Secret Garden và sức sống bền bỉ trong lòng khán giả Việt

Có những bản nhạc như hạt bụi sáng nằm im trên ngón tay của thời gian và chỉ cần một luồng gió nhẹ thoảng qua, những tia lấp lánh lại ánh lên. Secret Garden như một hạt bụi sáng đã neo vào ký ức nhiều thế hệ người nghe ở Việt Nam từ cuối thập niên 1990, khi đĩa CD xách tay và băng cassette còn nằm trên kệ gỗ các quán cà phê, cho tới thời âm nhạc trực tuyến chỉ cần một lướt nhẹ trên phím điện thoại hiện nay.

Việc Secret Garden lần đầu xuất hiện trên sân khấu Việt Nam trong khuôn khổ dự án âm nhạc quốc tế vì cộng đồng “Good Morning Vietnam” vì thế trở thành một cột mốc giàu ý nghĩa với công chúng yêu hòa tấu và giao hưởng. Đây có thể coi là một khoảnh khắc để tuổi trẻ ngày xưa và hiện tại cùng soi vào chung một chiếc gương duy mỹ.

Cánh cửa mở ra từ một giai điệu gần như không lời

Những năm cuối thế kỷ trước, khi thông tin âm nhạc quốc tế chủ yếu đi theo đường băng đĩa và báo giấy, truyền hình, Secret Garden xuất hiện không ồn ào: một “Nocturne” gần như không lời, tiếng violin mảnh như sợi chỉ, vòng hợp âm piano tối giản và lắng đọng. Không gian thính phòng nhờ đó mở một “cửa bên” cho đại chúng. Thay vì đòi hỏi nền tảng học thuật, âm nhạc của bộ đôi hướng thẳng đến cảm xúc, mời gọi người nghe bước vào bằng trực giác.

Chất liệu dân gian Bắc Âu/Celtic, tiết chế phối khí và tinh thần melody-first tạo nên một kiểu “kể chuyện bằng khí nhạc” giàu hình ảnh, tựa những khung hình đêm mưa và đèn đường trong những bộ phim điện ảnh về đô thị.

Secret Garden đến với Việt Nam qua nhiều lộ trình. Với thế hệ 8X–9X, album “Songs from a Secret Garden” từng là vật phẩm được chuyền tay, còn “Adagio”, “Passacaglia”, “Song from a Secret Garden” vang lên thường trực trong các quán cà phê yên tĩnh. Ở các trường nghệ thuật, những bản chuyển soạn cho song tấu, trio, tứ tấu dây dần xuất hiện; dàn nhạc bán chuyên có thêm chất liệu tập luyện “đẹp mà không quá khó”, giúp người học kỹ năng cơ bản tiếp cận thẩm mỹ thính phòng nhiều cảm xúc.

Bước sang đầu những năm 2000, “You Raise Me Up” đưa Secret Garden “bước ra đại lộ”: giai điệu được hàng trăm nghệ sĩ trình bày, trở thành nhạc phẩm “nghi lễ” trong các buổi lễ tốt nghiệp, gây quỹ hay những khoảnh khắc cộng đồng cần một điểm tựa tinh thần. Về bản chất, “chất Secret Garden” không thay đổi: cấu trúc mạch lạc, cao trào đến đúng lúc và trở thành một chiếc cầu nối giữa người quen khí nhạc và người ưu thích ca khúc.

Đến thế hệ 2K, trong không gian số, Secret Garden xuất hiện như “soundtrack thầm lặng” cho các đêm học thi, chuyến xe đêm liên tỉnh hay những giờ tập kỹ thuật của các nhạc công trẻ. Bản “Serenade to Spring” thường được chọn mở đầu danh sách phát vì khả năng trấn tĩnh, “Prayer” trở thành bài tập rung tay trái phổ biến. Trên các diễn đàn dàn nhạc trẻ, Secret Garden là điểm gặp thẩm mỹ với độ trong trẻo, tiết chế, đề cao đường giai điệu và từ đó mở đường tới Mozart, Debussy hoặc Arvo Pärt.

“Good Morning Vietnam” đặt dấu mốc trên đường chân trời thính phòng

Vì sao chất nhạc thính phòng của Secret Garden chạm tới được nhiều thế hệ? Ba yếu tố nổi bật có thể lý giải. Thứ nhất, giai điệu là trung tâm với đường nét được mài giũa để tự phát sáng mà không cần chống đỡ bằng kỹ xảo. Thứ hai, giao thoa cổ điển – dân gian Bắc Âu/Celtic: khung cổ điển sạch sẽ nâng đỡ chất liệu dân gian mộc lành, khiến âm nhạc của bộ đôi vừa có quy chuẩn vừa gần gũi. Cuối cùng, nhịp độ “theo hơi thở” với tiết tấu không vội vã, giàu chỗ trống cho im lặng, giúp người nghe “đi cùng” mà không thấy bị cưỡng bức.

