Thảm họa bão tuyết giữa sa mạc Texas

Tina Nga Truong - giáo viên người Việt hiện đang sống tại San Antonio (Texas) và làm việc ở trường Cao đẳng San Antonio cho biết, tình trạng bão tuyết đã được thông báo trước đó 3 ngày (5/2). Theo thông báo, do ảnh hưởng của bão tuyết nên tất cả mọi học sinh và người đi làm được nghỉ 1 ngày (8/2), sau đó tất cả hoạt động diễn ra bình thường.

Hai cư dân ở Houston dùng lửa từ bếp than để sưởi ấm (Ảnh: Go Nakamura)

Đến tối 7/2, tuyết bắt đầu rơi và sáng hôm sau tất cả người dân ở San Antonio đều phấn khích vì lần đầu tiên thấy tuyết rơi ở sa mạc. Nhiều người còn đổ ra đường chụp ảnh để lưu lại khoảnh khắc hiếm có. Cả người dân lẫn chính quyền chỉ nghĩ đơn giản tuyết rơi rải rác 1,2 ngày sẽ hết. Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng của thiên tai vượt sức tưởng tưởng của con người.

Suốt ngày 8/2, tuyết rơi dày đặc và tan dần vào 10/2. Thế nhưng, tối 11/2 tuyết bắt đầu rơi dày lại và không có dấu hiệu ngừng. Trái với hào hứng ban đầu, người dân đối mặt với khó khăn mất điện, nước. Đặc biệt, khi nhiệt độ xuống dưới 0 độ C, điện mất nên nước trong bình chứa không được đun nóng, hệ thống ống nước bị đóng băng. Khi điện có trở lại, nước trong bình nóng lên nhưng sức ép từ các đường ống không đủ cho một lượng nước lớn chảy ra, dẫn tới hiện tượng vỡ ống nước hàng loạt.

“Nhà tôi xây dựng từ năm 1982, mái nhà được làm bằng gỗ và chống nhiệt bằng cách chèn bông vào mái. Khi hệ thống ống dẫn nước trên gác thượng bị vỡ khiến nước ngấm vào bông trên trần khiến mái nhà sập xuống. Không chỉ có gia đình tôi mà nhiều ngôi nhà ở khu vực San Antonio đều bị ngập trong nước ở tình trạng báo động”, bà Tammy Danh ở San Antonio chia sẻ.

Trong khi đó ở Sugarland - thành phố ở Tây Nam Houston, người dân cho hay cả thành phố gần như bị tê liệt. Nhà hàng, siêu thị, cây xăng đều đóng cửa. Đến dân bản địa ở thành phố Houston cũng bàng hoàng vì chưa bao giờ thấy cảnh tượng Houston bị tuyết phủ trắng xóa.

Chị Nguyễn Quyên than thở, sau hơn 10 năm sinh sống tại đây, lần đầu tiên bị mất nước, mất điện lâu như vậy. Điện bị cúp từ 14/2, gia đình chị phải sử dụng máy sưởi chạy gas, nhưng chỉ dùng cầm chừng vì nhà có người già, trẻ nhỏ, khí gas không tốt. Cả nhà đắp mọi thứ có thể đắp lên người để giữ ấm. Đến sáng 16/2 khi điện có lại, nước lại không có do ống nước bục vỡ. “Không biết khi nào hãng bảo hiểm mới sửa chữa xong hệ thống đường ống cho gia đình vì hiện họ báo đang quá tải. Chúng tôi vì thế không dám phung phí nước, đi vệ sinh phải múc nước dưới hồ để xả. Còn tắm gội qua nhà họ hàng cách đây 15 phút chạy xe. May nhà có trữ nước đóng chai nên còn có nước ăn uống”, chị Quyên chia sẻ.

Sau khi đợt bão tuyết làm tê liệt các nhà máy điện vào tuần trước, khoảng 8,8 triệu cư dân Texas tại 199 quận hạt, tức khoảng 1/3 dân số tiểu bang vẫn gặp khó khăn với nguồn cung cấp nước. Hàng triệu người dân Texas tiếp tục được khuyến cáo nên đun sôi nước trước khi sử dụng, mặc dù tất cả các nhà máy điện đã hoạt động trở lại vào cuối tuần và điện được khôi phục cho hầu hết các gia đình.

Giá điện tăng gấp 20 lần

Nhiệt độ nhiều nơi ở Texas hạ thấp chưa từng thấy, có nơi xuống tới âm độ C, khiến nhu cầu chạy máy sưởi gia tăng đột biến. Cung không đủ cầu, nhiều trạm biến áp nổ gây cúp điện, mặt khác, nhiệt độ quá thấp cũng khiến nhiều tuabin điện không thể hoạt động được. Theo kinh tế thị trường, cung không đủ cầu, giá sẽ lên. Theo trang WFAA, giá điện ở Texas đã tăng từ $0.3 lên $9/Kilowatt khi nhu cầu tăng vọt trong thời kỳ khủng hoảng năng lượng.

