Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un tại Hà Nội vào ngày 27-28 / 2 tới sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều Tiên đầu tiên diễn ra tại Singapore vào tháng 6.
Ông Trump đang tìm kiếm tiến bộ đáng kể trong việc phi hạt nhân hóa Triều Tiên để đổi lấy lời hứa hỗ trợ kinh tế, nhưng ông Kim Jong-un cũng sẽ không dễ dàng từ bỏ hạt nhân. Sự kiện này có thực sự tạo ra tiến bộ thực sự về phi hạt nhân hóa? Dưới đây là năm vấn đề sẽ là trung tâm của hội nghị thượng đỉnh sắp tới.
Trump muốn gì từ Kim?
Yêu cầu chính của Mỹ là Triều Tiên từ bỏ vũ khí hạt nhân và đặc biệt là tên lửa đạn đạo liên lục địa, sau khi nước này chứng tỏ khả năng vào năm 2017 có thể đe dọa tới Mỹ. Mục tiêu này nếu thành công, sẽ là một thành tựu ngoại giao lớn. Đối với ông Trump sẽ giúp chuyển hướng sự chú ý của công chúng khỏi các vụ bê bối trong nước và củng cố nỗ lực của ông cho nhiệm kỳ thứ hai tại văn phòng.
| Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un |
Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để đạt được mục tiêu của Mỹ về 'phi hạt nhân hóa cuối cùng, được xác minh đầy đủ' của Triều Tiên. Bước đầu tiên, Washington muốn Bình Nhưỡng đồng ý với thời gian biểu phi hạt nhân hóa cụ thể và thực hiện một bước cụ thể hướng tới mục tiêu đó, như quay trở lại Hiệp ước Không phổ biến (NPT), tiết lộ đầy đủ về chương trình hạt nhân và chấp nhận thanh tra quốc tế.
Ông Trump rõ ràng đang cố gắng hoàn thành nhiệm vụ phức tạp thông qua các cuộc đàm phán trực tiếp với Kim. Nhưng nhiều người lo ngại rằng Trump có thể vượt ra khỏi chiều sâu của mình, cho phép Triều Tiên tự đàm phán về các điều khoản của mình.
Kim muốn gì từ Trump?
Ông Kim Jong-un có một danh sách mong muốn dài, bao gồm cả việc hủy bỏ trừng phạt, chấm dứt chính thức Chiến tranh Triều Tiên, rút lại lực lượng quân sự của Mỹ và Hàn Quốc, một hiệp ước hòa bình và nguồn hỗ trợ kinh tế lớn.
Hủy bỏ trừng phạt và hỗ trợ kinh tế có tầm quan trọng đặc biệt đối với Triều Tiên dưới thời ông Kim Jong-un, với việc chuyển trọng tâm sang cải cách kinh tế sau khi thử nghiệm thành công một tên lửa đạn đạo vào tháng 11/ 2017 được coi là có khả năng vươn tới lục địa Mỹ.
Triều Tiên tin rằng họ đã hành động đủ khi dỡ bỏ một địa điểm thử hạt nhân và tạm dừng các vụ thử và phát nổ tên lửa trong hơn một năm. Hiện nay Bình Nhưỡng chỉ đơn giản là chờ đợi một lời đề nghị từ Mỹ.
Kết quả có khả năng là gì?
Ít ai tin rằng Triều Tiên sẽ thực sự từ bỏ kho vũ khí hạt nhân. Bình Nhưỡng dự kiến sẽ có những nhượng bộ vừa đủ để giữ cho ông Trump vui vẻ, nhưng không có gì hơn thế.
Triều Tiên được cho là sẵn sàng tiếp nhận các thanh sát viên từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế tại tổ hợp hạt nhân chính ở Yongbyon, phía bắc Bình Nhưỡng, nhưng không có tín hiệu sẵn sàng quay trở lại NPT và tháo dỡ tổ hợp Yongbyon.
Đổi lại, Mỹ có khả năng đồng ý với tuyên bố kết thúc chiến tranh tuyên bố chấm dứt Chiến tranh Triều Tiên. Đó sẽ là một tuyên bố chính trị không có quyền lực hợp pháp, việc thông qua sẽ không làm thay đổi việc triển khai lực lượng quân sự Mỹ ở Hàn Quốc - hoạt động như một lực lượng chống lại sự xâm lược tiềm tàng của Triều Tiên. "Đó chỉ là lời nói hoa mỹ. Một cử chỉ chính trị", Robert Kelly, giáo sư tại Đại học Quốc gia Pusan, Hàn Quốc cho biết. "Tiếp theo là hiệp ước hòa bình thực sự, điều đó là có thật, nhưng sẽ mất một thời gian để tiến đến".
Các nhượng bộ tiềm năng khác của Mỹ bao gồm cho phép nối lại các dự án liên Triều, như Khu công nghiệp Kaesong ở phía bắc Khu phi quân sự hoặc du lịch tại núi Kumgang ở Triều Tiên.
Tại sao lại là Việt Nam?
Bằng cách tổ chức một hội nghị thượng đỉnh tại Việt Nam, ôngTrump đang gửi một thông điệp tới Bình Nhưỡng rằng các quốc gia từng đối đầu có thể xây dựng quan hệ tích cực, rằng Bình Nhưỡng nên tập trung vào cải cách kinh tế, thay vì phát triển hạt nhân, theo Stephen Nagy, phó giáo sư cao cấp tại Đại học Christian quốc tế tại Tokyo, Nhật Bản.
Việt Nam cũng là một hình mẫu hữu ích theo quan điểm của Washington, nhờ thái độ độc lập với Trung Quốc. Trong lịch sử, "Việt Nam luôn thận trọng về sự bành trướng của Trung Quốc trong khu vực", Shawn Ho, nghiên cứu sinh tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam tại Singapore cho biết.
Trung - Hàn - Nhật xem hội nghị thượng đỉnh như thế nào?
Bắc Kinh đương nhiên cảnh giác với một mối quan hệ ấm lên quá nhanh giữa Washington và Bình Nhưỡng. "Trung Quốc không muốn Triều Tiên gần gũi với Mỹ trong trung hạn", ông Ho nói. Trung Quốc "muốn càng nhiều nước thân thiện với Trung Quốc, thân Trung Quốc, càng tốt, đặc biệt là các nước ở khu vực lân cận có chung đường biên giới trên bộ."
Trong khi Bắc Kinh có khả năng thúc đẩy Washington đạt được thỏa thuận hạt nhân với Bình Nhưỡng, Bắc Kinh cũng có thể linh hoạt hơn trong các vấn đề thương mại song phương nếu Mỹ cho thấy hợp tác trên mặt trận hạt nhân, các chuyên gia cho biết.
Trong khi đó, Tokyo và Seoul đang tìm kiếm các tiến bộ thực sự trong vấn đề phi hạt nhân hóa. Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã "đặt cược" chiếc ghế của mình trong lần xúc tiến này. Nếu không thành công, đảng của ông có thể bị đánh bại trong cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo vào năm 2022. Đối với Nhật Bản, việc loại bỏ mối đe dọa hạt nhân do Bình Nhưỡng gây ra là một vấn đề an ninh khẩn cấp liên quan đến duy trì sự ổn định kinh tế và chính trị.
