Thực phẩm chức năng: cần hiểu đúng để chủ động chăm sóc sức khỏe

Ngày nay, nhận thức của người dân Việt Nam về chăm sóc sức khỏe đã chuyển dịch mạnh mẽ từ chữa bệnh bị động sang phòng bệnh chủ động và toàn diện. Người dân không còn đợi "có bệnh mới chữa" mà chủ động tìm kiếm các giải pháp để nâng cao sức khỏe, trong đó có thể kể đến nhu cầu mua sắm thực phẩm chức năng, vitamin và các sản phẩm tăng cường miễn dịch tăng cao.

Thấu hiểu nhu cầu chăm sóc sức khỏe hiện đại, tại tọa đàm trực tuyến “Thực phẩm chức năng - Hiểu đúng để dùng đúng” do Hệ thống Nhà thuốc Long Châu phối hợp báo Dân Trí tổ chức ngày 21/10, PGS.TS.DS Nguyễn Tuấn Dũng - Nguyên Trưởng Bộ môn Dược lâm sàng, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, Cố vấn chuyên môn Hệ thống Nhà thuốc Long Châu và BSCKII Đào Trọng Thành - Phó Trưởng khoa Khám bệnh B, Bệnh viện Hữu Nghị đã chia sẻ nhiều thông tin hữu ích về thực phẩm chức năng, giúp người dân có thể chủ động dự phòng bệnh cho bản thân và gia đình.

Giải pháp hỗ trợ chăm sóc sức khoẻ chủ động, cải thiện chất lượng cuộc sống

Theo PGS.TS.DS Nguyễn Tuấn Dũng, thực phẩm chức năng là những sản phẩm được dùng để bổ sung thêm vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm duy trì, tăng cường, cải thiện các chức năng của cơ thể con người. Các sản phẩm này được bổ sung thêm các chất có lợi cho sức khỏe, bao gồm: vitamin, khoáng chất, axit amin, axit béo, enzyme, các loại men hoặc lợi khuẩn (probiotic và prebiotic).

Ông đánh giá, thực phẩm chức năng có thể giúp chăm sóc cơ thể toàn diện từ trong ra ngoài, từ não bộ, tim mạch, gan thận, xương khớp đến làn da... Nếu biết sử dụng đúng loại, đúng thời điểm và đúng liều lượng, người dùng có thể phòng ngừa bệnh tật, duy trì sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Đồng tình với ý kiến của chuyên gia dược lâm sàng, BSCKII Đào Trọng Thành cho rằng, về chiến lược chăm sóc sức khỏe cộng đồng, thực phẩm chức năng có thể đóng góp vai trò quan trọng trong dự phòng bệnh mãn tính và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Vị bác sĩ chia sẻ: “Có thể coi thực phẩm chức năng là dạng trung gian giữa thực phẩm thông thường và thuốc điều trị, vì chúng không trực tiếp chữa bệnh nhưng lại bổ sung dưỡng chất và hỗ trợ các quá trình sinh lý, chuyển hóa của cơ thể. Trong thực tế điều trị, chúng tôi nhận thấy rằng ở nhiều trường hợp, việc sử dụng thực phẩm chức năng đúng cách là cần thiết và mang lại hiệu quả hỗ trợ rõ rệt.

Tuy nhiên, cần nhấn mạnh là thực phẩm chức năng chỉ có vai trò hỗ trợ, không bao giờ có thể thay thế thuốc điều trị. Việc sử dụng chỉ có ý nghĩa khi được lựa chọn đúng loại, đúng liều, có nguồn gốc rõ ràng và được hướng dẫn bởi bác sĩ hoặc dược sĩ chuyên môn”.

Hai chuyên gia khẳng định, trong chiến lược chăm sóc sức khỏe cộng đồng, thực phẩm chức năng nếu được sử dụng đúng đắn sẽ giúp phòng ngừa bệnh tật, cải thiện thể trạng, tối ưu hiệu quả điều trị và giảm chi phí y tế. Đây là một phần quan trọng của mô hình y học dự phòng hiện đại, nhưng cần được hiểu đúng, quản lý chặt và sử dụng có cơ sở khoa học.

Lời khuyên của chuyên gia khi chọn mua thực phẩm chức năng

Trước thực trạng nhiều người sử dụng thuốc, thực phẩm chức năng “vô tội vạ” theo lời khuyên thiếu căn cứ khoa học hay xuất phát từ niềm tin với người nổi tiếng, BSCKII Đào Trọng Thành khuyến cáo người dân cần thận trọng với thông tin y tế trên mạng, đặc biệt là những nội dung quảng cáo do người không có chuyên môn y khoa truyền tải. Việc tự ý làm theo có thể khiến bệnh trở nặng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Bác sĩ cũng khuyên người tiêu dùng chỉ nên sử dụng sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được cấp phép lưu hành bởi Cục Quản lý Dược hoặc Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế); nên tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào. Ông cho rằng, sản phẩm thật không cần “thần thánh hoá” công dụng, sản phẩm an toàn không bán dễ dãi và sản phẩm đáng tin phải có chứng nhận và nguồn gốc rõ ràng.

Còn PGS.TS.DS Nguyễn Tuấn Dũng nêu lên một thực tế người mua thường nhầm, chứ người bán thì không bao giờ “nhầm”. Người bán biết rất rõ mình đang kinh doanh gì - vấn đề là người tiêu dùng phải biết cách chọn lựa nơi uy tín để bảo vệ chính mình. Trước hết, hãy chọn những cơ sở có nguồn gốc rõ ràng, được cấp phép chính thức. Một nguyên tắc đơn giản là: nếu đó chỉ là người bán dạo, bày hàng bên lề đường, thì khi có vấn đề xảy ra, họ có thể lập tức biến mất. Còn những đơn vị đầu tư nghiêm túc, có địa chỉ, thương hiệu, và được cơ quan chức năng cấp phép hoạt động, họ sẽ không đánh đổi cả sự nghiệp của mình chỉ vì một chai thuốc hay một hộp thực phẩm chức năng.

Hiện nay, một số hệ thống nhà thuốc lớn tại Việt Nam đang đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp dược uy tín; ứng dụng công nghệ công nghệ nhận diện nguồn gốc sản phẩm, giúp người dân chủ động hơn trong việc lựa chọn sản phẩm an toàn.

Đơn cử như nhà thuốc Long Châu, người mua có thể quét mã QR trên bao bì để kiểm tra xuất xứ, đơn vị sản xuất, hạn sử dụng và mã công bố hợp pháp; tra cứu nguồn gốc sản phẩm, giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm của thực phẩm chức năng trên tờ hóa đơn mua hàng, trên website và ứng dụng nhà thuốc.

Đặc biệt, hưởng ứng chủ trương lớn của Chính phủ trong cuộc chiến chống hàng giả, hàng kém chất lượng, chuỗi nhà thuốc này cũng hợp tác chiến lược với Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia - Bộ Y tế về kiểm nghiệm nghiêm ngặt toàn bộ sản phẩm dược phẩm, thực phẩm chức năng trong hệ thống.

Thông qua hợp tác, Long Châu cũng tiến hành “kiểm tra kép”: kiểm tra hồ sơ giấy tờ theo quy định của pháp luật và kiểm định thực tế chất lượng sản phẩm một cách thường xuyên, liên tục tại nhà thuốc và từ nhà cung cấp trước khi sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Đây là bước đi thể hiện cam kết của Long Châu trong minh bạch hóa chuỗi cung ứng, nâng tầm tiêu chuẩn chất lượng và đặt sức khỏe người dân ở vị trí trung tâm.