Siết chặt việc mua bán thuốc theo đơn

Thông tư cũng đặt ra nguyên tắc kê đơn chặt chẽ, tăng cường kiểm soát thuốc kháng sinh, thuốc gây nghiện, tiến tới thực hiện kê đơn điện tử toàn quốc từ năm 2026.

Giảm sai sót, tăng hiệu quả điều trị

Thông tư quy định về đơn thuốc và việc kê đơn thuốc hóa dược, sinh phẩm trong điều trị ngoại trú tại cơ sở khám, chữa bệnh (KCB) số 26/2025/TT-BYT ngày 30/6/2025 có một số điểm mới. Đơn cử như bổ sung trường thông tin bắt buộc trong đơn thuốc. Người kê đơn cần ghi rõ số lượng sử dụng mỗi lần, số lần sử dụng trong ngày, số ngày sử dụng thuốc cho người bệnh.

Thông tư cũng cập nhật các quy định mới theo Luật KCB 2023 (việc kê đơn thuốc phải tuân thủ quy định chuyên môn kỹ thuật; chỉ định sử dụng thuốc khi thật sự cần thiết, đúng mục đích, an toàn, hợp lý và hiệu quả; đơn thuốc phải phù hợp với chẩn đoán bệnh).

Theo TS Vương Ánh Dương - Phó Cục trưởng Cục Quản lý KCB, Bộ Y tế, điểm mới trong quy định lần này là có bổ sung thêm nội dung về cách dùng thuốc rõ ràng hơn; yêu cầu kê rõ số lần dùng trong ngày, mỗi lần bao nhiêu viên. Điểm mới này là bổ sung về mặt kỹ thuật kê đơn. Còn việc ghi số lần dùng trong ngày đối với từng loại thuốc thì trước đây cũng đã có trong quy định. Ngoài ra, quy định mới này chỉ giúp người bệnh thấy rõ hơn liều dùng của thuốc, nhìn vào đơn là có thể thực hiện đúng, hạn chế hiểu sai, quên liều.

Hiện nay, nhiều nơi vẫn còn tình trạng kê thuốc tràn lan, đặc biệt là kháng sinh. Trước thực tế đó, Thông tư 26/2025/TT-BYT đã đưa ra nguyên tắc kê đơn “chỉ kê thuốc khi thật sự cần thiết”. Làm rõ vấn đề này, TS Vương Ánh Dương nhắc lại, nguyên tắc kê đơn “chỉ kê thuốc khi thật sự cần thiết” thực tế được quy định tại Luật KCB năm 2023. Đây là nguyên tắc chung trong KCB. Người hành nghề chỉ thực hiện dịch vụ KCB, hay kê đơn trong trường hợp thực sự cần thiết, không được lạm dụng. Trên thực tế, người kê đơn phải căn cứ trên chẩn đoán bệnh, tình trạng bệnh của người bệnh, các tài liệu quy định làm căn cứ kê đơn tại Thông tư để chỉ định thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả.

Phòng ngừa nguy cơ lạm dụng thuốc

Một điểm rất quan trọng, từ ngày 1/10/2025, tất cả BV sẽ phải thực hiện kê đơn thuốc điện tử. Đến ngày 1/1/2026, tất cả cơ sở KCB khác cũng sẽ bắt buộc thực hiện kê đơn điện tử. Khi đó, hệ thống kê đơn và bán thuốc sẽ kết nối được với nhau. “Người bệnh đi mua thuốc sẽ được kiểm soát theo đơn đã kê trong hệ thống. Những đơn nào được bán đến đâu, những loại thuốc nào bị bán sai so với kê đơn, tất cả đều có thể theo dõi được. Đây là bước tiến rất lớn trong kiểm soát tình trạng bán thuốc không theo đơn, đặc biệt là thuốc kháng sinh” - Phó Cục trưởng Cục Quản lý KCB nhấn mạnh.

Cũng theo Bộ Y tế, một trong những điểm mới đáng chú ý tại Thông tư 26 là quy định cụ thể hơn về trách nhiệm kê đơn, cấp phát, hoàn trả và xử lý thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất trong điều trị ngoại trú. Đây là bước cụ thể hóa các nội dung đã được quy định tại Luật Dược sửa đổi năm 2024, thể hiện nỗ lực siết chặt quản lý thuốc đặc biệt, vừa đảm bảo quyền lợi điều trị cho người bệnh, vừa phòng ngừa nguy cơ lạm dụng, buôn bán, sử dụng sai mục đích.

Có thể thấy, việc tích hợp số định danh cá nhân vào đơn thuốc là một bước tiến quan trọng nhằm đồng bộ hóa dữ liệu y tế với hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thực hiện theo đúng tinh thần Đề án 06 của Chính phủ. Khi người dân sử dụng số định danh cá nhân, nhiều thông tin hành chính như họ tên, ngày sinh, giới tính, địa chỉ… sẽ được tự động điền từ hệ thống. Điều này giúp giảm thời gian kê đơn, hạn chế sai sót và đơn giản hóa thủ tục cho cả người bệnh lẫn nhân viên y tế.

Về lâu dài, đây cũng là nền tảng quan trọng để xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử thống nhất, phục vụ tốt hơn cho việc chăm sóc sức khỏe liên tục và quản lý thông tin y tế của người dân.

Từ năm 2023, Luật KCB đã quy định rõ, mẫu “sổ khám bệnh” truyền thống được thay thế bằng hồ sơ bệnh án. Đây là bước đi phù hợp với xu thế phát triển hiện đại, đảm bảo quản lý thông tin y tế một cách đầy đủ, chính xác và xuyên suốt. Đặc biệt, theo Chỉ thị 07 của Thủ tướng, các BV phải triển khai hồ sơ bệnh án điện tử trong năm 2025. Vì vậy, việc chuẩn hóa hồ sơ bệnh án thay cho sổ khám bệnh viết tay không chỉ là yêu cầu bắt buộc về mặt pháp lý còn là nỗ lực để đảm bảo quyền lợi và sự an toàn của người bệnh.