Chương trình số 10-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội:
Tăng trách nhiệm, siết kỷ cương để phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực hiệu quả
Kinhtedothi - Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tại Hà Nội thời gian qua đạt nhiều kết quả tích cực, thể hiện quyết tâm chính trị cao của thành phố trong xây dựng bộ máy trong sạch, vững mạnh. Theo PGS.TS Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Kinh tế (Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội), ba yếu tố then chốt để phòng, chống tham nhũng hiệu quả, thực chất là nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, phối hợp thanh tra - kiểm tra linh hoạt và phát huy vai trò giám sát xã hội.
Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Bùi Thị Minh Hoài - Trưởng Ban Chỉ đạo Thành ủy về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực phát biểu tại phiên họp Ban Chỉ đạo tháng 7/2025. Ảnh: Minh Nguyệt
Thực hiện Chỉ thị số 43-CT/TƯ ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thành pháp luật của Nhà nước”, Thành ủy và UBND TP Hà Nội đã sớm cụ thể hóa bằng Chương trình số 10-CTr/TU về “Nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2021 - 2025” và Kế hoạch số 248/KH-UBND ngày 11/9/2025 của UBND TP Hà Nội, tập trung triển khai 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.
Mục tiêu hướng tới là xây dựng bộ máy chính quyền thực sự liêm chính, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, vì dân; tạo chuyển biến mạnh mẽ trong phòng ngừa, phát hiện và xử lý tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và chính quyền Thủ đô.
Đặc biệt, Hà Nội là đơn vị đầu tiên trong cả nước thành lập Ban Chỉ đạo Thành ủy về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực - bước đi khẳng định rõ tinh thần đổi mới, hành động và minh bạch trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ phòng, chống lãng phí của thành phố.
Để giữ vững hiệu quả và tạo chuyển biến bền vững trong giai đoạn mới, phóng viên Báo Kinh tế và Đô thị đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Kinh tế (Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội) về những giải pháp trọng tâm và yêu cầu đặt ra trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trên địa bàn Thủ đô hiện nay.
Thưa PGS.TS Bùi Thị An! Thống kê cho thấy công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng trong nửa đầu năm 2025 được thực hiện rất quyết liệt. Theo bà, kết quả đó đã phản ánh điều gì về quyết tâm chính trị của Hà Nội trong siết kỷ luật, kỷ cương?
-Thời gian qua, Hà Nội thể hiện quyết tâm rất cao trong việc làm trong sạch bộ máy, xây dựng tổ chức Đảng vững mạnh để công tác đạt hiệu quả cao hơn. Từ chủ trương đến chỉ đạo và hành động cụ thể đều được triển khai quyết liệt, bài bản nhờ đó đã đạt kết quả tích cực. Thành phố đã phát hiện, xử lý những sai phạm, nhận diện các điểm yếu để từng bước chỉnh đốn, nâng cao chất lượng đội ngũ, góp phần thúc đẩy hiệu quả chung của cả hệ thống chính trị.
Để công tác kiểm tra, giám sát đạt hiệu quả bền vững, cần chuyển trọng tâm từ “chống” sang “phòng” - nghĩa là phát hiện, cảnh báo sớm, ngăn ngừa vi phạm ngay từ đầu.
Hiện nay, các cơ quan chính quyền Hà Nội đã và đang ứng dụng công nghệ số trong quản lý cán bộ, đảng viên, việc theo dõi, đánh giá hiệu quả công tác trở nên minh bạch, giảm nguy cơ sai phạm.
Việc thanh, kiểm tra, tăng cường kiểm tra đột xuất thay vì tiến hành định kỳ 3 - 6 tháng để bảo đảm khách quan. Đồng thời, khi áp dụng công nghệ số, việc kiểm tra có thể tiến hành bất cứ lúc nào, giúp phát hiện kịp thời vấn đề phát sinh.
PGS.TS Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Kinh tế (Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội). Ảnh: Mộc Miên
Bà có đánh giá thế nào về vai trò của công tác tuyên truyền, giáo dục và sự tham gia giám sát của Hội đồng nhân dân (HĐND), Mặt trận Tổ quốc (MTTQ), báo chí, Nhân dân trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ở cấp cơ sở?
-Vai trò giám sát của HĐND các cấp là vô cùng quan trọng. Phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân giám sát, dân thụ hưởng” chỉ thực sự có ý nghĩa khi người dân được trao quyền tham gia vào giám sát. Đặc biệt, ở cấp cơ sở - nơi chính quyền gần dân nhất, sự giám sát này giúp phát hiện vấn đề nhanh, chính xác và gắn với lợi ích thiết thực của người dân.
Cùng với đó, báo chí và truyền thông có vai trò không thể thay thế trong việc lan tỏa chủ trương đúng đắn của Đảng, tôn vinh người làm tốt, phát hiện người làm chưa tốt, và minh bạch thông tin để người dân có điều kiện giám sát.
Truyền thông chính là cầu nối giữa chính quyền và Nhân dân. Khi thông tin được công khai, minh bạch, báo chí sẽ giúp HĐND, MTTQ và các đoàn thể bổ sung cơ sở giám sát, góp phần xử lý đúng người, đúng việc, tạo niềm tin trong xã hội.
