Quyết liệt đẩy mạnh thanh toán số

77,5% người mua hàng online vẫn chọn trả tiền mặt

Tính đến cuối năm 2024, Việt Nam đã có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán của khách hàng cá nhân; 154,1 triệu thẻ ngân hàng đang lưu hành. Gần 87% người trưởng thành có tài khoản tại ngân hàng... Thanh toán không tiền mặt đã có mặt trong mọi lĩnh vực của kinh tế và đời sống - xã hội như học phí, viện phí, mua sắm, giao thông…

Theo Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng, thanh toán số ngày càng tiện ích, giúp thanh toán nhanh, giảm chi phí vận hành. Đồng thời, thanh toán số còn góp phần minh bạch, tối ưu dòng tiền khi truy vết theo thời gian thực, hỗ trợ quản lý thuế… Một điểm mới đáng chú ý là Dự thảo sửa đổi Nghị định 24/2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, NHNN đề ra, khi mua, bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên phải được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán của khách hàng và tài khoản thanh toán của doanh nghiệp kinh doanh vàng mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Dù vậy, việc thực hiện triển thanh toán không tiền mặt vẫn còn những khó khăn, hạn chế nhất định. Theo bà Lê Hoàng Oanh Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), con số thực tế, tỉ lệ người tiêu dùng thương mại điện tử lựa chọn phương thức thanh toán tiền mặt khi nhận hàng (COD) chiếm tới 77,5% vì một bộ phận người dân vẫn giữ thói quen và tâm lý sử dụng tiền mặt khi thanh toán. Đồng thời, tội phạm trong lĩnh vực công nghệ cao và thanh toán điện tử; tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng. Ngoài ra, hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, nhất là tại vùng nông thôn… khiến cho người dùng nghi ngại.

Giảm chi phí để tiểu thương tham gia thương mại điện tử

Cục trưởng Cục Thương mại và Kinh tế số đề xuất hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế chính sách, phát triển hạ tầng công nghệ lõi và đảm bảo an toàn, bảo mật. Tăng cường kết nối, tích hợp hạ tầng thanh toán không tiền mặt.

Cần hoàn thiện các thể chế, chính sách liên quan đến thanh toán không tiền mặt, đặc biệt là các văn bản hướng dẫn Nghị định 52/2024/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt và Nghị định 94/2025/NĐ-CP về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng.

Ngoài ra, cần tăng cường sự phối hợp giữa các bộ, ngành, DN và các tổ chức liên quan để triển khai các chính sách thanh toán không tiền mặt hiệu quả. Các chương trình đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cần được cung cấp cho các DN vừa và nhỏ, tiểu thương và các chợ truyền thống, giúp họ áp dụng các giải pháp thanh toán số một cách hiệu quả, từ đó thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số.

Riêng tại chợ truyền thống, đại diện Bộ Công thương cho biết thêm, ngành công thương sẽ tập trung có các giải pháp tiện ích, giảm chi phí để giúp tiểu thương tham gia vào phát triển thương mại điện tử, nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Chia sẻ kinh nghiệm từ Hàn Quốc trong việc khuyến khích người dân sử dụng thanh toán không tiền mặt, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Shinhan Việt Nam Kim Dae Hong cho hay: Chính phủ Hàn Quốc đã triển khai chính sách khấu trừ thuế thu nhập cá nhân khi người dân sử dụng thẻ tín dụng. Những người sử dụng thẻ tín dụng thay vì tiền mặt để mua hàng sẽ được giảm thuế thu nhập.

Đối với chủ các cửa hàng, Chính phủ Hàn Quốc khuyến khích thanh toán không tiền mặt bằng cách ưu tiên chọn những cửa hàng có tỷ lệ thanh toán không tiền mặt cao để được hỗ trợ tài chính hoặc ưu đãi thuế.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đánh giá, cạnh các kết quả nổi bật mà ngành ngân hàng đã mang lại trong việc phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, góp phần tăng tưởng kinh tế số, cần thẳng thắn nhìn nhận có một số tồn tại như vấn đề an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thanh toán số, nhất là trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi. Do đó cần phải hoàn thiện thể chế, chính sách phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho các mô hình thanh toán sáng tạo, đồng thời đảm bảo quản lý rủi ro và an toàn hệ thống, bảo vệ tài sản của người dân.

Về phía NHNN cho biết, ngành ngân hàng đang xây dựng kho dữ liệu tài khoản giả mạo, giúp hệ thống cảnh báo khi khách hàng chuyển tiền đến tài khoản có dấu hiệu lừa đảo. Qua đó, người dùng có thể cân nhắc trước khi thực hiện giao dịch, hạn chế nguy cơ bị lừa.

NHNN cam kết tiếp tục đồng hành với các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp trong việc xây dựng hạ tầng thanh toán hiện đại, hoàn thiện cơ chế chính sách phù hợp với xu thế phát triển, bảo đảm an toàn hệ thống và quyền lợi của người tiêu dùng, cùng hướng đến mang lại sản phẩm tiện tích cho người dân, DN, góp phần thực hiện hóa mục tiêu phát triển nền kinh tế số, xã hội số.