Sức tiêu thụ xe máy giảm sút
Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, 4 tháng đầu năm 2024, sản lượng xe máy sản xuất trong nước ước đạt 929.800 xe, nhưng doanh số bán xe máy toàn thị trường chỉ đạt khoảng 900.000 xe. Thông tin từ Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho thấy, quý I/2024, các doanh nghiệp thành viên đã bán ra thị trường tổng cộng 603.745 xe giảm tới 11,5% so với quý IV/2023 và giảm 4,9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đại diện Công ty Honda Việt Nam chia sẻ, mặc dù doanh nghiệp chiếm 80% thị phần nhưng tháng 3/2024 chỉ đạt doanh số 135.000 xe, giảm 14,2% so với tháng 3/2023. Trong 1 năm qua từ tháng 4/2023 đến hết tháng 3/2024, doanh số bán ra chỉ đạt 2 triệu xe, giảm 12,2% so với cùng kỳ.
Thực tế không chỉ những tháng đầu năm 2024 sức mua mặt hàng này mới giảm sút mà trong vòng 5 năm gần đây thị trường tiêu thụ xe máy đã dần lao dốc. Cụ thể, doanh số năm 2019 đạt 3,25 triệu xe, năm 2020 là 2,71 triệu xe, năm 2021 còn 2,49 triệu xe. Đến năm 2023, doanh số tiêu thụ xe máy có biến động tăng nhưng cũng chỉ đạt mức 2,51 triệu xe.
Để kích thích tiêu dùng, các đại lý đều phải giảm giá bán thấp hơn giá nhà sản xuất để xuất. Đại diện đại lý xe máy Kương Ngân trên phố Nguyễn Lương Bằng cho biết, với mẫu Honda Air Blade, Vision, SH Mode, Leed trước đây đều được các đại lý rao giá bán cao hơn giá hãng đề xuất từ 3-10 triệu dồng nhưng này hầu hết các phiên bản đều có giá bán ngang bằng hoặc thấp hơn so với giá đề xuất từ 1-4 triệu đồng.
Tương tự, mặc dù không giảm giá bán nhưng hãng xe Yamaha Motor Việt Nam dành hàng nghìn voucher trị giá 15 triệu đồng, tặng điện thoại Samsung Galaxy A15 trị giá 5 triệu đồng và nhiều phần quà cho người mua sản phẩm Yamaha Exciter 155VVA, Janus, FreeGo.
Đại diện cửa hàng Yamaha Xã Đàn (Đống Đa) cho biết, hiện giá bán tại đại lý của mẫu Grande với bản đặc biệt và giới hạn được bán thấp hơn giá đề xuất của hãng sản xuất 2 triệu đồng. Trong khi đó các đại lý xe Suzuki giảm đến 20 triệu đồng từ 48,6 triệu đồng, xuống còn 28,6 triệu đồng cho sản phẩm xe máy tay ga Burgman Street 125.
Lý giải nguyên nhân khiến các hãng xe máy đồng loạt giảm giá sản phẩm, theo Chủ tịch VAMM Koji Sugita, kinh tế khó khăn kéo theo việc người dân thắt chặt chi tiêu là những nguyên nhân khiến lượng tiêu thụ xe máy sụt giảm. Bên cạnh đó, các nhà sản xuất xe máy ít tung ra thị trường những mẫu mã mới nên khó thu hút người tiêu dùng mua sản phẩm.
Xe điện lên ngôi
Trong khi sức mua xe máy giảm sút thì thị trường xe điện lên ngôi khi nhiều người tiêu dùng chuyển sang sử dụng sản phẩm này, khiến các doanh nghiệp sản xuất lắp ráp đều đưa ra kế hoạch mở rộng sản xuất.
Theo báo cáo từ VinFast, trong năm 2023 doanh nghiệp đã bán ra 72.469 xe máy điện, chiếm gần 3% tổng doanh số xe máy cả năm tại Việt Nam. Tương tự, các mẫu xe máy điện Yadea đến từ Hồng Kông (Trung Quốc) có mặt tại Việt Nam từ năm 2019 cũng xuất hiện ngày càng nhiều trên đường phố.
Theo Tổng Giám đốc Công ty Kinh doanh Yadea khu vực châu Á - Thái Bình Dương Liu Jia, nằm trong kế hoạch triển khai lộ trình chuyển đổi phương tiện sử dụng xe điện toàn cầu, Yadea đã đầu tư 100 triệu USD cho cơ sở sản xuất mới tại tỉnh Bắc Giang, với năng suất sản xuất hơn 2 triệu xe/năm lớn gần 5 lần nhà máy đầu tiên đi vào hoạt động năm 2019. Bên cạnh việc phục vụ thị trường trong nước, Yadea sẽ dành 30% sản lượng cho xuất khẩu đến các nước khác trong khu vực Đông Nam Á, gồm Philippines, Thái Lan, Malaysia và Lào.
Ngoài ra, trên thị trường còn có một số thương hiệu xe máy điện khá quen thuộc với giới học sinh, sinh viên, như Pega của Công ty CP Xe điện Pega. Công ty này có nhà máy sản xuất, lắp ráp xe máy điện tại Việt Nam và đã đi vào hoạt động từ năm 2012, công suất 60.000 xe/năm. Công ty đã có 6 mẫu xe bán trên thị trường. Dự kiến, công ty sẽ đưa thêm mẫu xe máy điện thông minh - thêm tính năng ra lệnh bằng giọng nói, tìm đường, quản lý thiết bị ra thị trường.
Thông tin về kế hoạch mở rộng sản xuất sản phẩm xe máy điện trong thời gian tới Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Sơn Hà Hoàng Mạnh Tân cho biết, mảng sản xuất xe máy điện của tập đoàn mới hoạt động được khoảng 20% công suất. Dẫu vậy, doanh nghiệp vẫn có kế hoạch đầu tư thêm 300 tỉ đồng để mở rộng nhà máy, nâng công suất lên 300.000 xe/năm.
Lý giải nguyên nhân khiến người tiêu dùng chuyển sang sử dụng xe điện, Nguyên Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Đào Phan Long nêu rõ, hiện giá xăng cao, trong khi thị trường hiện có nhiều mẫu xe điện mới, sạc pin nhanh, phạm vi di chuyển xa hơn, có giá bán thấp phù hợp với nhu cầu đi lại hàng ngày trong đô thị, đang làm thay đổi xu hướng mua sắm xe máy của người tiêu dùng.
Ngoài ra, chi phí vận hành xe điện rẻ hơn xe xăng càng đi nhiều lại càng có lợi, đồng thời xe ít hỏng hóc và ít phải bảo dưỡng do cấu tạo đơn giản nên người tiêu dùng chuyển sang sử dụng xe điện. Đây là cơ hội cho doanh nghiệp đầu tư sản xuất loại sản phẩm này.
“Thị trường xe 2 bánh chạy điện của Việt Nam đang đứng đầu Đông Nam Á với tốc độ tăng trưởng lên đến 30%/năm. 80% xe máy điện sản xuất ở Đông Nam Á là dành cho thị trường Việt Nam. Do đó, nếu nghiêm túc đầu tư thì thị trường xe máy điện Việt Nam có thể vươn lên, đứng ngang các nước đã phát triển lĩnh vực này như Ấn Độ, Trung Quốc"- ông Long dự báo.
