Đảm bảo sự công bằng
Như báo Kinh tế & Đô thị đã đưa tin, vừa qua, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam vừa có văn bản gửi Bộ VHTT&DL góp ý dự thảo (lần 3) Nghị định quy định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT.
Trong đó có nêu rõ: “Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam không đồng ý với ý kiến “trình Chính phủ chưa quy định đối tượng “người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật” vào đối tượng xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT tại dự thảo Nghị định này”, mà “đề nghị Bộ VHTT&DL triển khai các cuộc đối thoại trực tiếp để đưa ra được quy định phù hợp cho “người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật” trong xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT tại Nghị định lần này.
Về đề xuất của Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam, Bộ VHTT&DL cho biết, các ý kiến góp ý, đề xuất cách tính thời gian hoạt động sáng tạo văn học nghệ thuật mà Hội NSNA đưa ra để xét danh hiệu cho đối tượng bổ sung chưa bao quát đầy đủ thực tiễn hoạt động của đối tượng cũng chưa bảo đảm được sự công bằng trong xã hội khi chỉ xét tặng cho các cá nhân là hội viên của Hội nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam (trong khi việc tham gia Hội theo quy định của pháp luật là tự nguyện). Về đánh giá giá trị xuất sắc của tác phẩm, các ý kiến góp ý đề xuất chưa nêu được tiêu chí cụ thể.
Bộ VHTT&DL nêu rõ quan điểm, việc xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật” khi chưa thống nhất và đảm bảo các quy định về đối tượng, tiêu chuẩn và cách tính thời gian hoạt động sáng tạo tác phẩm tương tự như đối tượng “nghệ sĩ hoạt động biểu diễn nghệ thuật” quy định tại điểm a khoản 1 Điều 66 Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 sẽ tác động trực tiếp đến hoạt động văn hóa nghệ thuật, xáo trộn hệ thống pháp luật, gây tâm lý bất ổn đối với các cá nhân hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp.
Vì vậy, tại báo cáo tiếp thu và giải trình ý kiến thẩm định đối với dự thảo Nghị định quy định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT, Bộ VHTT&DL cho biết sẽ trình Chính phủ dự thảo Nghị định chưa quy định đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật” vào đối tượng xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT, đồng thời, đây cũng là một nội dung xin ý kiến Chính phủ trong Tờ trình và tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành, các Hội VHNT chuyên ngành T.Ư để nghiên cứu đưa ra những quy định phù hợp trong xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật".
Trong thời gian tới, Bộ VHTTDL sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành, các Hội VHNT chuyên ngành T.Ư để nghiên cứu đưa ra những quy định phù hợp trong xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật”.
Thẩm định kỹ lưỡng
Thời gian qua, Bộ VHTT&DL đã tổ chức 6 Hội nghị đánh giá tác động về đối tượng, tiêu chuẩn, điều kiện xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT và lấy ý kiến góp ý dự thảo Nghị định tại hai khu vực phía Bắc và phía Nam. Ban soạn thảo đã nhận được trên 60 ý kiến của các đại biểu trao đổi, thảo luận trực tiếp tại các Hội nghị và 95 ý kiến góp ý bằng văn bản của các cơ quan, tổ chức có liên quan. Qua tổng hợp ý kiến, Bộ VHTT&DL cho biết, có hai nhóm ý kiến liên quan đến việc xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa, nghệ thuật”.
Nhóm ý kiến thứ nhất: Đề nghị xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng Nhạc sĩ sáng tác và Nhiếp ảnh gia như đề nghị của Hội Nhạc sĩ Việt Nam và Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam. Nhóm ý kiến thứ hai không đồng ý xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật”. Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cân nhắc việc xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng Nhạc sĩ sáng tác và Nhiếp ảnh gia vì tác phẩm của họ đang thuộc đối tượng xét tặng “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước” về VHNT.
Theo Bộ VHTT&DL, việc đánh giá, trao tặng danh hiệu, giải thưởng nói trên phải phù hợp với Điều 5 của Luật Thi đua, khen thưởng “không tặng thưởng nhiều hình thức cho một thành tích đạt được".
Sau khi tiếp thu các ý kiến góp ý, Bộ VHTT&DL tiếp tục gửi Công văn đề nghị 9 Hội VHNT Trung ương góp ý dự thảo lần 3, tuy nhiên chỉ nhận được văn bản góp ý của 6 Hội chuyên ngành. Trong đó, 5/6 ý kiến không đồng ý xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật”.
Tại báo cáo tiếp thu và giải trình ý kiến thẩm định đối với dự thảo Nghị định quy định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT, Bộ VHTT&DL cho biết, dự thảo được Bộ VHTTDL xây dựng theo nhóm ý kiến thứ hai: chưa quy định đối tượng mới “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật” vì chưa đề xuất được đầy đủ và bao quát hết các đối tượng phù hợp với các loại hình văn học, nghệ thuật thuộc 9 Hội VHNT chuyên ngành; chưa quy định được cách tính thời gian hoạt động sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật; chưa lượng hóa được tiêu chuẩn để xác định “tác phẩm xuất sắc có giá trị cao về nội dung tư tưởng và nghệ thuật được công chúng yêu thích đón nhận” nên không có căn cứ để xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT đối với đối tượng này.