Để làm được điều đó, người làm truyền thông phải đi sâu cơ sở, lắng nghe dân, hiểu cán bộ, hiểu đời sống thực tế. Muốn giám sát hiệu quả thì phải có thông tin và thông tin chỉ có được khi có sự chia sẻ, phối hợp từ các cơ quan chính quyền, MTTQ và các tổ chức xã hội.
PGS.TS Bùi Thị An nhiều lần nhấn mạnh đến vai trò của người đứng đầu. Vậy theo bà, cần làm gì để nâng cao trách nhiệm này trong công tác kiểm tra, giám sát?
-Có hai điểm cần đặc biệt nhấn mạnh: thứ nhất là nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan kiểm tra, thanh tra; thứ hai là đề cao tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị được kiểm tra. Khi người lãnh đạo thực sự gương mẫu, minh bạch, có tinh thần vì công việc, thì công tác kiểm tra sẽ đi vào thực chất, không nể nang hay hình thức.
Hiện nay, với việc quản lý, số hóa dữ liệu, trong đó Hà Nội đã tiên phong đưa 4 thủ tục hành chính trong Đảng lên Cổng Dịch vụ công quốc gia: Thu, nộp đảng phí; Lấy ý kiến nhận xét của chi ủy, chi bộ đối với đảng viên của mình thực hiện nhiệm vụ nơi cư trú; Chuyển sinh hoạt Đảng chính thức; Chuyển sinh hoạt Đảng tạm thời đã giúp minh bạch hóa, số hóa dữ liệu đã giúp giảm thiểu rủi ro, hạn chế nhầm lẫn trong đánh giá. mọi hoạt động đều có thể được theo dõi, đánh giá cụ thể, minh bạch. Điều đó giúp hạn chế tối đa tình trạng “sai mà không ai biết”, “trách nhiệm chung chung”. Càng công khai, càng minh bạch, thì càng rõ người làm tốt, người làm chưa tốt.
Cùng với đó, Hà Nội tiếp tục tăng cường phối hợp giữa các cơ quan kiểm tra, thanh tra, giám sát như Ủy ban Kiểm tra Thành ủy, Thanh tra thành phố, HĐND để tránh chồng chéo, tiết kiệm thời gian và nguồn lực; đồng thời nâng cao hiệu quả phát hiện, xử lý vi phạm.
Từ góc độ Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng, bà đánh giá thế nào về yêu cầu “rà soát, thẩm định các dự án chậm tiến độ, hiệu quả thấp, có nguy cơ thất thoát” mà Bí thư Thành ủy Bùi Thị Minh Hoài nhấn mạnh?
-Tôi cho rằng đây là việc rất cần thiết và cấp bách. Việc rà soát, thẩm định lại các dự án chậm tiến độ không chỉ để phát hiện sai phạm, mà còn là cách đánh giá tính công bằng, minh bạch và năng lực thực thi của từng cơ quan, cá nhân liên quan.
Chỉ khi thẩm định nghiêm túc, thực chất, chúng ta mới biết ai làm tốt, ai làm chưa tốt, ai thẩm định sai, ai phê duyệt đúng. Nếu không có khâu này, các báo cáo dễ mang tính hình thức, chung chung, không thúc đẩy được phát triển xã hội.
Những dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi và niềm tin của người dân. Vì vậy, rà soát, kiểm định không chỉ là biện pháp kỹ thuật, mà còn thể hiện tính công bằng và minh bạch trong quản trị nhà nước.
Tôi hoàn toàn đồng tình với việc gắn trách nhiệm cá nhân của người phê duyệt, người giám sát dự án. Khi chịu trách nhiệm đến cùng, họ sẽ phải đi sâu, đi sát thực tế, không làm đại khái, không chỉ dựa vào báo cáo cấp dưới.
Bà có kiến nghị gì để Hà Nội tiếp tục thể chế hóa các chủ trương của Đảng, tạo thêm những kết quả trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thời gian tới?
-Trước hết, tiếp tục nâng cao năng lực và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ chủ chốt, đặc biệt là người đứng đầu. Việc cơ cấu nhân sự hợp lý tại Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030 với tỷ lệ lớn bí thư cấp xã, phường là bước tiến quan trọng, giúp công tác lãnh đạo gần dân hơn, sát cơ sở hơn.
Thứ hai, kiên trì thực hiện chủ trương “phòng là chính”, song song với việc xử lý nghiêm, minh bạch những vụ việc tiêu cực. Những vụ án kinh tế, tham nhũng được điều tra, phanh phui thời gian qua đã củng cố niềm tin của Nhân dân vào quyết tâm của Thành phố và lực lượng chức năng.
Thứ ba, công tác giải quyết thủ tục hành chính, nhất là liên quan đến đất đai, sổ đỏ, giấy tờ nhà ở phải được đẩy nhanh, minh bạch, công khai. Đây là lĩnh vực người dân quan tâm nhất, cũng là nơi dễ phát sinh tiêu cực nếu quản lý lỏng lẻo.
Cuối cùng, Hà Nội xây dựng cơ chế tôn vinh người liêm chính, dám làm, dám chịu trách nhiệm, đồng thời xử lý nghiêm những cán bộ yếu kém, cơ hội, không vì dân. Khi công tác kiểm tra, giám sát và tuyên truyền được thực hiện đồng bộ, bền vững, Thủ đô sẽ thực sự trở thành điểm sáng về nền quản trị minh bạch, liêm chính và hiệu quả.
Xin cảm ơn bà!
