Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia

Trình bày Tờ trình, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết, theo quy định của Luật Đất đai năm 2024 và Nghị định số 102/2024/NĐ-CP, Chính phủ sẽ trình Quốc hội điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 với các nội dung chủ yếu gồm: điều chỉnh 8 chỉ tiêu sử dụng đất gồm: nhóm đất nông nghiệp (trong đó có các loại đất: đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên); nhóm đất phi nông nghiệp (trong đó có các loại đất: đất quốc phòng, đất an ninh); không trình Quốc hội phê duyệt Kế hoạch sử dụng đất quốc gia.

Việc tính toán, xác định 8 chỉ tiêu sử dụng đất trong Quy hoạch sử dụng đất quốc gia điều chỉnh lần này cần phải tiến hành rà soát kỹ lưỡng, cân đối các chỉ tiêu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực và địa phương; trong đó, ưu tiên bố trí quỹ đất sử dụng cho mục đích quốc phòng, an ninh, giữ ổn định quỹ đất trồng lúa để bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, quản lý chặt chẽ đất rừng, duy trì độ che phủ rừng để góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, ứng phó với biến đổi khí hậu và thực hiện mục tiêu phát triển bền vững.

Chính phủ đề xuất nội dung Quốc hội quyết định chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 như sau: "Đồng ý chủ trương giao Chính phủ tổ chức lập điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, trình Quốc hội thông qua trong năm 2025" và đưa thành một nội dung tại Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, việc Chính phủ đề xuất điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia là phù hợp với yêu cầu của Quốc hội tại Nghị quyết số 103/2023/QH15 ngày 09/11/2023 của Quốc hội, nhất là trong bối cảnh nước ta đang chuẩn bị triển khai một số dự án quan trọng quốc gia trong lĩnh vực giao thông. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, theo quy định của Luật Quy hoạch, việc điều chỉnh quy hoạch được thực hiện khi có một trong 7 căn cứ quy định tại Điều 53 của Luật Quy hoạch.

Trong khi đó, Tờ trình và Báo cáo rà soát Quy hoạch sử dụng đất quốc gia chưa phân tích làm rõ việc đề xuất điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia là dựa vào căn cứ nào trong 7 căn cứ tại Điều 53 của Luật Quy hoạch. Do đó, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cần bổ sung nội dung đánh giá về tính cấp thiết cần điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, bảo đảm đáp ứng căn cứ điều chỉnh quy hoạch quy định tại Điều 53 của Luật Quy hoạch.

Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ phân tích, đánh giá một cách toàn diện, làm rõ hơn nữa nguyên nhân, đề xuất giải pháp để cải thiện hiệu quả thực hiện Quy hoạch này; đánh giá tác động của chính sách, pháp luật đến việc thực hiện các chỉ tiêu sử dụng đất…

Tại phiên họp, đa số các đại biểu cơ bản tán thành với sự cần thiết trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Việc Chính phủ đề xuất sửa đổi 4 luật trong lĩnh vực đầu tư, 7 luật trong lĩnh vực tài chính, ngân sách cho thấy quyết tâm lớn trong hoàn thiện đồng bộ thể chế, chính sách vĩ mô để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, góp phần hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trong thời gian tới.  Tuy nhiên, việc điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia là vấn đề lớn, tác động đến tất cả các ngành, lĩnh vực, toàn bộ nền kinh tế, do đó cần có tính toán thận trọng để chỉ điều chỉnh những gì thực sự cần thiết, tránh gây xáo trộn, ảnh hưởng đến sự ổn định của chính sách hỗ trợ đầu tư kinh doanh.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đồng thời, cho rằng, khi trình nội dung này ra Quốc hội phải thể hiện rõ về mặt chủ trương, bảo đảm phù hợp với 7 căn cứ nêu tại Điều 53, Luật Quy hoạch. Đồng thời, làm rõ hơn các căn cứ về sự cần thiết điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, nguyên tắc điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải tuân thủ theo quy định pháp luật về việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch. Đây là một nguyên tắc cơ bản nhất.

Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, bảo đảm nhu cầu sử dụng đất để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, phân bổ hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả nguồn lực đất cho các ngành, lĩnh vực ở địa phương.  Về nội dung chủ trương điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, cần làm rõ các nội dung thể hiện chủ trương điều chỉnh quy hoạch, bởi hiện theo báo cáo chỉ có chủ trương về sự cần thiết.

Trên cơ sở kết quả rà soát quy hoạch sử dụng đất quốc gia, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, phải chỉ ra được những chỉ tiêu sử dụng đất nào đang thực hiện kém hiệu quả; những chỉ tiêu nào cần được điều chỉnh tăng, giảm, và thuyết minh rõ để Quốc hội xem xét. Ngoài ra, cần có định hướng các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể nhằm khắc phục tồn tại, hạn chế trong thực hiện Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời gian vừa qua.

Kết luận nội dung họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đồng thời nhấn mạnh, Chính phủ chịu trách nhiệm về số liệu, tình hình thực hiện Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030 tầm nhìn đến năm 2050 và số liệu nhu cầu sử dụng đất.