Ngăn ngừa doanh nghiệp “ôm đất vàng” để sử dụng sai mục đích
Ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính DN, Bộ Tài chính cho biết, để ngăn ngừa hiện tượng DN “ôm đất vàng” khi cổ phần hóa gây thất thoát ngân sách và lãng phí hạ tầng, Bộ Tài chính đang khẩn trương sửa một số quy định liên quan nhằm ngăn ngừa tình trạng doanh nghiệp lợi dụng nắm giữ diện tích đất đang quản lý mặc dù không phù hợp ngành nghề kinh doanh, mục đích sử dụng đất cũng như quy hoạch của địa phương.
Vụ lùm xùm ở Hãng Phim truyện Việt Nam sau khi cổ phần hóa gần đây, trong đó câu chuyện về việc sử dụng diện tích đất có giá trị của hãng phim là một trong những vấn đề được dư luận xã hội quan tâm. Điều đó cho thấy, xử lý đất đai và xác định giá trị quyền sử dụng đất trong giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa luôn là vấn đề được quan tâm trong quá trình cổ phần hóa.
Ông Đặng Quyết Tiến cho biết, nhằm ngăn ngừa tình trạng doanh nghiệp lợi dụng tiếp tục nắm giữ toàn bộ diện tích đất đang quản lý mặc dù chưa phù hợp ngành nghề kinh doanh, mục đích sử dụng đất cũng như quy hoạch của địa phương, khi thực hiện phê duyệt phương án sử dụng đất của doanh nghiệp cổ phần hóa, Nhà nước sẽ rà soát và quyết định thu hồi những diện tích đất doanh nghiệp sử dụng chưa phù hợp và không đúng quy hoạch… Đồng thời bổ sung quy định về xử lý đất đai đối với các doanh nghiệp quản lý nhiều đất, ở những vị trí có lợi thế thương mại cao theo hướng yêu cầu doanh nghiệp có trách nhiệm xây dựng phương án sử dụng đất trình cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định trước khi ra quyết định chuyển sang công ty cổ phần.
Việc sắp xếp, xử lý các cơ sở nhà đất sẽ thực hiện trong giai đoạn là DNNN, đảm bảo đúng quy định Luật Đất đai 2013, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp. Theo đó, DNNN không được kinh doanh bất động sản, nên các cơ sở đất cho thuê, chưa sử dụng, sử dụng sai mục đích sẽ phải chuyển trả UBND tỉnh, thành phố để tiếp tục xử lý theo quy định của pháp luật đất đai và quản lý NSNN.
Đối với các DNNN thực hiện cổ phần hóa phải đảm bảo phù hợp với quy định về sắp xếp lại, xử lý nhà, đất theo quy định của Chính phủ; phù hợp với quy hoạch tại địa phương và phải gửi đến UBND tỉnh, thành phố trên địa bàn trước khi thực hiện xác định giá trị doanh nghiệp.
Tính lợi thế vị trí địa lý để ngăn thất thoát tài sản nhà nước
Theo ông Đặng Quyết Tiến, để tránh việc một số DNNN lách luật khi không trả lại đất cho Nhà nước trong khi không còn nhu cầu sử dụng, kêu gọi hợp tác đầu tư để khai thác quỹ đất hiện có, sau đó thực hiện thoái toàn bộ vốn góp, từ nhiều năm nay, các cơ quan nhà nước đã thực hiện sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
“Đối với DNNN, Nghị định 91/2015/NĐ-CP quy định: DNNN không có chức năng kinh doanh bất động sản thì không được kinh doanh bất động sản. Do đó, các cơ sở đất sử dụng sai mục đích, đất để không (không sử dụng) sẽ phải thu hồi, bàn giao cho địa phương” – ông Tiến nói.
Ông Tiến cho biết thêm, để tăng cường quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng đất thuê trả tiền hàng năm, dự thảo Nghị định 91 quy định rõ: Công ty cổ phần được chuyển đổi từ DNNN phải quản lý, sử dụng đất đúng mục đích, đúng phương án sử dụng toàn bộ diện tích đất được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời, giá thuê đất phải được xác định cụ thể theo từng cơ sở đất, khung giá đất hàng năm làm cơ sở thực hiện…
Cũng theo ông Tiến, để tránh tình trạng doanh nghiệp lợi dụng “ôm đất vàng” gây thất thoát tài sản nhà nước, việc đưa giá trị đất gồm cả đất thuê và giao tính vào giá trị doanh nghiệp, trong đó bao gồm cả lợi thế vị trí địa lý của khu đất là cần thiết. Việc tính giá trị vị trí địa lý vào trong trường hợp doanh nghiệp lựa chọn hình thức thuê đất trả tiền hàng năm, theo quy định Luật Đất đai, để được tính trong giá thuê đất và giá thẩm định này phải đảm bảo nguyên tắc theo giá thị trường.
Theo quy định Luật Đất đai, riêng đối với đất ở tại đô thị; đất thương mại, dịch vụ tại đô thị; đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp không phải là đất thương mại, dịch vụ tại đô thị có khả năng sinh lời cao, có lợi thế trong việc làm mặt bằng sản xuất kinh doanh, giá đất trong bảng giá đất của từng địa phương phải gồm yếu tố có khả năng sinh lợi cao, có lợi thế vị trí đất (địa phương phải quy định mức giá đất trong bảng giá đất đối với trường hợp này cao hơn nhưng không quá 30% so với mức giá tối đa của cùng loại đất trong khung giá đất do Chính phủ quy định). Khi quyết định giá đất cụ thể cho thuê đối với các loại đất, doanh nghiệp phải tính và nộp tiền thuê đất theo đơn giá thuê tăng theo tỷ lệ tối đa không quá 3% của giá đất tính thu tiền thuê đất do UBND cấp tỉnh quyết định. Đất thuê có lợi thế vị trí địa lý, giá trị lợi thế đã tính ngay vào bảng giá đất và đơn giá thuê đất mà doanh nghiệp phải nộp cho Nhà nước theo quyết định của địa phương…
