Thời hạn sử dụng kết quả kỳ thi riêng: lưu ý quan trọng với thí sinh

Hiểu rõ từng kỳ thi

Vài năm trở lại đây, cùng với kỳ thi tốt nghiệp THPT, các kỳ thi riêng do trường đại học tổ chức đã trở thành một phương thức tuyển sinh quan trọng. Hiện nay, có gần 10 cơ sở đào tạo trên cả nước tổ chức các kỳ thi riêng để lấy kết quả xét tuyển đại học. Xu hướng này xuất phát từ nhu cầu đa dạng hóa phương thức tuyển sinh, đánh giá thí sinh một cách toàn diện hơn thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào điểm thi tốt nghiệp.

Điểm chung của các kỳ thi riêng là nội dung thi chủ yếu nằm trong chương trình giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, mỗi kỳ thi lại có mục tiêu đánh giá, cấu trúc đề thi và hình thức tổ chức khác nhau. Có kỳ thi thiên về kiểm tra tư duy logic, khả năng suy luận và giải quyết vấn đề; có kỳ thi chú trọng đánh giá năng lực tổng hợp; cũng có kỳ thi thiết kế riêng cho những nhóm ngành, lĩnh vực đặc thù.

Chẳng hạn, kỳ thi đánh giá tư duy (TSA) của Đại học Bách khoa Hà Nội hướng đến việc đo lường khả năng tư duy khoa học, tư duy logic và năng lực giải quyết vấn đề của thí sinh. Trong khi đó, kỳ thi đánh giá năng lực (HSA) của Đại học Quốc gia Hà Nội tập trung vào việc đánh giá năng lực học tập tổng quát, khả năng vận dụng kiến thức liên môn. Một số trường sư phạm, đại học chuyên ngành còn tổ chức các bài đánh giá năng lực chuyên biệt, phục vụ trực tiếp cho yêu cầu đào tạo của từng ngành.

Sự đa dạng này giúp thí sinh có thêm nhiều lựa chọn, phù hợp hơn với thế mạnh cá nhân. Thay vì đặt cược tất cả vào một kỳ thi duy nhất, thí sinh có thể tham gia một hoặc nhiều kỳ thi riêng để gia tăng cơ hội trúng tuyển. Thực tế cho thấy, số lượng thí sinh đăng ký các kỳ thi riêng ngày càng tăng, không chỉ ở học sinh lớp 12 mà còn ở học sinh lớp 10, 11 với mục tiêu đi trước một bước để chắc suất đại học.

Cùng sự đa dạng về hình thức và mục đích sử dụng là sự khác biệt về giá trị và thời hạn sử dụng của kết quả thi. Không phải kết quả của kỳ thi riêng nào cũng được bảo lưu cho năm tiếp theo. Đây là điểm mà nhiều thí sinh còn chưa nắm rõ, dễ dẫn đến hiểu lầm, kéo theo sự lựa chọn chưa phù hợp.

Yếu tố không thể bỏ qua

Theo thông tin từ các cơ sở đào tạo, thời hạn sử dụng kết quả các kỳ thi riêng được quy định rất cụ thể và không giống nhau giữa các kỳ thi.

Với kỳ thi đánh giá tư duy (TSA) của Đại học Bách khoa Hà Nội, kết quả có giá trị sử dụng trong 2 năm. Thông tin này lý giải vì sao kỳ thi TSA thu hút đông đảo thí sinh, trong đó có nhiều học sinh lớp 10 và 11. Chỉ riêng đợt thi TSA đầu tiên năm 2026 do trường tổ chức, đã có gần 17.000 thí sinh đăng ký, tăng 22% so với năm trước; trong đó hơn 2.000 thí sinh đang học lớp 10 và 11. Việc kết quả thi được bảo lưu 2 năm giúp học sinh lớp 11 nếu đạt điểm cao có thể sử dụng để xét tuyển đại học vào năm tiếp theo. Đáng chú ý, từ năm 2026, Đại học Bách khoa Hà Nội áp dụng công thức tính điểm mới ở phương thức xét hồ sơ năng lực kết hợp phỏng vấn, trong đó điểm thi TSA thay thế điểm học bạ, càng làm gia tăng vai trò của kỳ thi này.

Còn kỳ thi đánh giá năng lực (HSA) của Đại học Quốc gia Hà Nội, dù không có quy định cứng về thời hạn, nhưng đơn vị tổ chức khuyến nghị sử dụng trong vòng 2 năm kể từ ngày thi. Nhờ đó, kỳ thi này thu hút khá đông học sinh lớp 11 tham gia với mục tiêu vừa cọ xát, vừa giữ chỗ cho mùa tuyển sinh sau.

Cùng thời hạn đó, giấy chứng nhận kết quả đánh giá năng lực chuyên biệt của Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh cũng được bảo lưu để xét tuyển trong vòng 2 năm. Điều này mở ra cơ hội cho học sinh lớp 11 chủ động đăng ký dự thi sớm, giảm áp lực thi cử trong năm lớp 12.

Tuy vậy, không phải kỳ thi nào cũng cho phép bảo lưu kết quả. Với kỳ thi đánh giá năng lực APT của Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh hoặc kỳ thi SPT của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, kết quả bài thi chỉ có giá trị trong năm tuyển sinh hiện hành. Điều này đồng nghĩa với việc chỉ học sinh lớp 12 hoặc thí sinh đã tốt nghiệp THPT (hoặc tương đương) mới có thể sử dụng kết quả để đăng ký xét tuyển. Học sinh lớp 11 nếu tham gia dự thi chỉ mang tính chất làm quen, tập dượt, không thể dùng kết quả đó cho mùa tuyển sinh sau.

Đặc biệt, kết quả kỳ thi đánh giá năng lực của Bộ Công an chỉ có giá trị sử dụng trong đúng năm tổ chức thi để xét tuyển vào các học viện, trường Công an nhân dân và không được bảo lưu. Đây là quy định bắt buộc, thí sinh cần tuyệt đối lưu ý khi có ý định tham gia kỳ thi này.

Từ thực tế trên, các chuyên gia tuyển sinh khuyến cáo: thí sinh không nên chỉ quan tâm đến việc thi được bao nhiêu điểm mà cần tìm hiểu kỹ kết quả đó có giá trị trong bao lâu, dùng được cho những trường nào, phương thức xét tuyển ra sao. Mọi thông tin liên quan đến thời hạn sử dụng kết quả thi riêng đều được nêu rõ trong đề án tuyển sinh của từng trường.

Để tránh những tình huống đáng tiếc, thí sinh cần chủ động đọc kỹ đề án tuyển sinh, quy định của từng kỳ thi, thường xuyên cập nhật thông tin tuyển sinh từ các trường đại học mà mình quan tâm. Trên cơ sở đó, thí sinh xây dựng kế hoạch học tập, ôn luyện và dự thi phù hợp với năng lực, điều kiện cá nhân và lộ trình tuyển sinh nhằm tận dụng tối đa lợi thế của các kỳ thi riêng trong con đường chinh phục ngưỡng cửa đại học.