Từ làng nghề truyền thống đến động lực phát triển xanh

Ngành nghề nông thôn - linh hồn của kinh tế nông thôn Việt Nam

Phát biểu tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND thành phố Trần Nam Hưng nhấn mạnh: ngành nghề nông thôn, làng nghề truyền thống đã, đang và sẽ mãi là linh hồn của kinh tế nông thôn Việt Nam. Đây không chỉ là nơi tạo việc làm, thu nhập cho hàng triệu lao động mà còn là không gian lưu giữ, lan tỏa giá trị văn hóa, bản sắc dân tộc.

Việc Chính phủ ban hành Nghị định 52/2018/NĐ-CP và Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 801/QĐ-TTg là những quyết sách chiến lược, tạo hành lang pháp lý quan trọng, khơi dậy nguồn lực và động lực lớn để ngành nghề, làng nghề cả nước phát triển bền vững.

Sau 6 năm triển khai, nhiều làng nghề truyền thống được khôi phục, sản phẩm thủ công mỹ nghệ ngày càng đa dạng, sáng tạo, khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế. Các mô hình liên kết giữa sản xuất với du lịch từng bước hình thành, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới.

Đà Nẵng hiện có 30 làng nghề, làng nghề truyền thống và 17 nghề truyền thống đang hoạt động, gắn liền với đời sống văn hóa địa phương. Tiêu biểu như Làng điêu khắc đá mỹ nghệ Non Nước, Làng đúc đồng Phước Kiều, Làng gốm Thanh Hà, Làng rau Trà Quế, Làng chiếu Bàn Thạch, Làng nước mắm Nam Ô, Làng dệt thổ cẩm Cơ tu… Đây không chỉ là sản phẩm kinh tế mà còn là “thương hiệu văn hóa” đặc sắc của thành phố, thu hút đông đảo khách du lịch.

Theo Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn Nguyễn Thị Hoàng Yến, Nghị định số 52/2018/NĐ-CP đã góp phần khơi dậy tiềm năng và tạo ra nhiều chuyển biến tích cực. Hàng nghìn làng nghề, cơ sở sản xuất được công nhận và hỗ trợ nâng cấp công nghệ, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, kết nối với thị trường trong nước và quốc tế.

Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy nhiều bất cập: tiêu chí chưa rõ ràng, chính sách đầu tư và tín dụng còn hạn chế, đào tạo nghề chưa theo kịp yêu cầu đổi mới sáng tạo, công tác bảo hộ sở hữu trí tuệ và bảo vệ môi trường chưa đáp ứng được thực tiễn. Nhiều làng nghề vẫn gặp khó khăn trong nâng cao giá trị gia tăng, đổi mới công nghệ, tiếp cận thị trường toàn cầu.

Định hướng phát triển bền vững trong giai đoạn mới

Phát biểu chỉ đạo, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng cho biết, Bộ đã đề xuất Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 52 theo hướng tăng tính khả thi, phân cấp mạnh hơn cho địa phương, đồng thời xây dựng bộ tiêu chí làng nghề bền vững gắn với mục tiêu phát triển xanh, tuần hoàn, số hóa và đổi mới sáng tạo.

Trong đó, làng nghề không chỉ là không gian văn hóa - kinh tế truyền thống mà còn phải trở thành trụ cột sinh kế nông thôn, trung tâm du lịch văn hóa - sáng tạo, cầu nối hội nhập thương mại toàn cầu. Bộ cũng định hướng khuyến khích hợp tác công - tư trong đầu tư hạ tầng làng nghề, phát triển tín dụng xanh, hỗ trợ đăng ký sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử, logistics và xây dựng cơ sở dữ liệu số hóa, bản đồ làng nghề.

Thực tiễn ở Đà Nẵng cũng như nhiều địa phương trên cả nước khẳng định: phát triển ngành nghề nông thôn không chỉ là câu chuyện giữ nghề, giữ làng, mà còn là giải pháp phát triển kinh tế nông thôn bền vững, gắn văn hóa với sinh kế, gắn truyền thống với hội nhập. Để làm được điều đó, cần sự đồng hành mạnh mẽ của Nhà nước, sự sáng tạo của người dân và sự tham gia của doanh nghiệp. Khi ba yếu tố này được kết nối, ngành nghề nông thôn sẽ thật sự “xanh hơn - số hơn - vươn xa hơn”, trở thành động lực mới cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn trong thời kỳ hội nhập.