theo hướng chuyên nghiệp, vừa giữ gìn bản sắc vừa góp phần quảng bá hình ảnh địa phương. Đồng thời, hạ tầng giáo dục được ưu tiên đầu tư nâng tầng, hiện đại hóa để đáp ứng dân số ngày càng tăng.
Người dân Tương Mai đang kỳ vọng những sự đổi thay của bộ máy chính quyền mới thành lập. Ảnh TA
Cải tạo và tái thiết các khu nhà ở xuống cấp
Về hạ tầng, Tương Mai xác định cải tạo và tái thiết các khu nhà ở xuống cấp là một trong những nhiệm vụ trọng tâm phải bắt tay ngay vào triển khai sau khi thành lập phường. Đây là điều người dân Tương Mai mong mỏi nhiều năm qua, nhất là những khu tập thể đã xuống cấp nghiêm trọng, đe dọa đến tình mạng, an toàn của người dân.
Trong tương lai, khu vực gần các ga đường sắt sẽ được quy hoạch lại, hình thành tổ hợp nhà ở – thương mại hiện đại. Không gian ngầm tiếp tục được khai thác để đặt hệ thống điện – nước, xử lý chất thải và xây dựng các trung tâm kỹ thuật phụ trợ. Với cơ chế mở tại Luật Thủ đô sẽ cho phép Hà Nội nói chung và Tương Mai nói riêng làm nhanh các vấn đề quy hoạch đô thị này.
Môi trường đô thị cũng là trọng tâm chiến lược của cấp ủy, chính quyền phường Tương Mai: các sông, hồ như sông Kim Ngưu sẽ được cải tạo, xử lý ô nhiễm; tăng cường diện tích cây xanh, công viên, vườn hoa. Việc quy hoạch các trạm trung chuyển rác ngầm sẽ vừa đảm bảo mỹ quan vừa nâng cao hiệu quả quản lý chất thải. Đồng thời, các công trình mới sẽ được khuyến khích áp dụng công nghệ xanh và tiêu chuẩn xây dựng bền vững. Tương Mai trong tương lai sẽ là các khu đô thị hiện đại, phát triển mạnh thương mại, dịch vụ và du lịch.
Với một khối lượng công việc khổng lồ, khó khăn lớn nhất mà phường Tương Mai phải vượt qua, đó là sớm đào tạo được đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động có đủ năng lực, trình độ, phẩm chất chính trị để bắt tay vào nhiệm vụ.
