Tối 20/10 (giờ Việt Nam), Thủ tướng Anh Liz Truss tuyên bố rời nhiệm sở, chỉ 6 tuần sau khi được bổ nhiệm. Trước đó, lịch sử nước Anh từng ghi nhận trường hợp tại vị ngắn nhất của cố Thủ tướng George Canning, khi ông chỉ lãnh đạo trong 119 ngày trước khi ông qua đời vào năm 1827.
Với sự chia rẽ trong đảng Bảo thủ lúc này, không ứng cử viên Thủ tướng nào tỏ ra nổi trội rõ ràng, và bất kỳ người thay thế nào cũng sẽ phải đối mặt với thách thức là một nền kinh tế Anh có khả năng rơi vào suy thoái. Dưới đây là những cái tên hàng đầu mà truyền thông Anh dự đoán có thể thay thế bà Liz Truss:
Rishi Sunak
Bà Liz Truss đã đánh bại cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak trong cuộc đua lãnh đạo đảng Bảo thủ vào mùa Hè năm nay, với lời hứa cắt giảm thuế và các quy định không hạn chế chi tiêu của Chính phủ.
Ông Sunak, 42 tuổi, từng cảnh báo rằng kế hoạch tài trợ cho các đề xuất thông qua việc vay thêm là liều lĩnh, và có thể làm trầm trọng thêm lạm phát cao hàng thập kỷ cũng như niềm tin của các nhà đầu tư.
Tình hình hiện tại đã chứng minh lời ông nói là đúng, giúp Rishi Sunak trở thành cái tên đầu tiên được nghĩ đến, một người được ưa thích hơn cả sau thông báo từ chức bất ngờ của bà Truss. Một cuộc thăm dò mới của YouGov hôm 18/10 cho thấy, ông Sunak có xếp hạng tốt nhất trong số các lựa chọn thay thế Thủ tướng Anh.
Ông Sunak cũng từng tập hợp được ít nhiều sự ủng hộ của một số lượng các nhà lập pháp Bảo thủ trong các vòng bỏ phiếu ban đầu, trước khi các đảng viên quyết định ủng hộ bà Truss. Nhưng cùng với đó, Rishi Sunak cũng bị coi là một nhân vật gây chia rẽ nơi nội bộ đảng cầm quyền.
Nhiều thành viên trong đảng Bảo thủ, những người thường có tiếng nói mang tính quyết định về người sẽ lãnh đạo đảng, chưa sẵn lòng tha thứ cho ông Sunak vì vai trò của ông ta trong việc khiến cựu Thủ tướng Boris Johnson phải từ chức hồi tháng 6 năm nay.
Boris Johnson
Cựu Thủ tướng Anh, 58 tuổi, đã rời nhiệm sở vào đầu tháng trước sau khi vấp phải phản ứng từ nội các và thành viên đảng nhà, bao gồm việc từ chức của ông Sunak và những người khác trong Chính phủ rút lui sau nhiều tháng bùng nổ loạt bê bối cá nhân của ông Johnson.
Sau thông báo từ chức của Thủ tướng Truss, tờ Times đưa tin rằng ông Johnson đang lên kế hoạch trở lại chính trường. Hình ảnh một "anh hùng Brexit" Boris Johnson vẫn còn khá đậm nét với một bộ phận các nghị sĩ đảng Bảo thủ, nhưng thương hiệu của ông trong lòng các cử tri Anh đã bị tổn hại nghiêm trọng bởi nhiệm kỳ 3 năm đầy tai tiếng vừa qua.
Một cuộc thăm dò gần đây của YouGov cho thấy, chính trị gia đầy kinh nghiệm này nổi tiếng hơn nhiều so với bà Truss. Tuy nhiên, khoảng 2/3 số người được hỏi có quan điểm không tích cực về ông.
Ông Johnson được cho là đã ủng hộ người kế nhiệm Liz Truss trong cuộc đua lãnh đạo đảng hồi tháng 7 năm nay, mặc dù cựu trợ lý hàng đầu của ông, Dominic Cummings, lập luận rằng điều này là do ông dự đoán được nhiệm kỳ của bà sẽ là "một thảm họa", sớm kết thúc để mở đường cho sự trở lại của ông.
Phát biểu tại Mỹ vào tuần trước, nhưng vị cựu Thủ tướng tuyệt nhiên không đề cập đến quan điểm cá nhân về các cuộc khủng hoảng hiện tại đang diễn ra ở Vương quốc Anh.
Ben Wallace
Ông Wallace từng gây ấn tượng trong vai trò là Bộ trưởng Quốc phòng Anh, giữa bối cảnh London cho thấy vai trò quan trọng trong phản ứng của phương Tây đối với chiến dịch quân sự tại Ukraine của Nga.
Được đảng nhà ưa thích, cựu lãnh đạo quân đội gây bất ngờ khi quyết định không tham gia cuộc đua thay thế Thủ tướng Johnson vào mùa Hè, với tuyên bố rằng bản thân "chưa đủ tham vọng". Nhưng trả lời tại hội nghị đảng Bảo thủ gần đây về khả năng cân nhắc tranh cử, ông Wallace đã nói: "Tôi không loại trừ điều đó".
Trong cuộc khảo sát gần đây nhất về các nhà hoạt động Bảo thủ của trang web ConservativeHome, Ben Wallace, 52 tuổi, đã ghi được số điểm chấp thuận ròng là 85,8 điểm, bỏ xa bất kỳ đối thủ tiềm năng nào.
Trước khi tham gia chính trị, ông Wallace từng giữ cấp bậc đại úy trong Lực lượng Vệ binh Scots - một trung đoàn của Quân đội Anh. Ông cũng là thành viên của đội đã đưa thi thể của Công nương Diana về nhà sau vụ tai nạn xe hơi của bà ở Paris.
Penny Mordaunt
Chủ tịch Hạ viện đương nhiệm, 49 tuổi, từng là gương mặt sáng giá để kế nhiệm ông Johnson, và đã có được 8 phiếu bầu của các nghị sĩ trước khi bị bà Truss đánh bại để vào vòng cuối cùng đối đầu với ông Sunak.
Nữ cựu Bộ trưởng Quốc phòng và Thương mại cũng là người ủng hộ Brexit mạnh mẽ, và là nhân vật chủ chốt trong chiến dịch “Vote Leave” vào năm 2016. Tuy nhiên, bà Mordaunt đã vấp phải sự chỉ trích trong cuộc chạy đua lãnh đạo đảng gần đây, khi một số nghị sĩ cáo buộc bà không hiệu quả trong các vai trò trong Chính phủ trước đây.
Hồ sơ tín nhiệm của Mordaunt đã tăng trong tuần này sau khi bà được cử thay mặt Thủ tướng Truss để trả lời một câu hỏi khẩn cấp tại Quốc hội từ phe đối lập Lao động về tình hình bất ổn kinh tế gần đây. Mặc dù phải trực tiếp đối mặt với những cáo buộc rằng bà Truss đang trốn, bà Mordaunt được cho là đã xử lý tình hình tương đối tốt.
Ngoài ra, một số ứng cử viên tiềm năng khác như Bộ trưởng Tài chính mới được bổ nhiệm hôm 14/10 Jeremy Hunt, hay cựu thành viên nội các nặng ký Michael Gove, được cho đều đã từ chối tham gia cuộc đua ghế lãnh đạo đảng cầm quyền lúc này.
