Tôn vinh những “người hùng thầm lặng” mang nhóm máu hiếm giữ lửa sự sống

Những năm gần đây, nhu cầu sử dụng các chế phẩm máu nhóm hiếm Rh(D) âm tại các cơ sở y tế, đặc biệt tại Hà Nội liên tục tăng so với giai đoạn trước, phần lớn đều được Viện Huyết học – Truyền máu T.Ư huy động người hiến máu để đáp ứng kịp thời, đầy đủ. Chương trình nhằm góp phần nâng cao nhận thức, đồng thời tri ân, tôn vinh những đóng góp thầm lặng, sẵn sàng hiến máu của người hiến máu nhóm máu hiếm.

PGS.TS Trần Ngọc Quế - Giám đốc Trung tâm Máu quốc gia, Viện Huyết học – Truyền máu T.Ư cho biết, việc đảm bảo nguồn người hiến máu nói chung, đặc biệt là nguồn người hiến máu có nhóm máu hiếm Rh(D) âm nói riêng gặp rất nhiều khó khăn và thách thức, do tại Việt Nam, tỷ lệ người mang nhóm máu Rh(D) âm chỉ chiếm khoảng 0,07 - 0,1% dân số. Khi người bệnh có nhóm máu hiếm cần truyền máu, từng giây phút trôi qua đều là những khoảnh khắc vô giá bởi không phải lúc nào tại các Trung tâm máu cũng có sẵn nguồn máu hiếm dự trữ.

Khẳng định những đóng góp và cảm kích tấm lòng của những người mang trong mình nhóm máu hiếm đã không ngần ngại đêm khuya, mưa gió, đường xa cách trở vẫn sẵn sàng lên đường, đến đúng giờ hẹn để hiến máu, PGS.TS Trần Ngọc Quế bày tỏ, họ chính là phao cứu sinh duy nhất, ngân hàng máu sống đặc biệt mà cho đến nay, dù y học đã phát triển vượt bậc nhưng vẫn chưa có phương pháp tối ưu nào có thể thay thế được. Những “người hùng thầm lặng” mang trong mình dòng máu hiếm quý giá, luôn sẵn sàng sẻ chia sự sống và thắp lên hy vọng cho những người bệnh cần máu.

Viện Huyết học – Truyền máu T.Ư hy vọng những người hiến máu nhóm máu hiếm sẽ luôn là cầu nối vận động những người thân quen có cùng nhóm máu hiếm kết nối với Trung tâm Máu quốc gia, câu lạc bộ người có nhóm máu hiếm để có một cộng đồng những người hiến máu có nhóm máu hiếm thật lớn mạnh, sẵn sàng hiến máu bất cứ khi nào người bệnh cần.

Tính đến tháng 11/2025, Hội Truyền máu quốc tế công nhận có tới 48 hệ nhóm máu hồng cầu với 398 kháng nguyên nhóm máu khác nhau. Mỗi hệ nhóm máu lại có các nhóm máu khác nhau do sự có mặt hay vắng mặt của kháng nguyên mang đặc tính di truyền trên bề mặt hồng cầu và kháng thể trong huyết thanh của người đó. Trong đó, hệ nhóm máu ABO và hệ nhóm máu Rh là quan trọng nhất trong thực hành truyền máu. Các nhóm máu O, A, B, AB thuộc hệ nhóm nhóm máu ABO. Hệ nhóm máu Rh có hệ kháng nguyên đa dạng và phức tạp nhất với 56 kháng nguyên, trong đó kháng nguyên D là phổ biến nhất.

Kháng nguyên nhóm máu có tỷ lệ rất khác nhau tùy thuộc vào chủng tộc, quốc gia và các vùng địa lý. Do đó, nhóm máu này có thể là hiếm ở người da trắng, nhưng chưa chắc đã hiếm ở người châu Á và ngược lại.

Hội Truyền máu Quốc tế quy ước nhóm máu có tần suất xuất hiện dưới 0,1% được gọi là nhóm máu hiếm và dưới 0,01% được gọi là nhóm máu rất hiếm.

Tại Việt Nam, một trong những nhóm máu hiếm hay nhắc đến là Rh(D) âm vì chỉ chiếm dưới 0,1% dân số. Trong khi tỷ lệ nhóm máu Rh(D) âm trong cộng đồng ở châu Âu hay nhiều nước lại không phải là hiếm, vì có thể chiếm tới 15 – 40% dân số.