Thúc đẩy thương mại Việt – Mỹ cân bằng, bền vững

Những tín  hiệu tích cực

Thông tin từ Bộ Công Thương, Tuyên bố chung về Khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng được hai nước thống nhất sẽ tăng cường quan hệ kinh tế song phương, qua đó tạo điều kiện tiếp cận thị trường sâu rộng hơn cho hàng xuất khẩu của mỗi bên.

Hai bên sẽ hợp tác trên tinh thần xây dựng nhằm nỗ lực giải quyết các mối quan tâm liên quan đến những rào cản phi thuế quan ảnh hưởng đến thương mại song phương trong các lĩnh vực ưu tiên. Hai bên thống nhất các cam kết về thương mại số, dịch vụ, đầu tư, phát triển bền vững cũng như tăng cường hợp tác để nâng cao khả năng chống chịu của chuỗi cung ứng.

Nhiều chuyên gia nhận định, Khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng Việt - Mỹ vừa được công bố là một tín hiệu tích cực cho thương mại Việt Nam. So với thuế đối ứng mà Mỹ áp cho nhiều nước khác, Việt Nam không bị bất lợi và đang ở mức tương đương với hàng hóa trong khu vực. Đây là tín hiệu tốt, cho thấy Tổng thống Mỹ Donald Trump đánh giá cao thiện chí của Việt Nam trong quan hệ thương mại, đặc biệt là nỗ lực hướng tới cân bằng cán cân thương mại.

Ở chiều xuất khẩu, Tuyên bố chung về Khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng nêu rõ Mỹ sẽ xem xét danh mục hàng hóa Việt Nam được hưởng thuế đối ứng 0%. Đây là một trong những nội dung nổi bật và có giá trị với các ngành hàng xuất khẩu của nước ta, càng ý nghĩa hơn khi Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất.

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, tính đến hết tháng 9/2025, tổng kim ngạch thương mại song phương đạt khoảng 126,4 tỷ USD (tăng 27,3% so với cùng kỳ năm 2024). Năm 2024, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 134,6 tỷ USD, tăng 21,5%; trong đó xuất khẩu đạt 119,5 tỷ USD, tăng 23,2%, còn nhập khẩu đạt 15,1 tỷ USD, tăng 9,3%.

Các DN thuộc một số ngành hàng như dệt may, giày dép, gỗ, nông, thủy sản... đang kỳ vọng thuế quan đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ sẽ được giảm so với mức 20% hiện nay.

Cải thiện cán cân thương mại Việt - Mỹ

Cũng theo Bộ Công Thương, nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ trong 9 tháng năm nay ghi nhận cải thiện tích cực, đạt gần 14 tỷ USD, tăng hơn 23,6% so với cùng kỳ năm 2024 (tương ứng tăng thêm khoảng 2,6 tỷ USD).

Trong đó, nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện dẫn đầu với hơn 4 tỷ USD, tăng khoảng 24%. Đứng thứ hai là nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác, đạt 915,3 triệu USD, tăng 14,6%; tiếp theo là chất dẻo nguyên liệu với 855 triệu USD, tăng 46%...

Với mục tiêu tạo thuận lợi cho dòng chảy thương mại hàng hóa giữa hai bên, một nội dung quan trọng của Khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng là Việt Nam sẽ dành quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho gần như toàn bộ hàng xuất khẩu nông nghiệp và công nghiệp của Mỹ. Theo đó, Việt Nam sẽ xử lý các rào cản, chấp nhận phương tiện được sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn và khí thải của Mỹ; giải quyết các vấn đề liên quan đến giấy phép nhập khẩu thiết bị y tế; đồng thời đơn giản hóa quy trình phê duyệt đối với dược phẩm của Mỹ.

Như vậy, hàng hóa sản xuất tại Mỹ sẽ rộng đường nhập khẩu vào Việt Nam. Dự báo, nhập khẩu từ Mỹ có thể tăng thêm hơn chục tỷ USD trong ngắn và trung hạn. Đơn cử, Vietnam Airlines đã ký hợp đồng với Boeing mua 50 máy bay với tổng giá trị trên 8 tỷ USD. Ngoài ra, các DN Việt Nam cũng đã ký 20 biên bản ghi nhớ với DN Mỹ về nhập khẩu nông sản, tổng giá trị ước tính gần 3 tỷ USD.

Những chỉ dấu tích cực về nội dung của Khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng với Mỹ được kỳ vọng tạo xung lực mới cho quan hệ thương mại và đầu tư song phương. Tuy nhiên, theo TS Lê Quốc Phương - nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công Thương), về dài hạn vẫn cần thận trọng. Bởi quan trọng là làm sao rút ngắn được chênh lệch thương mại.

TS Lê Quốc Phương khuyến nghị, Mỹ hiện chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, với mức xuất siêu còn lớn. Do đó, khi các rào cản thương mại cho hàng hóa Mỹ được gỡ bỏ, Việt Nam cần có chiến lược cụ thể để đưa chênh lệch thương mại về mức cân bằng, bền vững hơn.

Cùng với đó, cần đẩy nhanh đa dạng hóa thị trường, giảm tỷ trọng xuất khẩu tập trung vào một thị trường duy nhất, qua đó giảm thiểu rủi ro và nâng cao khả năng thích ứng của nền kinh tế.