Đồ uống có cồn
Uống nhiều rượu có thể gây ra bệnh xơ gan, do uống rượu khiến mô gan khỏe mạnh bị thay thế bằng mô sẹo, dẫn đến nhiều vấn đề về gan, tăng nguy cơ phải ghép gan.
Người uống rượu trải qua nhiều giai đoạn tiền thân của tổn thương gan. Các giai đoạn chính là tích tụ mỡ bên trong tế bào gan (gọi là gan nhiễm mỡ) và tình trạng viêm cấp tính (gọi là viêm gan do rượu) dẫn đến chết tế bào gan và sẹo. Xơ gan là giai đoạn cuối cực kỳ nguy hiểm của bệnh gan nhiễm mỡ.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ định nghĩa uống nhiều rượu là 15 ly trở lên mỗi tuần đối với nam giới và 8 ly trở lên mỗi tuần đối với phụ nữ. Một ly được quy ước là 1 chai bia 350 ml, 1 ly rượu vang 150 ml hoặc 1 ly rượu mạnh 45 ml.
Nước ngọt có ga
Đồ uống có ga là một trong những nguồn gây tổn thương gan phổ biến nhất cho những người không có yếu tố nguy cơ mắc bệnh gan.
Theo nghiên cứu được công bố trên Journal of Gastroenterology and Hepatology của Canada, uống nước ngọt và đồ uống có ga thường xuyên có thể tăng nguy cơ tích tụ chất béo ở gan. Điều này gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), tình trạng chất béo tích tụ ở gan, làm suy yếu chức năng của nó và tăng viêm.
Ngoài ra, hàm lượng đường cao và các chất phụ gia nhân tạo trong đồ uống có ga gây áp lực lên gan, dẫn đến tích lũy chất béo, có thể phát triển thành biến chứng gan nghiêm trọng theo thời gian.
Đồ uống nhiều đường
Đồ uống nhiều đường như trà có hương vị, thức uống từ trái cây, thậm chí cả nước ép đóng chai thường chứa một lượng đường bổ sung đáng báo động. Những loại đường này, đặc biệt là ở dạng lỏng, nhanh chóng được hấp thụ và có thể làm quá tải gan.
Khi đường được chuyển hóa, nó biến thành chất béo, có thể tích tụ trong gan và dẫn đến NAFLD, tương tự tác hại của đồ uống có ga. Theo thời gian, gan dễ bị viêm, và trong trường hợp nghiêm trọng phát triển xơ hóa hoặc xơ gan.
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa JAMA do các nhà nghiên cứu đến từ Trường Y Harvard thực hiện với sự tham gia của 98.786 phụ nữ trong độ tuổi từ 50-79 trong hơn 20 năm đã chỉ ra tác hại của đồ uống có đường với gan.
Kết quả nghiên cứu cho thấy những người uống ít nhất 1 phần nước ngọt hoặc nước trái cây có đường mỗi ngày có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp 1,75 lần và có nguy cơ tử vong vì bệnh gan mạn tính cao gấp 2,5 lần so với những người uống ít hơn 3 phần đồ uống có đường trong một tháng.
Các nhà nghiên cứu giải thích rằng việc tiêu thụ đồ uống có đường thường xuyên không chỉ làm tăng nguy cơ gây béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch mà còn thúc đẩy tình trạng kháng insulin và viêm nhiễm. Các yếu tố này có liên quan chặt chẽ đến sức khỏe của gan và quá trình tiến triển của ung thư gan.
Nước tăng lực
Nhiều người uống nước tăng lực khi cần giảm mệt mỏi, tăng cường năng lượng nhanh, nhưng chúng có hại hơn là có lợi. Theo nghiên cứu của Viện Y học Quốc gia Mỹ, chấn thương gan cấp tính được chứng minh có liên quan đến việc uống nước tăng lực quá mức.
Gan phải làm việc chăm chỉ hơn để phá vỡ các thành phần như liều lượng cao của taurine, caffeine và các chất kích thích khác trong đồ uống này. Tiêu thụ quá mức nước tăng lực có thể gây suy gan, thậm chí trong một số trường hợp cần ghép gan.
Trà sữa
Với thành phần chính gồm trà, sữa, đường và các phụ gia như bột béo, hương liệu nhân tạo, chất bảo quản cùng topping như trân châu, trà sữa dù ngon miệng nhưng là "gánh nặng" cho sức khỏe.
