Kiểm tra rồi, xử lý thì chưa
Theo bà Phạm Thị Hồng Nga, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội, kết quả kiểm tra của Sở về tình hình thu chi tài chính đầu năm học ở 51 trường, có 12 trường được nêu tên. Lý do là chưa có dự toán chi làm cơ sở thỏa thuận mức thu, chưa có kế hoạch quản lý chặt chẽ đối với khoản thu và không có biên bản thỏa thuận tới từng phụ huynh... "Đoàn kiểm tra đã đề nghị nhà trường giải trình những khoản thu không đúng quy định và hoàn trả lại cho cha mẹ học sinh" - bà Nga khẳng định. Tuy nhiên, đến thời điểm này, ngoài việc yêu cầu các trường trả lại khoản thu không đúng, các quận huyện vẫn lúng túng trong việc xử lý các cá nhân liên quan đến vấn đề này theo yêu cầu của TP. Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thị Bích Ngọc phải nhận xét: TP rất quyết liệt với vấn đề này. Thực tế có những trường thu một số khoản không theo hướng dẫn và không theo quy trình, dẫn tới khiếu nại, đơn thư. UBND TP đã ký văn bản yêu cầu xử lý, nhưng đến thời điểm này, chưa có cá nhân hoặc đơn vị nào bị đề xuất xử lý kỷ luật vì việc này.
Thực tế cho thấy, nếu chỉ dừng lại ở việc yêu cầu các trường trả lại các khoản thu sai, thu nhiều cho phụ huynh như đã từng làm thì chắc chắn, những bức xúc vẫn còn. Ngay cả việc thế nào lạm thu, thu không đúng quy định cũng còn nhiều khúc mắc giữa các sở, quận, huyện. Phó Giám đốc Sở Tài chính Nguyễn Văn Thọ cho rằng: Trước đây các trường còn khó khăn, không xuất hiện nhiều khoản thu. Nay định mức ngân sách càng nhiều, càng xuất hiện thêm nhiều khoản. Nếu cho rằng, phải thu thêm khoản nọ khoản kia mới nâng cao chất lượng đào tạo thì tiêu chí chất lượng là thế nào? Phải có chuẩn chất lượng, căn cứ vào đó mới biết thu bao nhiêu để phù hợp với mức chất lượng đó. Ông Thọ cũng cho biết: Mới đây trong cuộc làm việc với thành phố, Kiểm toán Nhà nước đã kết luận rất gay gắt về việc thu ngoài quy định của các trường Hà Nội. Trong đó yêu cầu các khoản thu ngoài của phụ huynh phải vào sổ sách kế toán của nhà trường.
Tuy nhiên, phía ngành giáo dục và lãnh đạo các quận huyện lại cho rằng, cần làm rõ thế nào là lạm thu, thu đúng hay không đúng. Đại diện UBND quận Thanh Xuân cho biết, hiện tại nhiều trường phải thu tiền photocopy xuất phát từ yêu cầu đổi mới của ngành, như thi trắc nghiệm nhiều nên cần photocopy nhiều tài liệu. "Hay như khối mầm non quy định học phẩm thu 50.000 - 70.000 đồng/trẻ nhưng trên thực tế ngành giáo dục đang đổi mới, học phẩm cần rất nhiều. Quận Thanh Xuân thống kê tổng số tài liệu, đồ dùng theo văn bản của ngành hướng dẫn mua cần mua phải thêm 90.000 đồng/trẻ nữa mới đủ. Việc này có đánh giá là lạm thu?
Năm 2012 có hết sai?
Trước các khoản thu không nằm trong quy định nhưng xuất phát từ nhu cầu thực tế, ông Nguyễn Văn Thọ cho rằng, vấn đề này chỉ có thể giải quyết nếu ngành giáo dục đưa ra được quy trình đào tạo chuẩn để căn cứ vào đó định mức chi ngân sách thì vừa đảm bảo sự nghiệp phát triển đào tạo vừa đảm bảo quản lý nhà nước.
Theo bà Nga, sang năm tới, Sở GD&ĐT sẽ cùng Sở Tài chính tham mưu với TP cụ thể các khoản thu, mức thu ở các trường. Sở Tài chính cho biết cũng sẽ nghiên cứu các chế tài về vấn đề chi thu, ai sai sẽ chịu trách nhiệm.
Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Bích Ngọc nhấn mạnh: Ngành giáo dục nên đưa các khoản cần thu của trường vào chương trình đầu năm chứ không phải để khi vào năm học mỗi trường, mỗi lớp lại đưa ra một khoản thu. Ngành cần làm rõ khoản thu nào cần thì đề xuất đưa vào khung áp dụng cho toàn TP và dứt khoát xử lý Trưởng phòng GD&ĐT, Hiệu trưởng nếu để xảy ra sai phạm.