Cơn bão tuyết đang dần tan, nhưng hậu quả mà nó để lại ngắn gọn như lời cảm thán của anh Kat - người Mỹ gốc Ấn “khủng khiếp”. Theo đó, anh đăng tải trên Tweet một ảnh chụp màn hình hóa đơn Griddy gửi cho gia đình từ ngày 1 đến ngày 19/2, cho thấy đơn giá đã từ 0,3 đô la Mỹ lên đến 3 đô la Mỹ. “Đã cập nhật hóa đơn Griddy, 1300 sq ft. Nhiệt đặt ở 60 (0F), không giặt giũ, không chạy máy rửa bát, không nấu ăn bằng bếp/lò nướng, chỉ sử dụng nồi chiên không dầu, hầu hết thời gian tắt đèn. Thế mà họ nói rằng chúng tôi đã sử dụng 1,772 kwh, tương đương 5,000 đô la Mỹ trong vòng 19 ngày”, anh Kat sửng sốt.

Một cư dân vùng ngoại ô Dallas, Royce Pierce - người Mỹ da trắng cho biết hóa đơn tiền điện cho ngôi nhà 3 phòng ngủ của anh lên tới 10.000 đô la Mỹ. Pierce nói: Chúng tôi hy vọng sẽ được cứu trợ, bởi rất nhiều người không thể trả nổi tiền điện tháng này.

Ở một diễn biến khác, vẫn còn khoảng 30.000 người dân Texas chưa được sử dụng điện lại. Nhiều người dân Texas đặt vấn đề là tại sao một tiểu bang có khả năng cung cấp dầu hỏa tạo năng lượng cho nước Mỹ và thế giới, lại không thể bảo trì nguồn điện cho các hộ gia đình.

Theo lời giải thích của chuyên gia về năng lượng Texas, mặc dù là tiểu bang sản xuất dầu hỏa nhưng Texas lại sử dụng khí đốt thiên nhiên, than đá, gió, nguyên tử và năng lượng mặt trời để tạo điện. Khi thời tiết xuống dưới 0 độ C, khí đốt không thể di chuyển qua các đường ống khiến nhà máy điện không thể tạo điện. Hậu quả là 46 triệu watts điện không được sản xuất. Thêm một trở ngại nữa, ngay từ nhiều thập niên trước Texas không tham gia chung với hệ thống điện của liên bang. Nếu mất điện, Texas không thể mượn điện từ các tiểu bang khác.

Kích hoạt “cứu nguy khẩn cấp”

Thống đốc Texas Greg Abbott ngày 21/2 (theo giờ Washington) đã phát đi thông báo, yêu cầu Ủy ban Tiện ích Công cộng của tiểu bang Texas tạm thời cấm các công ty điện lực lập hóa đơn tiền điện cho khách hàng, hoặc cắt điện nếu không thanh toán. Việc dân Texas phải chịu đựng những ngày lạnh cóng do mất điện, nay phải đối phó với giá điện tăng gấp hơn 20 lần này là điều không thể chấp nhận. Tiểu bang sẽ tìm cách bảo vệ người dân khỏi các khoản thanh toán khổng lồ nói trên. Vấn đề hóa đơn điện nước với đơn giá tăng vọt mà rất nhiều người dân đang phải đối mặt, là ưu tiên hàng đầu của cơ quan lập pháp Texas lúc này.

Hiện, Texas cũng đang đưa các thợ ống nước từ ngoài tiểu bang đến để giúp sửa chữa các đường ống bị vỡ. “Còn những chủ nhà hoặc người thuê nhà không có bảo hiểm có thể yêu cầu Cơ quan Quản trị khẩn cấp liên bang (FEMA) hoàn trả,” Thống đốc Abbott thông báo.

Song song với động thái hỗ trợ người dân từ chính quyền tiểu bang, mới đây liên bang cũng đã chấp thuận việc tuyên bố tình trạng thiên tai trầm trọng (major disaster) ở Texas. Việc tuyên bố thiên tai trầm trọng cũng như cung cấp ngân khoản để giúp chính quyền tiểu bang, địa phương, cùng một số tổ chức thiện nguyện đưa ra các trợ giúp bảo vệ khẩn cấp.

Tổng Thống Joe Biden cũng vừa chỉ thị FEMA tiếp tế hàng cứu trợ cho Texas. Vị Tổng thống này cũng lên kế hoạch dự trù sớm đi thị sát tình hình ở Texas để xem xét tiếp các trợ giúp của chính quyền liên bang, nhưng sẽ chọn thời điểm thích hợp để không cản trở nỗ lực cứu trợ.