Mở đầu phiên tòa, thẩm phán Nguyễn Hữu Huân - Chủ tọa tuyên bố khai mạc phiên tòa, tiến hành kiểm tra căn cước các bị cáo, đương sự. Chủ tọa Nguyễn Hữu Huân cho biết, do các bị cáo bị truy tố về tội danh có khung hình phạt cao nhất là tử hình nên HĐXX gồm 5 người, các bị cáo có thể đề nghị thay thế nếu thấy ai không vô tư, khách quan. Tất cả các bị cáo trả lời đồng ý với thành phần HĐXX. Trong vụ án, tòa xác định 2 nguyên đơn dân sự là PVN và PVC.
3 kiểm sát viên thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử gồm: Phó viện trưởng VKSND Hà Nội Đào Thịnh Cường cùng 2 kiểm sát viên cao cấp Nguyễn Minh Đồng và Nguyễn Mạnh Thường.
Có khoảng 40 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo. Ngay trong phần thủ tục, luật sư Nguyễn Chiến, bào chữa cho bị cáo Nguyễn Quốc Khánh đề nghị HĐXX rằng, trong vụ án có nhiều lời khai khác nhau, tính chất phức tạp, các bị cáo lại có quyền lợi đối lập nhau, nên trong quá trình xét hỏi các bị cáo cũng như nhân chứng cần được cách ly.
Ngoài ra, luật sư Chiến cho rằng, do vụ án được điều tra truy tố nhanh nên đề nghị HĐXX tạo điều kiện để nghiên cứu thêm các tài liệu liên quan vụ án. Luật sư Đinh Anh Tuấn, bào chữa cho Phùng Đình Thực cho biết đã thu thập thêm một số tài liệu có giá trị gỡ tội cho bị cáo Thực nên đề nghị giao nộp chứng cứ ngay tại phiên tòa...
Sau khi làm thủ tục thẩm vấn các bị cáo, cáo trạng của VKS Nhân dân Tối cao được công bố tại phiên tòa: Đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, được dư luận xã hội quan tâm. Các bị cáo trong vụ án hầu hết là những người giữ vị trí chủ chốt trong những đơn vị kinh tế quan trọng, được Nhà nước, Nhân dân tin tưởng giao quản lý vốn và thực hiện những dự án, công trình lớn của quốc gia, trong đó có Dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2. Tuy nhiên, quá trình thực hiện dự án nêu trên, vì những động cơ khác nhau mà các bị cáo đã cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, gây thiệt hại đặc biệt lớn về kinh tế cho Nhà nước, thậm chí một số bị cáo còn lợi dụng chức vụ, quyền hạn để lập chứng cứ khống rút tiền của dự án để ăn chia, chiếm đoạt sử dụng cá nhân. Hành vi này của các bị cáo đã gây bức xúc trong dư luận, mất lòng tin của nhân dân, cần được xét xử nghiêm minh trước pháp luật.
Theo cáo trạng, bị cáo Đinh La Thăng: Trong quá trình thực hiện dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, có vai trò chính trong việc đề ra chủ trương và chỉ định PVC thực hiện gói thầu EPC, chỉ đạo PVPower ký hợp đồng EPC số 33 với PVC trái quy định. Sau đó, ông Thăng chỉ đạo cấp dưới tại PVN và Ban QLDA căn cứ hợp đồng này cấp tạm ứng hơn 6 triệu USD và hơn 1.312 tỷ đồng cho PVC để bị cáo Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm sử dụng hơn 1.115 tỷ đồng sai mục đích, không đưa vào dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 119 tỷ đồng… Hành vi của ông Đinh La Thăng phạm vào tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" quy định tại khoản 3 điều 165 bộ luật Hình sự năm 1999.
Quá trình điều tra, bị cáo Thăng thừa nhận có sai phạm trong việc chỉ đạo thực hiện dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 với tư cách là người đứng đầu. VKSND Tối cao cho rằng, bị cáo Đinh La Thăng có nhiều thành tích trong quá trình công tác là tình tiết để xem xét khi quyết định hình phạt.
Đối với bị cáo Trịnh Xuân Thanh: Giữ vai trò là Chủ tịch HĐQT PVC, Trịnh Xuân Thanh đã chỉ đạo cấp dưới ký hợp đồng EPC số 33 để PVC được nhận tạm ứng hơn 6 triệu USD và hơn 1.312 tỷ đồng; quyết định sử dụng hơn 1.115 tỷ đồng trong số tiền tạm ứng này vào mục đích khác, không đưa vào dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 119 tỷ đồng.
Bị cáo Trịnh Xuân Thanh đã đề ra chủ trương cùng cấp dưới lập khống hồ sơ, rút hơn 13 tỷ đồng từ ban điều hành dự án Vũng Áng - Quảng Trạch để chia nhau sử dụng cá nhân. Trong đó, Trịnh Xuân Thanh được ăn chia 4 tỷ đồng và chịu trách nhiệm cùng các bị can Vũ Đức Thuận, Nguyễn Anh Minh và Bùi Mạnh Hiển trong việc sử dụng chung khoản tiền 1,5 tỷ đồng.
Hành vi của Trịnh Xuân Thanh phạm vào các tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" và "Tham ô tài sản" quy định tại khoản 3 điều 165 và khoản 4 điều 278 bộ luật Hình sự năm 1999.
