Trung Quốc siết thêm đòn trả đũa Mỹ - Nhật

Công nghệ khai thác, tuyển chọn và tinh chế quặng đất hiếm cũng nằm trong số các hạng mục được Trung Quốc bổ sung vào danh sách công nghệ kiểm soát xuất khẩu. Các công nghệ liên quan đến khai thác, tách đất hiếm và sản xuất hợp kim đã bị cấm xuất khẩu trước đó.

Việc thắt chặt các hạn chế diễn ra đúng vào thời điểm Mỹ và Nhật Bản đang tìm cách xây dựng chuỗi cung ứng không phụ thuộc vào Trung Quốc, trong bối cảnh lo ngại về an ninh kinh tế ngày càng gia tăng. Nhật Bản có thế mạnh trong việc sản xuất nam châm cực mạnh bằng kim loại và Mỹ sử dụng loại nam châm này trong các sản phẩm công nghệ cao.

Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, thị phần sản lượng đất hiếm toàn cầu của Trung Quốc đã giảm xuống khoảng 70% vào năm ngoái, từ mức khoảng 90% một thập kỷ trước đó.

Mỹ đã chuyển sang phát triển các mỏ đất hiếm của riêng mình nhưng Trung Quốc vẫn thống trị trong hoạt động lọc và chế biến. Các quốc gia khác như Mỹ hiện thiếu cơ sở lọc dầu đủ, một phần do tác động môi trường và Trung Quốc đã tích lũy được chuyên môn công nghệ trong khâu chế biến.

Mỹ vẫn đang gửi phần lớn sản lượng đất hiếm sang Trung Quốc để xử lý trước khi tái nhập khẩu. Theo một công ty nghiên cứu Trung Quốc, đây là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc về cả xuất và nhập khẩu đất hiếm vào năm ngoái.

Chính phủ Trung Quốc đang siết chặt các nguồn lực quan trọng cho các lĩnh vực công nghệ cao. Tháng 11 vừa qua, Bắc Kinh bắt đầu yêu cầu các nhà xuất khẩu đất hiếm báo cáo loại kim loại họ xuất khẩu và điểm đến của chúng. Hiện nay, nước này yêu cầu phải có sự chấp thuận trước cho việc xuất khẩu gali - chất được sử dụng trong chất bán dẫn và than chì làm nguyên liệu cho pin xe điện.

Những động thái hôm 21/12 đối với hạn chế xuất khẩu công nghệ đã cắt giảm danh sách xuống còn 134 mặt hàng, từ 164 mặt hàng trong danh sách hồi năm 2020, nhưng lại áp đặt các yêu cầu kỹ thuật chi tiết hơn trong nhiều lĩnh vực công nghệ cao mà Washington và Bắc Kinh đang tranh giành quyền thống trị.