Sân khấu biểu diễn: “Loạn” vì công ty tổ chức
Ồ ạt ra đời
Theo ước tính, hiện nay, TP.HCM có 700 công ty tổ chức biểu diễn, nhà hát, đoàn nghệ thuật ngoài công lập. Và ở Hà Nội con số này là 145 đơn vị. Ở các tỉnh, thành, con số cũng phải hàng chục. Song, chỉ cần nhìn lên sân khấu biểu diễn tại Hà Nội, dù chưa phải nơi nhiều đơn vị tổ chức biểu diễn nhất cả nước, đã thấy sự bát nháo đến khó chấp nhận. Hàng trăm công ty tổ chức biểu diễn (Ba miền, CMS, Sao Việt, Lanviet…), tung hoành khắp các sân khấu lớn nhỏ, khiến khán giả không biết công ty nào đáng tin cậy.
Ông Trương Nhuận, Phó Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ cho biết: "Hiện nay, việc xin giấy phép thành lập một công ty tổ chức biểu diễn rất đơn giản. Mỗi cá nhân chỉ cần có vốn điều lệ 5 triệu đồng, nộp 500.000 đến 1 triệu đồng tiền phí là có thể có giấy phép. Chính vì vậy, tôi được chứng kiến những ông bà giám đốc công ty tổ chức biểu diễn mới 22 tuổi hoặc trên 80 tuổi". Thế nên, công ty tổ chức biểu diễn cứ "trăm hoa đua nở" đến mức… loạn.
Và chính vì "loạn" công ty tổ chức biểu diễn, nên khi khán giả phải xem chương trình nghệ thuật có nội dung không đúng như quảng cáo, mua vé có ghế ngồi nhưng lại phải đứng hoặc ngồi ghế kê thêm… mà không biết kêu ai. Cũng còn bởi một bầu sô sở hữu nhiều công ty tổ chức biểu diễn, song không hiểu biết nghệ thuật. Có những người trước kia từng chạy xe ôm, bán vé cho liên đoàn xiếc, nhưng giờ đã xông xênh trong vai trò bầu sô.
Chưa kể, nhiều công ty khi tổ chức biểu diễn đã "ăn theo" những đơn vị làm ăn chân chính để quảng cáo, bán vé kiếm lời bằng việc lấy tên gần giống tên các đơn vị đó. Điển hình là Công ty THHH biểu diễn nghệ thuật Tuổi Trẻ hoặc Công ty biểu diễn nghệ thuật Đông Đô "nhái" theo Công ty CP tổ chức biểu diễn nghệ thuật Đông Đô Show. Nghệ sĩ Hoài Oanh, Giám đốc Công ty CP tổ chức biểu diễn nghệ thuật Đông Đô Show chia sẻ: "Nghệ sĩ rất thiệt thòi. Các công ty nghệ thuật nhiều quá, họ toàn "treo đầu dê bán thịt chó"".
Bài toán quản lý chưa có lời giải
Mặc dù chịu sự quản lý của 2 ngành, nhưng các công ty nghệ thuật biểu diễn vẫn phát triển và hoạt động hết sức tùy tiện. Vì nhà quản lý doanh nghiệp chỉ cốt không vi phạm pháp luật và nộp đủ thuế là được. Còn các nhà quản lý văn hoá thì chỉ cần các công ty thực hiện được quy định về bản quyền và không có khiếu kiện tranh chấp. Hóa ra, các công ty biểu diễn nghệ thuật chỉ bị quản lý có mỗi vấn đề thuế và thực hiện quy định về bản quyền (khâu này lại là thỏa thuận)…
Hoạt động biểu diễn nghệ thuật có sức ảnh hưởng tới hàng triệu khán giả. Thế nên, theo nghệ sĩ Quốc Chiêm, Phó Giám đốc Sở VHTT&DL Hà Nội: "Cần có quy định bắt buộc những người làm quản lý hoặc chịu trách nhiệm về mặt nghệ thuật của những đơn vị đứng ra tổ chức hoạt động biểu diễn phải là người có kinh nghiệm hoặc được chứng nhận về mặt nghề nghiệp như: NSƯT, NSND. Chứ không phải ai cũng đứng ra tổ chức được. Ngoài ra, cần khẩn trương xây dựng nghị định về hoạt động NTBD, đưa vào thực hiện càng sớm càng tốt. Chỉ khi tính pháp lý được thực hiện đầy đủ thì mới hy vọng hoạt động NTBD đi vào khuôn khổ".
Trong khi chờ quy chế về hoạt động NTBD mới ra đời, thì không chỉ các nhà quản lý văn hóa, mà khán giả phải "sống chung" với sai phạm. Và đã hơn một năm nay, các cuộc hội thảo, lấy ý kiến cho quy chế hoạt động biểu diễn mới, nhưng đến nay vẫn chưa thấy tăm hơi. Chẳng biết khi ra đời, quy chế mới có khả năng cập nhật, quản lý những sai phạm đang ngày càng tinh vi của giới bầu sô?
