Hầu hết các trường hợp nhập viện muộn đều do sự chủ quan, không tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ về phương pháp điều trị, cách sử dụng thuốc, theo dõi tái khám theo đúng lịch hẹn và tâm lý lo ngại dịch bệnh Covid-19 trì hoãn đưa trẻ đi khám bệnh.
Nguy kịch vì không dám đến bệnh viện khám bệnh
Bé trai Đ.P. (8 tuổi, Chương Mỹ), được chẩn đoán bị hội chứng thận hư kháng thuốc từ năm 2018. Gia đình cho biết, do lo sợ việc cho con đi khám sẽ lây nhiễm bệnh cho con, nên đã 7 tháng nay gia đình không cho con đi khám theo lịch hẹn của bác sĩ mà tự ý điều chỉnh thuốc cho trẻ uống. Cách đây 15 ngày trẻ bị phù toàn thân nhưng gia đình vẫn chủ quan chưa đưa con đi khám. Ngày 27/9/2021 khi trẻ xuất hiện tình trạng co giật, co quắp tay chân, sùi bọt mép thì gia đình mới đưa con đến bệnh viện huyện, sau đó được chuyển lên bệnh viện tỉnh để theo dõi và điều trị. Do bệnh chuyển biến nặng ngày 28/9/2021, trẻ được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương.
| Một trường hợp bệnh nhi biến chứng nặng do chậm trễ đi viện hiện đang được theo dõi tại khoa Điều trị tích cực nội khoa |
Thạc sĩ Bùi Thị Tho - Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, trẻ vào khoa trong tình trạng suy hô hấp phải thở máy, phù to toàn thân, bụng chướng, cao huyết áp, co giật toàn thân. Sau khi nhập khoa các bác sĩ chẩn đoán trẻ bi suy hô hấp do tình trạng phù và giảm canxi máu, cao huyết áp. Cả 3 nguyên nhân này do bệnh thận của trẻ không được theo dõi, đánh giá và điều trị kịp thời. Ngay lập tức, trẻ được xử trí các cơn co giật, truyền đạm, lợi tiểu, thuốc hạ áp. Hiện trẻ đã cai được máy thở, tuy nhiên tình trạng hội chứng thận hư kháng thuốc do không tuân thủ điều trị nên có tiên lượng xấu.
Một trường hợp khác đang điều trị tại khoa Hồi sức Nội tim mạch – Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Nhi Trung ương là bé gái K.N. (10 tháng tuổi, Vĩnh Phúc). Gia đình cho biết, từ khi sinh ra thấy trẻ nhẹ cân, thấp còi hơn những trẻ cùng trang lứa nhưng gia đình không cho con đi khám. 4 ngày trước khi nhập viện, trẻ xuất hiện tình trạng ho, sốt, khò khè tuy nhiên lo sợ dịch bệnh Covid-19 và nghĩ trẻ ốm, mệt thông thường nên tự mua thuốc điều trị tại nhà mà không cho trẻ đi khám. Sau 4 ngày điều trị tại nhà, khi thấy trẻ sốt cao kèm khó thở, tím tái thì gia đình mới đưa trẻ đến Bệnh viện Sản Nhi tỉnh để thăm khám và điều trị.
Tại đây trẻ được các bác sĩ chẩn đoán suy hô hấp, viêm phổi, tim bẩm sinh. Do tình trạng chuyển biến nặng, ngày 28/9/2021 trẻ được chuyển đến khoa Hồi sức Nội tim mạch, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp thục theo dõi và điều trị.
TS Lê Hồng Quang - Trưởng khoa Hồi sức Nội tim mạch - Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, trẻ nhập viện trong tình trạng viêm phổi nặng do virus RSV, suy hô hấp, suy tim, tăng áp phổi nặng, còn ống động mạch lớn ... Sau khi nhâp viện trẻ được hỗ trợ thở máy và điều trị viêm phổi do virus RSV. Hiện trẻ vẫn phải thở máy, tiên lượng nặng, nguy cơ tử vong cao do trẻ nhập viện muộn, quá ‘thời điểm vàng’ để phẫu thuật. Nếu bệnh nhi được gia đình đưa đi khám sớm sẽ phát hiện ra bệnh tim bẩm sinh, thì bệnh nhi sẽ được điều trị can thiệp, phẫu thuật sớm, đúng thời điểm bệnh tim bẩm sinh sẽ khỏi hoàn toàn, mang lại chất lượng cuộc sống tốt cho trẻ.
Đừng vì lo sợ dịch bệnh Covid-19 mà chậm trễ đưa trẻ đi viện
Theo TS Lê Hồng Quang, trong đợt dịch này, số trẻ bị ốm không đi khám kịp thời mà chỉ đến khi bệnh nặng, cần can thiệp hỗ trợ về hô hấp, hỗ trợ về tuần hoàn mới đến bệnh viện có xu hướng gia tăng. Nhiều gia đình chủ quan, không cho con đến bệnh viện khám khi con bị ốm mà để con ở nhà và tự chữa theo đơn thuốc cũ, hay kinh nghiệm từ bạn bè, mạng xã hội… Chỉ đến khi con bị nặng mới đến khám và được chẩn đoán là mắc tim bẩm sinh nặng.
