Tạo bước chuyển mạnh trong bảo đảm môi trường đô thị

Sự khác biệt lớn nhất trong năm 2025 so với giai đoạn trước nằm ở tính quyết liệt, thường xuyên và gắn trách nhiệm rõ ràng của các cấp chính quyền. Nói như vậy là bởi, nếu những năm trước, công tác bảo đảm TTĐT, VSMT thường được thực hiện theo các chiến dịch lớn kéo dài vài tuần hoặc vài tháng, thì năm 2025, công tác trên đã chuyển đổi sang cơ chế quản lý liên tục, thường xuyên.

Điều này được cụ thể hóa qua việc ban hành các chỉ đạo kiên quyết từ cấp TP đến các phường xã trên địa bàn, điển hình như Công điện số 11/CĐ-CT vào giữa năm 2025 về việc tăng cường giữ gìn TTĐT, VSMT. Công điện này không chỉ đơn thuần là ra quân mà còn đặt ra những yêu cầu cụ thể, chi tiết về quy trình vận hành, xử lý rác thải và kiểm soát vi phạm, buộc các đơn vị phải thực hiện nghiêm túc hằng ngày, hằng tuần, tạo thành nếp quản lý bền vững.

Trong đó, đối với công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị, TP Hà Nội đã yêu cầu chính quyền các địa phương thực hiện cơ chế quản lý theo nguyên tắc “5 rõ” - rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ quy trình, rõ hiệu quả. Sự chuyển đổi này đã tạo ra một hệ thống kiểm soát trách nhiệm từ cấp cơ sở đến cấp TP, khác biệt với tình trạng “đá bóng” trách nhiệm hoặc chồng chéo chức năng giữa các đơn vị như trước đây.

Khi vi phạm TTĐT hoặc vấn đề VSMT xảy ra trên địa bàn, trách nhiệm cá nhân của Chủ tịch UBND, Trưởng Công an, Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng Đô thị… và các đơn vị có liên quan được xác định ngay lập tức. Chính sự kiên quyết này đã giúp nhiều địa phương đạt được thành quả ấn tượng, khi tổng số công trình vi phạm trật tự xây dựng giảm đáng kể so với những năm 2023, 2024, thậm chí một số phường, xã không phát sinh công trình vi phạm mới.

Đối với công tác VSMT, Hà Nội đã chuyển đổi căn bản từ việc dựa vào báo cáo giấy tờ sang sử dụng nền tảng dữ liệu số hóa và hệ thống camera giám sát thông minh. Việc lắp đặt hệ thống

camera tại các khu vực “điểm đen” về rác thải đã thay đổi hoàn toàn cách thức quản lý. Camera không chỉ là công cụ giám sát mà còn là bằng chứng pháp lý để thực hiện xử phạt nguội hành vi xả rác bừa bãi, không đúng nơi quy định. Điều này tạo ra sự răn đe mạnh mẽ và khách quan hơn nhiều so với việc chỉ dựa vào lực lượng tuần tra tại chỗ như những năm trước…

Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Hà Nội (Urenco) Nguyễn Thanh Sơn cho biết, việc TP Hà Nội yêu cầu các phường, xã lắp đặt hệ thống camera giám sát để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp xả, tập kết rác thải sai quy định… có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong công tác bảo đảm vệ sinh môi trường, mỹ quan đô thị, nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành các quy định của pháp luật của người dân.

Bên cạnh sự quyết liệt của chính quyền và sự hỗ trợ của công nghệ, năm 2025 chứng kiến sự thay đổi về chất trong nhận thức và hành động của người dân Thủ đô. Theo đó, các mô hình tự quản TTĐT, VSMT đã được nhân rộng và đi vào chiều sâu. Điển hình là phong trào như “Ngày Chủ nhật xanh”, “Tổ dân phố không rác”, “Đường có hoa”, “Hồi sinh sông hồ”… tại các khu dân cư. Những hoạt động như dọn dẹp VSMT, sắp xếp phương tiện tại các tuyến phố kiểu mẫu không còn là khẩu hiệu mà trở thành nếp sống văn minh.

Sự thay đổi này cho thấy công tác tuyên truyền đã chuyển từ hình thức sang thực chất, tập trung vào việc xây dựng văn hóa đô thị và nâng cao ý thức chủ động của người dân, thay vì chỉ dựa vào sự kiểm tra, nhắc nhở của lực lượng chức năng. Người dân tự giác không đốt rơm rạ, thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật và phân loại rác tại nguồn đã bắt đầu hình thành ở nhiều nơi.

Ông Lê Mạnh Tiến - Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng Đô thị phường Nghĩa Đô cho biết, sau khi sáp nhập phường Nghĩa Đô mới có địa bàn quản lý rộng hơn, dân số đông hơn, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới tư duy quản lý đô thị, nâng cao năng lực điều hành kinh tế, đảm bảo phát triển bền vững, đồng bộ và hiện đại. Do đó, phường sẽ tập trung nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng và phát huy các nguồn lực để phát triển nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, hiệu quả, bền vững, hoàn thành nhiệm vụ quy hoạch đô thị.

Trong năm 2025, TP Hà Nội đã xác định sự minh bạch trong xử lý vi phạm là yếu tố then chốt củng cố lòng tin. Các thông tin về xử lý vi phạm TTĐT, đặc biệt là vi phạm trật tự xây dựng phức tạp, được công khai rộng rãi trên các cổng thông tin điện tử. Đặc biệt, TP Hà Nội đã đa dạng hóa cơ chế tiếp nhận và xử lý phản ánh của người dân qua các kênh số được đẩy mạnh. Điều này biến mỗi người dân trở thành một “cảm biến đô thị” và một “giám sát viên” tích cực, giúp chính quyền phát hiện và giải quyết vấn đề nhanh chóng hơn, giảm thiểu tình trạng bức xúc và khiếu kiện kéo dài.

Năm 2025 đánh dấu một giai đoạn chuyển đổi toàn diện và sâu sắc trong công tác quản lý TTĐT, VSMT tại Hà Nội. Đây là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kỷ cương thể chế (người đứng đầu chịu trách nhiệm), đột phá công nghệ (số hóa, camera, đốt rác phát điện), và sức mạnh cộng đồng (tự quản, giám sát). Mặc dù vẫn còn những thách thức nhất định, song có thể khẳng định, với những gì mà Hà Nội đã và đang thực hiện mục tiêu xây dựng Thủ đô “Xanh – Sạch – Đẹp – Văn minh – Hiện đại” đang dần hiện hữu.