Từ KOL đến cộng đồng: Ai đang dẫn dắt làn sóng truyền thông số?

KOL, KOC từ tâm điểm đến đối mặt thách thức

Trong những năm đầu của truyền thông số, KOL và KOC gần như nắm giữ vị thế độc tôn. Với lượng người theo dõi đông đảo, họ nhanh chóng trở thành “ngòi nổ” của xu hướng, góp phần định hình thị hiếu tiêu dùng, gu thẩm mỹ và cách thức lan tỏa thông tin. Một chiến dịch có sự góp mặt của KOL đồng nghĩa với sức hút lan truyền tạo hiệu quả tức thì.

Song, đi cùng là hàng loạt thách thức mới. Các quy định pháp lý về minh bạch quảng cáo, thương mại điện tử và phát ngôn trên không gian mạng ngày càng được siết chặt. Không ít KOL lúng túng, thậm chí vi phạm, dẫn đến bị xử phạt hoặc mất uy tín. Bên cạnh đó, áp lực cạnh tranh nội dung khiến nhiều người chạy theo “câu view” bằng clip gây sốc, thiếu chiều sâu, làm xói mòn niềm tin từ công chúng - vốn là nền tảng để họ tồn tại.

Một số trường hợp điển hình đã bị xử lý vì quảng cáo sai sự thật, tiếp tay cho hàng giả, hàng kém chất lượng. Điều này cho thấy, nếu không thay đổi cách tiếp cận và hướng tới giá trị bền vững, KOL và KOC khó giữ được vị thế trung tâm trong dòng chảy truyền thông số.

Truyền thông nhân dân: sức mạnh lan tỏa và mặt trái “nội dung bẩn”

Trong khi KOL đối diện áp lực, truyền thông nhân dân đang nổi lên như một lực lượng ngày càng mạnh mẽ. Các video, hình ảnh do người dân tự ghi lại và đăng tải lên Facebook, Tiktok, YouTube, mạng xã hội có sức lan tỏa vượt trội nhờ sự chân thực và gần gũi.

Dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 vừa qua, mạng xã hội tràn ngập clip chào cờ, khoảnh khắc đời thường với lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên khắp đường phố. Không có gương mặt nổi tiếng nào xuất hiện, nhưng những đoạn clip ấy đã hút hàng triệu lượt xem, tạo nên không khí tự hào chung.

Điều này phản ánh xu hướng mới, công chúng tin tưởng trải nghiệm thực tế hơn là thông điệp quảng bá từ người nổi tiếng. Mỗi cá nhân với chiếc điện thoại thông minh đều có thể trở thành “người kể chuyện”, góp phần định hình dòng chảy thông tin xã hội.

Chính sự tự phát này cũng kéo theo nhiều hệ lụy. Một ví dụ rõ nét là vụ việc xảy ra tại Ninh Bình giữa tháng 9. Clip ghi lại cảnh một nam thanh niên có hành vi bất thường với nhân viên shop quần áo lan truyền mạnh, gây nhiều bàn tán. Cơ quan công an sau đó xác minh người này đang điều trị bệnh tâm thần, hành vi được cho là “quấy rối” thực chất xuất phát từ tình trạng bệnh lý. Thế nhưng, nhiều ý kiến trên mạng vẫn nghi ngờ clip dàn dựng để câu “view”, câu “like”.

Trường hợp này cho thấy mặt trái của truyền thông nhân dân. Lan tỏa nhanh chóng nhưng thiếu kiểm chứng, dễ biến thành “nội dung bẩn”, khai thác sự bất hạnh để câu tương tác. Hệ quả không chỉ là tổn thương cá nhân trong clip, mà còn là sự nhiễu loạn thông tin, ảnh hưởng tới niềm tin xã hội.

Song song, một bộ phận người ảnh hưởng cũng lợi dụng danh tiếng để bán hàng giả, phát ngôn lệch chuẩn, tạo thêm áp lực quản lý. Bài toán đặt ra không chỉ là vinh danh sáng tạo, mà còn kiểm soát chặt chẽ, xây dựng “nội dung sạch” để bảo vệ niềm tin cộng đồng.

Vietnam iContent 2025: cầu nối giữa sáng tạo chuyên nghiệp và cộng đồng

Trước thực tế này, Ngày hội Sáng tạo nội dung số Việt Nam - Vietnam iContent 2025 - được tổ chức như một bước đi nhằm dung hòa 2 dòng chảy truyền thông. Không chỉ vinh danh các gương mặt sáng tạo xuất sắc, sự kiện còn đặt mục tiêu xây dựng những chiến dịch truyền thông “của nhân dân, vì nhân dân”.

Theo ông Lê Quang Tự Do - Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, điểm quan trọng nhất của Vietnam iContent 2025 không chỉ nằm ở các giải thưởng, mà ở việc tạo động lực để nội dung số trở thành chiến dịch truyền thông thực sự có ích cho đất nước. Nhiều khái niệm gắn kết cộng đồng như “Concert quốc gia”, “Khối đại đoàn kết toàn dân” đã chứng minh sức mạnh của truyền thông nhân dân khi được khơi dậy đúng hướng.

Sự kiện cũng được định vị như một “trường học pháp luật”, nơi cả KOL và công chúng nâng cao hiểu biết về chuẩn mực pháp lý, trách nhiệm xã hội. Các hạng mục như “Vì cộng đồng” hay “Nội dung truyền cảm hứng” khẳng định rõ mục tiêu thúc đẩy nội dung tích cực, góp phần xây dựng hệ sinh thái truyền thông lành mạnh.

Truyền thông hiện nay không còn là sân chơi của một nhóm nhỏ, mà là bức tranh rộng lớn với sự tham gia của hàng triệu cá nhân. Sự lên ngôi của truyền thông nhân dân chứng minh sức mạnh cộng đồng, nhưng cũng đặt ra thách thức về trách nhiệm và chuẩn mực. Vietnam iContent 2025 chính là lời khẳng định rằng, chỉ khi báo chí chính thống, KOL và cộng đồng cùng phối hợp, một hệ sinh thái truyền thông đa tầng, bền vững mới có thể hình thành.

Để làn sóng ấy thực sự trở thành “rạng rỡ Việt Nam” thay vì rơi vào vòng xoáy “nội dung bẩn”, mỗi cá nhân cần ý thức rõ mình vừa là người thụ hưởng, vừa là người kiến tạo thông tin - một “công dân số” có trách nhiệm.