Điểm đáng lo ngại nhất là hàm lượng đường cao, thường dưới dạng siro chứa fructose. Theo nghiên cứu trên tạp chí Nutrition Journal, tiêu thụ đồ uống có đường như trà sữa làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) - tình trạng chất béo tích tụ trong gan, có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan.
Khi uống trà sữa thường xuyên, gan phải hoạt động hết công suất để lọc bỏ chất độc, dẫn đến quá tải và suy giảm chức năng. Vì vậy, để bảo vệ gan, hãy hạn chế trà sữa và ưu tiên các lựa chọn lành mạnh hơn.
Một số cách để bảo vệ, thải độc gan
Gan là cơ quan quan trọng có chức năng lọc chất độc trong máu và giúp phân hủy chất béo. Khi gan bị quá tải chất độc, nó có thể trở nên chậm chạp và hoạt động kém hiệu quả. Điều này có thể dẫn đến sự tích tụ chất béo, cholesterol và các chất độc khác trong cơ thể. Vì vậy, việc duy trì một lối sống lành mạnh và thực hiện các thói quen sau có thể giúp bảo vệ gan:
Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh
Hãy ăn cá và thịt nạc, rau lá xanh đậm, gạo lứt hoặc mì ống. Ăn nhiều chất xơ, bao gồm các loại thực phẩm như đậu và ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế thực phẩm nhiều chất béo, nhiều đường. Tránh các thực phẩm gây viêm, chẳng hạn như thực phẩm chế biến sẵn, bánh quy và đồ ăn nhẹ cũng như gluten khó tiêu hóa hơn. Giảm lượng muối ăn vào.
Cân nhắc khi uống rượu: Nếu bạn nghĩ chỉ những người say rượu sẽ bị xơ gan là sai lầm vì chỉ cần khoảng 100ml rượu mạnh mỗi ngày đối với nam giới ( 50 ml đối với phụ nữ) có thể bắt đầu gây sẹo cho gan.
Uống nhiều nước
Uống chất lỏng, đặc biệt là nước để tránh mất nước. Nước sẽ giúp loại bỏ độc tố nhanh hơn, ví dụ trà xanh, trà nghệ và nước ép củ cải đường hoặc các nước uống nói trên có nhiều lợi ích bổ sung cho gan.
Để bảo vệ gan hãy duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn đủ chất dinh dưỡng, uống đủ nước và rèn luyện thói quen vận động.
Tập thể dục
Gan của bạn sẽ xử lý hầu hết các chất độc ra khỏi hệ thống nhưng bạn cũng có thể làm sạch cơ thể thông qua việc đổ mồ hôi. Tập thể dục sẽ giúp bài tiết chất độc và giảm bớt gánh nặng cho gan. Tránh bệnh gan nhiễm mỡ bằng cách tránh béo phì nhờ vận động, tập thể dục thể thao.
Ngủ đủ giấc
Cơ thể bạn cần ngủ để phục hồi và tập trung vào việc chữa lành. Ngủ ít nhất sáu đến tám giờ mỗi đêm và nhớ uống một cốc nước khi thức dậy để giữ nước.
Ngăn ngừa viêm gan A, B và C
Tiêm phòng: Tiêm phòng vaccine viêm gan A và B là những bệnh do virus gây ra ở gan. Hãy hỏi bác sĩ nếu bạn có nguy cơ.
Thực hành tình dục an toàn: Viêm gan B và C có thể phát triển thành tình trạng mạn tính và có thể phá hủy gan của bạn. Chúng được truyền qua máu và các chất dịch cơ thể khác. Quan hệ tình dục an toàn là cách phòng ngừa lây truyền bệnh.
Rửa tay: Viêm gan A lây lan qua tiếp xúc với thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm vì vậy luôn chú ý đển việc rửa tay sạch và thực hiện thói quen ăn uống sạch, vệ sinh.
Ngoài ra cần chú ý đến việc sử dụng các loại thuốc, kể cả thảo dược, không tự ý uống khi không có chỉ định của bác sĩ. Tránh xa các hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu và các chất độc khác có thể làm hỏng gan của bạn. Đọc nhãn cảnh báo trên các hóa chất trong trường hợp phải sử dụng.