Bên cạnh đó, có những trường hợp bệnh nhi được chẩn đoán tim bẩm sinh phức tạp phải trải qua 2 – 3 lần phẫu thuật, nhưng sau khi được các bác sĩ tiến hành phẫu thuật tim bẩm sinh lần thứ nhất thành công thì không đến khám để phẫu thuật lần 2, lần 3 theo đúng lịch hẹn của bác sĩ hoặc không tái khám để uống thuốc điều trị trong giai đoạn phẫu thuật lần tiếp theo.
Ngoài ra, có những bệnh nhi sau khi được phẫu thuật triệt để, đã sửa được hết dị tật ở tim nhưng sau phẫu thuật, gia đình không đưa trẻ đến khám theo hẹn để được kê thuốc và điều chỉnh thuốc phù hợp theo từng giai đoạn.
“Với những trẻ này, khi đã quá thời điểm tốt nhất để can thiệp hay phẫu thuật thì việc điều trị sẽ trở nên rất khó khăn, nguy cơ tử vong cũng cao hơn. Trường hợp nếu có thể tiếp tục điều trị thì chi phí điều trị sẽ tăng cao và tiên lượng không tốt, chất lượng cuộc sống của trẻ giảm và để lại di chứng nặng nề” - TS Lê Hồng Quang cho biết.
Hỗ trợ tâm lý cho trẻ và gia đình
TS Đỗ Minh Loan - Trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, có một số lý do về mặt tâm lý của bệnh nhân bị bệnh mãn tính và gia đình liên quan đến việc gia tăng số lượng trẻ mắc bệnh mạn tính nhập viện trong tình trạng rất nặng, thậm chí nguy kịch đến tính mạng.
Về phía trẻ, khi bị các bệnh mạn tính thường cảm thấy lo lắng, mặc cảm, tự ti về bệnh tật, mệt mỏi về thể chất, chán nản về tương lai. Thêm vào đó, trẻ thường xuyên phải uống thuốc trong một thời gian dài sẽ khiến trẻ cảm thấy sợ uống thuốc, dễ bị quên uống thuốc, quên thời điểm chính xác cần phải uống thuốc hoặc cho rằng thuốc cũng không giúp ích được nhiều cho bản thân dẫn đến việc kém tuân thủ điều trị.
Về phía gia đình, tâm lý e ngại dịch bệnh Covid-19 cộng thêm việc đi lại trong mùa dịch vô cùng khó khăn là rào cản để cha mẹ không đưa con đi khám kịp thời. Một nguyên nhân khác là một số cha mẹ quá bận bịu trong công việc nên thiếu sự giám sát việc uống thuốc và khó thu xếp đưa con tái khám theo đúng lịch được yêu cầu.
Ngoài ra, do thiếu hiểu biết về tác hại của việc không tuân thủ theo điều trị cũng dẫn đến việc trì hoãn cho trẻ đi khám lại. Tất cả những lý do này đều khiến cho việc điều trị bị gián đoạn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ. Việc hỗ trợ tâm lý cho trẻ và gia đình trẻ bị bệnh đặc biệt các bệnh mãn tính là hết sức cần thiết. Công tác này đã và đang được Bệnh viện Nhi Trung ương triển khai thực hiện.
“Các nhà tâm lý sẽ thiết lập các mối quan hệ giữa bệnh nhân và gia đình để tạo sự tin tưởng và hiểu biết lẫn nhau, nắm bắt hoàn cảnh sống, nhu cầu hàng ngày, sự thay đổi tâm lý để hỗ trợ theo đặc thù từng cá nhân. Giúp trẻ có các kỹ năng để đương đầu và chung sống với tình trạng bệnh của bản thân, giúp gia đình biết cách hỗ trợ con một cách đúng đắn, phù hợp nhất có thể, bảo đảm trẻ tuân thủ điều trị bao gồm uống thuốc đúng liều lượng, đúng thời gian quy đinh, khám lại đúng hẹn. Tuân thủ điều trị là một trong số các yếu tố quan trọng giúp quá trình điều trị thành công” - TS Đỗ Minh Loan chia sẻ.
Hiện nay, tại các cơ sở khám chữa bệnh có quy trình sàng lọc, phân luồng và các quy trình bảo vệ bệnh nhân khi đến khám phòng chống Covid-19, phụ huynh có thể yên tâm khi cho con đến bệnh viện khám bệnh. Khi có sự phối hợp giữa người bệnh, cha mẹ trẻ với cơ cở y tế thì công tác phòng bệnh sẽ được đảm bảo. Khi đến bệnh viện, người bệnh và gia đình người bệnh chỉ cần tuân thủ quy tắc 5K và làm theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
Các bác sĩ khuyến cáo, việc đi đến nơi đông người, tụ tập khi không có việc cần thiết đều được khuyến cáo là hạn chế trong thời gian dịch bệnh này nhưng không có nghĩa là bệnh nhân không nên đến bệnh viện để khám bệnh.
Cha mẹ cần chủ động theo dõi và nhân biết những dấu hiệu bất thường ở trẻ, nên chủ động đưa trẻ đi khám kịp thời tại cơ sở y tế gần nhất, đừng vì lo lắng dịch bệnh mà bỏ qua ‘thời điểm vàng’ để chẩn đoán và điều trị bệnh cho trẻ. Với những trẻ có dị tật bẩm sinh hoặc mắc các bệnh mạn tính gia đình nên cho trẻ tái khám định kỳ theo đúng lịch hẹn của bác sĩ tránh tình trạng trẻ không được khám và điều trị kịp thời dẫn đến biến chứng nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.