Trong bối cảnh ký ức tập thể ở Việt Nam đề cao gia đình, học đường và “buổi chiều quán cà phê”, Secret Garden khớp vào khoảng trống thẩm mỹ, giữ phẩm chất thính phòng nhưng không đứng ngoài đời sống.

Khi “Good Morning Vietnam” công bố khách mời năm nay là Secret Garden, mục tiêu dường như không dừng ở một “đêm diễn lịch sử”, mà hướng tới việc thiết lập một hạ tầng thẩm mỹ bền vững cho công chúng yêu hòa tấu và giao hưởng.

Sức ảnh hưởng của Secret Garden tại Việt Nam có thể phác ra thành ba “khuôn hình” như các cắt cảnh đặc trưng trong điện ảnh của đạo diễn Hong Kong Vương Gia Vệ - người đã đưa những giai điệu da diết của bộ đôi hòa tấu vào tác phẩm kinh điển “2046”.

Trong quán cà phê thập niên 2000, “Song from a Secret Garden” vang lên giữa buổi chiều mỏng nắng. Một thế hệ sinh viên làm quen với ký ức đô thị thông qua những giai điệu tối giản. Về sau, khi cần hình dung “đường cong mềm” của một thiết kế, nhiều người vẫn bật trở lại bản nhạc ấy và biến âm nhạc trở thành thước ngắm cho độ mềm của thị giác.

Trong một dàn nhạc thiếu niên mùa hè đâu đó giữa thập niên 2010, buổi tập “Passacaglia” nhấn mạnh kỷ luật vĩ tay và hơi thở chung. Khi chủ đề vào đúng chỗ, cả dàn nhạc bỗng “thở cùng nhau”. Cảm nhận về cộng đồng vì thế không đến từ khẩu hiệu, mà từ khoảnh khắc âm thanh khớp nhau. Đó là một bài học đi theo người trẻ đến nhiều năm sau này.

Trong một buổi gây quỹ ở trường học đầu những năm 2020, “You Raise Me Up” vang lên trong tiếng hát mộc. Ánh đèn điện thoại phủ kín khán đài. Đêm ấy, khoản gây quỹ đủ để mua sách cho lớp học vùng cao. Âm nhạc của Secret Garden, khởi nguồn từ thính phòng, trở thành “hạ tầng cảm xúc” cộng đồng, khiến những người không quen nhau vẫn đứng gần nhau hơn.

Ba khuôn hình ấy cho thấy ảnh hưởng bền vững của Secret Garden không nằm ở lượng thuật toán hay bảng xếp hạng nhất thời, mà ở cách âm nhạc can thiệp lặng lẽ vào đời sống thường nhật và tạo nên một nhịp thở, một điểm tựa, một ngôn ngữ chung.

Bình minh trong khu vườn bí mật

Lần đầu tiên Secret Garden hiện diện trực tiếp trước khán giả Việt Nam đánh dấu việc một cộng đồng người nghe thính phòng - hòa tấu đã trưởng thành, đủ đông và bền để yêu cầu tiêu chuẩn cao. Từ cột mốc này, đơn vị tổ chức có cơ sở mời thêm những dự án khí nhạc tinh tế khác. Dấu mốc đôi khi không nằm ở những gì quá cao siêu hay hoành tráng, mà nằm trong những thay đổi nhỏ nhưng dài hơi như thêm nhiều khán giả mở “Nocturne” mỗi buổi sớm, pha tách cà phê và để ánh nắng trượt qua mặt bàn như đôi bàn tay mảnh dẻ lướt trên phím đàn.

Trong mỹ học kể chuyện kiểu Vương Gia Vệ, những con người lặng lẽ đi qua nhau giữa đèn neon, mỗi người ôm một bí mật. Với Secret Garden, câu chuyện không lời được kể giữa ban ngày và những bí mật không cần nói, vì giai điệu sẽ nói hộ. Trong không gian Good Morning Vietnam, những người từng đi ngang đời nhau bằng âm nhạc từ ba thập niên trước đến hiện tại sẽ có dịp nhận diện nhau. Khi bản nhạc mở đầu, violin nâng vĩ, piano chạm phím đầu tiên, thời gian trong khán phòng sẽ chậm lại đúng bằng độ dài của một hơi thở chung.

Nếu cần đặt tên cho khoảnh khắc đó, có thể gọi là “Bình minh trong khu vườn từng mơ”. Ở bình minh ấy, Good Morning Vietnam với Secret Garden không chỉ là sự kiện, mà là hạ tầng tinh thần đang được bồi đắp: dịu dàng ôm ấp ký ức cũ, đồng thời mở một đường chân trời mới cho khán giả yêu hòa tấu và giao hưởng tại Việt Nam.

“Secret Garden Live in Vietnam” sẽ diễn ra vào 19h30 ngày 18 tháng 10 năm 2025 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội. Đây là sự kiện nằm trong dự án âm nhạc quốc tế vì cộng đồng “Good Morning Vietnam” diễn ra thường niên do Báo Nhân Dân và IB Group Việt Nam khởi xướng.