Ước vọng về một thế giới hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn chưa hoàn toàn trở thành hiện thực. Thế giới vẫn đầy biến động như những tháng năm đã qua.
Điểm sáng trong bức tranh về thế giới năm qua có thể thấy ở tăng trưởng kinh tế và thương mại của thế giới. Những đánh giá của Quỹ Tiền tệ quốc tế, Ngân hàng Thế giới, Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế cũng như các viện nghiên cứu kinh tế hàng đầu trên thế giới đều rất khả quan. Kinh tế và thương mại thế giới tăng trưởng chưa được thật sự năng động nhưng cũng đã củng cố được đà, chưa thật sự bền vững nhưng cũng đã liên tục, chưa thật sự hoàn toàn đồng đều, cân đối giữa các nền kinh tế và khu vực với nhau nhưng mức độ không đồng đều, bất cân đối đã dần giảm. Có thể lạc quan để thấy là khủng hoảng tài chính, nợ công đã gần được khắc phục hoàn toàn và khủng hoảng mới ít khả năng sớm bùng phát.
Điểm sáng là số đông các quốc gia, dân tộc trên thế giới vẫn kiên định trên con đường cùng nhau vượt qua những thách thức chung đối với cả nhân loại như chống khủng bố, bảo vệ khí hậu trái đất, thúc đẩy thương mại tự do hợp tác, liên kết khu vực và châu lục.
Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đã bị đánh tan ở Iraq và Syria cũng như triển vọng về giải pháp chính trị cho tương lai của cả hai nơi này đã được mở ra, khi Hiệp ước Paris về bảo vệ khí hậu trái đất vẫn được các nước thực hiện bất chấp sự rút lui của Mỹ và khi nhiều thỏa thuận về khu vực mậu dịch tự do song phương, đa phương mới được ký kết bất chấp chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch trỗi dậy mạnh mẽ.
Thế giới năm qua biến động mạnh mẽ nhưng không bị đảo lộn, có đột biến nhưng không đẩy các khu vực vào tình trạng hỗn loạn. Trật tự chính trị an ninh ở các khu vực bị tác động, ảnh hưởng rất sâu sắc nhưng về cơ bản vẫn không bị xóa bỏ và trật tự mới thay thế chưa định hình. Mức độ bất ổn trên nhiều phương diện trong tình hình thế giới năm qua nhờ đó mà được kiềm chế.
Nhưng cũng không thể không thấy thế giới năm qua bất an và bất ổn hơn trước. Khu vực Đông Bắc Á với những chuyện liên quan đến vấn đề hạt nhân, tên lửa của Triều Tiên cũng như khu vực Trung Đông, Bắc Phi và Vùng Vịnh với cuộc chiến tranh ở Iraq, Syria, Yemen. Rồi cuộc xung đột giữa Israel và Palestin, cuộc đối địch công khai cũng như thầm lặng giữa Ả Rập Xê út và Iran. Hay việc Ả rập Xê út và một số đồng minh phát động cuộc chiến tranh ngoại giao và kinh tế với Qatar cũng như với quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và chuyển đại sứ quán Mỹ về Jerusalem đã trở thành hai điểm nóng đáng chú ý nhất trên thế giới năm qua.
Ngoài Syria và Iraq với triển vọng tích cực cho tương lai chính trị trong thời gian tới, tất cả những nơi khác và trong mọi chuyện khác còn lại đều có thể trù liệu thấy vẫn đáng lo ngại. Nguyên do ở chỗ các bên liên quan không sẵn sàng đối thoại với nhau, thiếu vắng thiện chí hòa giải và vẫn bế tắc ý tưởng giải pháp.
Bên cạnh đó, phủ bóng đen xuống tình hình thế giới trong năm qua là ở mọi khu vực và châu lục đều có không ít quốc gia đặc biệt bất an bất ổn về chính trị quyền lực nội bộ. Thời nay, chuyện tưởng như nội bộ của quốc gia như ở Venezuela hay Colombia, Zimbabue hay Kenya, Myanmar hay Phillipines, Tây Ban Nha hay Anh đều vừa chịu tác động từ bên ngoài và đều tác động tới bên ngoài. Khủng bố hay tị nạn, ly khai hay dân túy cực hữu đều đã trở thành thách thức chung trên nhiều phương diện đối với các quốc gia, khu vực, châu lục và thế giới, đều góp phần làm cho thế giới thêm bất an, bất ổn.
Thế giới năm qua chứng kiến Nga tự tin vươn tới vai trò chính trị an ninh thế giới, Mỹ giảm bớt cam kết và can dự vào thế giới bên ngoài, Liên minh châu Âu (EU) sa sút vị thế và Trung Quốc bắt đầu chuyển giai đoạn với những ý đồ chiến lược lớn và lâu dài. Cục diện quan hệ và tương quan lực lượng giữa các đối tác này với nhau nói riêng và giữa các nước trên thế giới với nhau nói chung đã bắt đầu thay đổi. Vì quá trình này đang diễn biến, còn cần thêm thời gian nữa mới kết thúc nên hiện chưa thể chắc chắn được là ai sẽ lợi và ai bị bất lợi.
Mỹ, Nga và Trung Quốc gấp rút tạo điểm xuất phát cho cuộc chơi mới về chính trị quyền lực trên thế giới. Cặp quan hệ Nga - Trung Quốc tốt đẹp tương phản rõ nét so với cặp quan hệ giữa Mỹ với hai đối tác này. Nhưng cũng phải thấy là trên thực tế và trong thực chất mối quan hệ của Mỹ với Nga và Trung Quốc năm qua không xấu, không đối kháng như trong những biểu hiện ra bên ngoài, kể cả so với được trình bày trong cái gọi là chiến lược an ninh quốc gia của chính quyền mới ở Mỹ.
Vào thời điểm chuyển giao năm cũ và năm mới, nhìn lại thế giới năm qua thường thấy luôn pha trộn giữa hy vọng và lo âu. Lo âu khi thấy thế giới vẫn phải đeo đẳng quá nhiều vấn đề từ quá khứ mà chưa biết bao giờ mới có thể giải quyết được. Lo âu khi thấy chiến tranh, xung đột vẫn dai dẳng và việc vãn hồi hòa bình vẫn rất khó khăn. Lo âu bởi vẫn có những nước vì lợi ích riêng mà bất chấp lợi ích chung của cả thế giới. Nhưng thế giới năm 2017 cũng vẫn đưa lại hy vọng cho hòa bình và hòa giải, cho hợp tác và phát triển. Thế giới vẫn là của tất cả các nước chứ không phải là sân chơi riêng của kẻ giàu và mạnh về quân sự. Năm qua đã chứng minh điều đó và nhắc nhở cả nhân loại rằng phải tiếp tục kiên định cuộc đấu tranh để cái tốt thắng cái xấu và cái đúng đánh bại cái sai.