Quá trình điều tra, Trịnh Xuân Thanh khai báo không thành khẩn, quanh co chối tội, sau khi phạm tội đã bỏ trốn, gây khó khăn, cản trở cho quá trình điều tra là những tình tiết mà VKSND Tối cao cho rằng cần xem xét để áp dụng mức hình phạt nghiêm khắc.
Bị cáo Phùng Đình Thực: Trong quá trình thực hiện dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, bị cáo Phùng Đình Thực (nguyên Tổng giám đốc PVN) đã cùng Đinh La Thăng có hành vi sai phạm trong việc chỉ đạo PVPower ký hợp đồng EPC số 33 với PVC trái quy định, sau đó chỉ đạo cấp dưới tạm ứng hơn 6 triệu USD và hơn 1.312 tỷ đồng cho PVC để Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm sử dụng hơn 1.115 tỷ đồng không đúng mục đích, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 119 tỷ đồng.
Hành vi của bị can Phùng Đình Thực phạm vào tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" quy định tại khoản 3 điều 165 bộ luật Hình sự năm 1999.
Quá trình điều tra, bị cáo có thái độ khai báo thành khẩn; bị cáo có nhiều thành tích trong quá trình công tác là tình tiết để xem xét khi quyết định hình phạt.
Bị cáo Nguyễn Quốc Khánh: Trong quá trình thực hiện dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, bị cáo Nguyễn Quốc Khánh (nguyên Phó Tổng giám đốc PVN) đã có hành vi đồng phạm với Đinh La Thăng trong việc chỉ đạo PVPower ký hợp đồng EPC số 33 với PVC trái quy định, sau đó tham gia việc chỉ đạo cấp dưới tại PVN và Ban QLDA căn cứ hợp đồng này cấp tạm ứng hơn 6 triệu USD và hơn 1.312 tỷ đồng cho PVC để Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm sử dụng hơn 1.115 tỷ đồng sai mục đích, không đưa vào dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 119 tỷ đồng.
Hành vi của Nguyễn Quốc Khánh phạm vào tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" quy định tại khoản 3 điều 165 bộ luật Hình sự năm 1999. Quá trình điều tra, bị cáo thừa nhận một phần trách nhiệm của mình, có nhiều thành tích trong quá trình công tác, là tình tiết để xem xét khi quyết định hình phạt.
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn: Trong quá trình thực hiện Dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, bị cáo Nguyễn Xuân Sơn (nguyên Phó Tổng giám đốc PVN) biết rõ hợp đồng EPC số 33 được ký trái quy định, nhưng vẫn chỉ đạo Ban QLDA tạm ứng hơn 6 triệu USD và hơn 1.312 tỷ đồng cho PVC để bị cáo Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm sử dụng hơn 1.115 tỷ đồng sai mục đích không đưa vào dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 119 tỷ đồng. Hành vi của bị cáo Nguyễn Xuân Sơn phạm vào tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" quy định tại khoản 3 điều 165 bộ luật Hình sự năm 1999.
Bị cáo Vũ Đức Thuận: Trong quá trình thực hiện dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, bị cáo Vũ Đức Thuận (nguyên Tổng giám đốc PVC) là người ký hợp đồng EPC số 33 trái quy định để PVC được nhận tạm ứng hơn 6 triệu USD và hơn 1.312 tỷ đồng trái quy định và tham gia việc quyết định sử dụng hơn 1.115 tỷ đồng trong số tiền tạm ứng này sai mục đích không đưa vào dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 119 tỷ đồng. Trên cương vị là Tổng giám đốc PVC, Vũ Đức Thuận có vai trò cùng với bị cáo Trịnh Xuân Thanh chỉ đạo cấp dưới hơn 13 tỷ đồng từ Ban điều hành dự án Vũng Áng - Quảng Trạch để chia nhau sử dụng cá nhân.
Cá nhân bị cáo Vũ Đức Thuận được ăn chia số tiền 800 triệu đồng và chịu trách nhiệm cùng các bị cáo Trịnh Xuân Thanh, Nguyễn Anh Minh và Bùi Mạnh Hiển trong việc sử dụng 1,5 tỷ đồng trong tổng số hơn 13 tỷ đồng chiếm đoạt được. Hành vi của bị cáo Vũ Đức Thuận phạm vào các tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" và "Tham ô tài sản" quy định tại khoản 3 điều 165 và khoản 4 điều 278 bộ luật Hình sự năm 1999. Quá trình điều tra, bị cáo có thái độ khai báo thành khẩn, có nhiều thành tích trong quá trình công tác, có trách nhiệm cùng gia đình khắc phục hậu quả 800 triệu đồng, là những tình tiết mà VKSND Tối cao cho rằng cần xem xét khi quyết định hình phạt...
Đáng chú ý, tại phiên sơ thẩm sáng 8/1, hai bị can Trịnh Xuân Thanh - nguyên Chủ tịch HĐQT PVC và Vũ Đức Thuận - nguyên Tổng giám đốc PVC bị truy tố về cả 2 tội danh: “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “Tham ô tài sản”. Ngoài ra, có 12 bị can bị đề nghị truy tố tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”; 8 bị can bị đề nghị truy tố tội “Tham ô tài sản”...
